جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مجموعه رسائل عرفانی ـ فلسفی آیت الله سید محمد حسن طباطبایی، مشهور به الهی (ره) از جمله معدود آثار ارزشمندی است که از مرحوم علامه الهی به جا مانده است. این مجموعه نوشته تک نسخه است و بدیلی ندارد و تا کنون کاری از قبیل ترجمه، شرح، تحقیق و .. بر روی آن صورت نگرفته، و کوشش نگارنده متوجه معرفی و بعضاً برگردان این نوشته ها به فارسی شده است.تعداد صفحات این مجموعه حدودا 80 صفحه و فاقد فهرست مطالب می‏باشد و شامل مقالات و رسائلی است که در زمینه های گوناگون از جمله: فلسفه، منطق، عرفان، فقه و... به صورت متفرقه و بدون نظم خاصی گردآوری شده اند. گفتنی است برخی از این نوشته ها، استنساخ از آثار دیگری است که با خط زیبایی به نگارش درآمده است.پژوهش حاضر به ترجمه دقیق اثر که متنی عربی است، پرداخته و هر رساله با توجه به محتوا و موضوع آن ذیل عنوان مربوطه فصل بندی شده است. همچنین تلاش گردید تا منابع و مصادر نقل قول ها، آیات و روایات که هیچ ارجاعی برای آن ها در متن رسایل ذکر نشده است، مشخص و معیّن گردد.

علم ظهور و پیدایی است در موطن نفس و حضور مدرَک است نزد مدرِک. انسان صرفاً‌ به هر آنچه در اوست، حقیقتاً علم دارد و امری بیرونی بدان جهت که از موطن نفس غایب است،‌ بالذات متعلق علم قرار نمی‌گیرد. در این تفسیر که مبتنی است بر مساوقت علم و وجود، علم منحصر است در علم حضوری و صورت‏‌های علمی، بعینه صورت نفس عالِم‏‌اند و با او وحدتی دارند از سنخ وحدت معلول با علت. با این وصف، این صور‌ت‏‌ها انشای نفس انسان‏اند و لذا عالَمی که آدمی ظرف وجود اوست، در همه وسعت و جزئیات و کلیاتش به انشای نفس موجود است. افضل‏الدین کاشانی و محمدحسن الهی طباطبایی با چنین تفسیری از حقیقت علم و بیان رابطه آن با عین، علاوه بر ارائه پاسخ‏‌هایی به پرسش‏‌های معرفت‌شناختی، راه را برای تبیینی از معجزات و خوارق عادات هم باز نموده‏‌اند.