جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تا اواخر قرن نوزدهم، فیزیک نیوتنی حاکم بلامنازع جهان علم بود. نیوتن معتقد بود مکان، زمان، حرکت و جرم اجسام مطلقند و نسبیت در آنها راه ندارد؛ اما با آغاز قرن بیستم، نخستین جرقه های فیزیک نسبیت و کوانتوم، فیزیک نیوتن را مورد تردیدهای جدی قرار داد. در این میان، برخی از فیلسوفان علم و فیزیک دانان قرن بیستم که متأثر از دو انقلاب نسبیت و کوانتوم در فیزیک نوین بودند، ادعا کردند که با سقوط فیزیک کلاسیک نیوتنی که داعیه دار قطعیت و جبر در نظام طبیعت است، نه تنها اختیار و انتخاب آزاد آدمی تضمین می گردد، ارزش های اخلاقی نیز تابع زمان و مکان شده، قطعیت و شمول خود را از دست می دهند. بنابراین در این دیدگاه، اخلاق نیز همچون فیزیک جدید، نسبی می باشد.این نوشتار، ابتدا با شرح و توضیح جداگانه نسبیت در فیزیک و اخلاق، حالات ممکن میان این دو برشمرده شده و سپس این ادعا نقد شده است.

یکی از ادله واقع گرایان برای اثبات وجود کلی ها در جهان خارج، برهانِ «ارجاع به مجردات» (abstract reference) است. طبق این برهان، جملات صادق بسیاری در زبان وجود دارند که ظاهرا دربارة کلی ها سخن می‌گویند. به عقیدة واقع گرایان، صدق این گونه جملات قابل تبیین نخواهد بود مگر آنکه کلی ها در جهان خارج وجود داشته باشند. کارنپ بر اساس نظریة «درجات زبانِ» خود، این برهان را مورد نقد قرار داده و استدلال می‌کند که توهمِ وجود کلی‌ها ناشی از خلط میان درجات مختلف زبان با یکدیگر است. از نظر وی، جملاتی که ظاهرا دربارة کلی ها سخن می‌گویند، در واقع، جملاتِ درجة دومی هستند که احکامی دربارة برخی عبارات درجة اول بیان می‌کنند. بر نظریة وی دو اشکال عمده گرفته شده است: 1- نظریه کارنپ بر خلاف تصور وی در حذفِ ارجاع به کلی ها موفق نیست. چرا که بر اساس نظریه وی، ارجاع به یک نوع از کلی ها (کلی های غیر زبانی) از میان می‌رود اما ارجاع به نوع دیگری از کلی‌ها (کلی های زبانی) جای آن می‌نشیند. 2- بر فرضِ صحت نظریه کارنپ، ترجمة جملات مورد بحث، از زبانی به زبان دیگر به غایت دشوار و پیچیده می‌شود. ویلفرد سلارز سعی می‌کند به دواشکال مذکور پاسخ دهد و بدین ترتیب، روایتی اصلاح شده از نظریة کارنپ ارایه می‌دهد. در مقاله حاضر، ابتدا نظریه کارنپ شرح داده می‌شود. سپس اشکالات آن بیان می‌شود. پس از آن، روایت اصلاح شده سلارز از نظریه کارنپ توضیح داده می‌شود.