جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسأله شهادت یا مرگ طبیعی امامان شیعه(ع) از جمله مسائلی است که نظر شیعه‌پژوهان را به خود جلب کرده است. شیخ صدوق (م381هـ‌.ق) شهادت همه ائمه(ع) را بخشی از اعتقادات شیعه شمرده است ولی شیخ مفید (م413هـ‌.ق) با تردید در این حکم عام، شهادت بیشتر امامان: از جمله امام جواد(ع) را نپذیرفته و بر این باور است که امام(ع) به مرگ طبیعی رحلت کرده است. اختلاف نظر این دو عالم بزرگ، با توجه به جایگاه بلندی که دارند، منشأ بحث‌های گوناگونی در سال‌های اخیر شده است. این نوشتار با تفکیک سه رویکرد تاریخی، روایی و کلامی در بررسی این موضوع، کوشیده است با تکیه بر شواهد تاریخی، اختلاف این دو عالم بزرگ شیعی را نتیجه دو رویکرد متفاوت در بررسی موضوع بداند و نشان دهد این دو دیدگاه با یک‌دیگر قابل جمعند.

کتاب حاضر مستدرک کتاب شریف عوالم العلوم می باشد که عوالم العلوم و المعارف یا جامع العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال اثری از عبدالله بحرانی اصفهانی است. بحرانی این اثر را پس از نگارش بحارالانوار از سوی علامه مجلسی به‌عنوان مستدرک بحارالانوار تألیف کرد. موضوعات کتاب شامل توحید، نبوت، مرگ، برزخ، احوال عالم، خلق، آسمان‌ها و زمین، اصول عقاید، شرح حال پیامبران، پیامبر اسلام و امامان شیعه با استدلال‌هایی درباره درستی اعتقادات شیعه و روایات فقهی است. به گزارش آقابزرگ تهرانی، این کتاب شامل صد جلد است. محتوای جلد حاضر مستدرک کتاب عوالم درباره امام جواد 0ع) می باشد.

این کتاب پژوهشی است درباره غیب گویی و احادیثی که به این موضوع پرداخته اند. از آنجایی که کمتر به این قبیل مسائل پرداخته شده است، پرداختن به این موضوع از اهمیت زیادی در تحلیل مباحث دینی برخوردار بوده و همین نوع نگرش ویژگی خاصی به این اثر بخشیده است. فلسفه تدوین کتاب، بیان این مطلب است که اطلاع از امور غیبی کار هر کسی نیست و تنها مرتبطان با وحی و برخورداران از علم موهوب الاهی از آن آگاهند و از این رو، برای کسانی که به علم غیبِ غیب آگاهان، اطلاع داشته باشند، موجب ایمان و اعتقاد راسخ می شود. هدف کتاب، گردآوری آن دسته آحادی است که حاوی نکته پیش گفته است و نویسندگان، به صحت و عدم صحت اسناد آنها هم کاری نداشته اند. محتوای مجلد حاضر : علوم و موارد مختلفی که ائمه از غیب خبر داده اند و در این مجلد از امام رضا تا امام زمان عج می باشد.

محتوای کتاب: الامام الجواد؛ والده؛ والدته؛ اسمه و كنيته و ألقابه؛ الفرقة الواقفية؛ ولادته؛ فرحة الولادة؛ مع ابيه الي الحج؛ النص علي امامته؛ اوصاف الامام و ملامح شخصيته؛ الامام الجواد في ظل والده العظيم؛ النصوص علي امامته؛ موجبات العداء بين أئمة أهل البيت و بين خصومهم؛ المأمون العباسي؛ المعتصم العباسي؛ ام الفضل بنت المأمون؛ يحيي بن أكثم؛ يحيي و الامام الجواد؛ القاضي أحمد بن ابي داؤد؛ كلمة اميرالمؤمنين؛ اولاد الامام الجواد؛ بنات الامام الجواد؛ اصحاب الامام الجواد؛ الكلمات القصار للامام الجواد؛ دعاء الامام الجواد في قنوته؛ حجاب الامام الجواد؛ وفاته و شهادته؛ ما بعد الوفاة؛ مرقده الشريف؛ النثر و القريض في رحاب الامام الجواد.

کتاب "امام الجواد علیه السلام من المهد الى اللحد" به بررسی زندگانی، سیره، امامت، احادیث، مناجات، جواب به سوالات اعتقادی و فقهی و... امام جواد علیه السلام می پردازد.

پیشوایان معصوم ( ع)، راسخان در علم و عالم و معلّم قرآن می‌باشند. روایات تفسیری آنان به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن‌، نزد مفسران در گویاسازی مقاصد آیات، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد که اگر این روایات وجود نداشت، فهم و تفسیر بسیاری از آنها غیرممکن بود. از این‌رو، از دیرباز روایات تفسیری به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن کریم، نزد مفسران تلقی شده است. نگاهی کوتاه به روایات تفسیری آشکار می‌سازد که آن بزرگواران برای تفسیر آیات و بیان دلالت‌های آن، روش-شناسانه و ضابطه‌مند عمل نموده و به تناسب موضوعات کلامی، فقهی، اخلاقی و غیره از ابزارهای گوناگونی بهره گرفته و روش‌ها و گرایش‌های مختلفی را اتخاذ کرده‌اند. این نوشتار که به شیوه توصیفی و تحلیلی سامان یافته، به تبیین شیوه‌ها و روش‌های‌ تفسیری نهمین امام شیعه، امام جواد (علیه السلام ) می‌پردازد. با تتبع در آرای تفسیری برجامانده از امام (ع)، سه ‌گونه روش تفسیری ملاحظه شده است که شامل تفسیر قرآن به قرآن، قرآن به سنت و تفسیر عقلی و اجتهادی می‌شود و تفسیر اجتهادی ایشان شامل تفسیر مفردات قرآن کریم، شرح آیات الاحکام، تعیین معنای باطنی و سبب نزول آیات است. از این لحاظ شیوه تفسیری امام جواد (ع) ، روش تفسیری جامع می‌باشد.

بخش اول کتاب درباره ائمه هدی و خلفای عصرشان می باشد که به ترتیب از هارون الرشید شروع می وشد و فساد و تباهی و فسق خلفای عصر امامت بررسی می شود، بخش دوم کتاب درباره فضائل ائمه اثنی عشر می باشد که به طور مختصر ذکر میشود و در آخر بحثی درباره علائم ظهور می باشد.

کتاب حاضر که دو جلسه از محاضرات شیخ محمد سند می باشد، درباره حیات سیاسی امام هادی و امام عسکری علیهما السلام می باشد.

الخرائج و الجرائح کتابی در ذکر معجزات پیامبر(ص) و ائمه(ع) نوشته سعید بن هِبة‌ُالله مشهور به قطب الدین راوندی، متوفای ۵۷۳ق است. قطب‌الدین ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی (متوفای ۵۷۳ هجری قمری) معروف به قطب راوندی محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان است. وی دارای تألیفات بسیاری است که معروف‌ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است. ابن شهر آشوب مازندرانی و شیخ منتجب الدین رازی از شاگردان او هستند. علت نام گذاری: چنانکه از مقدمه کتاب برمی‌آید، مراد از خرائج و جرائح، معجزاتی است که از جانب معصومان صادر و خارج شده و اخباری که این معجزات را گزارش می‌کنند، از اعتبار کافی برخوردارند. او در مقدمه تصریح کرده است: «لأن معجزاتهم التی خرجت علی أیدیهم مصححة لدعاویهم لأنها تکسب المدعی صدق قوله.» ویژگی‌ها: انواع مختلف معجزات کلامی و غیر کلامی در این کتاب آمده و به یک نوع اکتفا نشده است. در ذکر روایات به قدر نیاز اکتفا شده و مقدمات و توضیحات غیرمرتبط با مطلب اصلی حذف گشته‌اند. ساختار: مؤلف، همچنان که در مقدمه کتاب بیان کرده، کتاب خود را بدین ترتیب منظم کرده: مقدمه، شامل توضیحاتی پیرامون معجزه و انگیزه نگارش آن و فهرست ابواب کتاب. ابواب کتاب شامل پانزده باب، ۱۳ باب در معجزات پیامبر و ائمه دوازده‎گانه، یک باب در دلائل بر صحت ادعای نبوت پیامبر(ص) و ائمه (ع) و باب دیگر شامل دلائل قرآنی بر امامت دوازده امام. ملحقات کتاب شامل: نوادر المعجزات، که کتابی روایی صرف است و هیچ بحث کلامی و... ندارد. الموازاة بین معجزات نبینا صلی الله علیه و آله و أوصیائه علیهم السلام، و معجزات الأنبیاء المتقدمین، (برابری معجزات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با بقیه پیامبران). کتاب امّ المعجزات، که بحثی مفصل در وجوه مختلف اعجاز قرآن دارد و شبهات مختلف را در مورد قرآن مطرح کرده و جواب داده است. کتاب الفرق بین الحیل و المعجزات که راه تشخیص معجزه را از شعبده و... بیان کرده. کتاب علامات و مراتب نبینا و أوصیائه صلوات الله علیهم أجمعین در اواخر کتاب هم بحثی در علائم ظهور امام عصر عج دارد و علائم قبل از ظهور و هنگام ظهور را جداگانه بیان نموده است. ترجمه: ج‍ل‍وه‌ه‍ای‌ اع‍ج‍از م‍ع‍ص‍وم‍ی‍ن‌ ترجمه کتاب الخرائج و الجرائح کتاب الخرائج و الجرائح توسط علامه محمد شریف خادم به فارسی ترجمه شده و با نام «کفایة المؤمنین فی معجزات الأئمة المعصومین» منتشر شده است. البته این ترجمه به صورت نسخه خطی است. ترجمه دیگر این کتاب با نام جلوه‌های اعجاز معصومین(ع) بوسیله غلامحسن محرمی با همکاری مجتبی طبری فراهانی در قم توسط دفتر انتشارات اسلامی‫ به سال ۱۳۷۶ چاپ شده است. چاپ: در سال ۱۳۰۱ق همراه کفایة الأثر و اربعین علامه مجلسی چاپ شد. سید محمد باقر موحد ابطحی مقدمه مفصلی پیرامون زندگی نامه مؤلف و کتاب نگاشته است. تحقیق کتاب نیز بر عهده ابطحی بوده که ضمن تحقیقی جامع، تمام روایات و آیات قرآن استخراج شده و چون این کتاب از مصادر بحار بوده متن کتاب با منقولات علامه مجلسی در بحار الانوار تطبیق داده شده است. ضمناً برای کلمات مشکل توضیح و تفسیری از کتب لغت ضمیمه شده است. نسخه بدل‌های کتاب نیز در پاورقی آمده‌اند. در پایان هر جلد، فهرست مندرجات آن جلد آمده و در پایان جلد سوم هم فهرست‌های متنوع ده گانه‌ای ذکر شده است. چاپ سنگی، با کتابت علی بن مومن طالقانی، دارالطباعه نایب ابراهیم، ۱۳۰۵ق این کتاب در سه جلد، به زبان عربی از طرف مؤسسة امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قم در سال ۱۴۰۹ ه‍.ق، به چاپ رسیده است.

عصر امامت امام‌جواد (ع) هم‏‌زمان با دو خلیفه‌عباسى (مأمون و معتصم) بود. در این دوره به علت ایجاد علاقه شخصى مأمون به علوم و با ایجاد «بیت‏الحکمه»، بحث و مناظرات‌علمى گسترش بیش‏ترى یافت. از طرفى شاهد گسترش فرقه‏هاى مختلف از جمله: معتزله، زندیقان، غالیان و اهل حدیث هستیم و از طرفى، فرقه‏هاى‌فقهى جدید اهل‌سنت یعنى شافعى و حنبلى ظهور یافتند. در این اوضاع که انواع فرقه‏هاى گوناگون گسترش یافته‌بودند، راهبردهاى‌سیاسی- اجتماعی امام‌جواد (ع) و برخورد ایشان با این جریان‏هاى فکرى، و در نهایت تداوم و گسترش تشیع از جمله موضوعات مهم در این عصر است. در این‌مقاله، سعى‌شده که عوامل گسترش تشیع که رابطه مستقیم با سیره امام‌جواد (ع) دارد بررسى و راهبردهاى مدیریتی اجتماعی ایشان تبیین شود. این مقاله به روش توصیفى- تحلیلى و با تکیه بر منابع اصلى، گسترش تشیع در سیره امام‌جواد (ع) را بررسی می‌کند. واژه‌های کلیدی: امام‌جواد علیه‌السلام، سیره، تشیع، فرهنگ‌شیعی، گسترش.