جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این تحقیق بررسی چگونگی ارتباط اندیشه بوبر و لویناس با تاکید بر مفهوم «دیگری» است. مطابق اندیشه‌های بوبر و لویناس و در زمینه فلسفه اخلاق، پژوهش‌های فراوانی با موضوع‌های مختلف انجام شده است. با این حال، رابطه بین آن‌ها هنوز هم به‌عنوان یک زمینه تحقیقاتی گنگ و مبهم باقی‌مانده است. این تحقیق درصدد است تا بازتابی مقایسه‌ای در مواجهه با مفهوم «دیگری» مطابق با اندیشه‌های این دو فیلسوف ارائه نماید. با بررسی‌های انجام‌شده در‌ حالی که اندیشه‌های بوبر با یک رابطه متقابل «من» و «تو» همراه بوده است که یک رابطه متقارن، نزدیک و هم‌سو را پرورش می‌دهد، لویناس بر رویارویی رو در رو تأکید کرد که با فاصله‌ای نامتقارن مشخص می‌شود. لویناس نظر انتقادی خود را به رابطه «من و تو» بوبر مطرح و مدعی می‌شود که برخورد بوبر به اندازه کافی اخلاقی نیست، زیرا طرف مقابل را به نفع یک فرآیند شکل‌گیری خودمحورانه نقض می‌کند. در واقع لویناس به فاصله میان «من» و «دیگری» معتقد است و «دیگری»، «من» یا «خود» دیگر نیست. از سویی در اندیشه لویناس، اگر در مواجهه با «دیگری»، انتظار برخورد متقابل و یکسان از «دیگری» وجود‌ داشته باشد، از حیطه اخلاقی خارج می‌شویم.

«کسوف خدا در عصر مدرن» از مهمترین چالش‌های الهیاتی نوین است که میزان حضور معرفتی خدا و نحوه مواجهه انسان معاصر با او را بررسی می‌کند. مارتین بوبر (1878-1965م) از شاخص‌ترین نظریه‌پردازان این حوزه، با هدف احیای معنویت در عصر مدرن، تقریر جدیدی از آموزه کسوف خدا ارائه کرد. جستار حاضر با درک اهمیت و ضرورت این مسأله و جایگاه تأثیرگذارش در الهیات مدرن و با هدف بررسی این آموزه در اندیشه بوبر، می‌کوشد با روش توصیفی-تحلیلی، چیستی، چرایی و چگونگی کسوف خدا را تقریر و ارزیابی کند. از رهگذر این پژوهه آشکار می‌شود که «کسوف خدا» نظریه‌ای معرفتی-تجربی و ناظر به عصر مدرن است که در پی عواملی نظیر عقل‌گرایی، شریعت‌محوری، انسان‌مداری ناسوتی و پدیده هولوکاست شکل گرفته که در سایه آنها رابطه «من-آن» جایگزین‌ «من-تو» شده است. از جمله نقاط قوت نظریه بوبر می‌توان جامعیت، نظام‌مندی و انسجام، دغدغه احیای معنویت دینی در جهان معاصر، اهتمام به عنصر شهود و تأکید بر پیوند خداشناسی با خودشناسی را نام برد. با این حال، از نارسایی‌هایی نظیر ناسازگاری درونی در حوزه بیان‌ناپذیری، انکار ارزش معرفتی شناخت عقلی، فقدان نظام فلسفی کسوف خدا، خلط شریعت‌گرایی با شریعت‌بسندگی و... نیز رنج می‌برد.

مساله نیاز به دین در دوران های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است ولی تحولات پیش آمده در دوران مدرن در حوزه‌ی معنویت و مزید بر آن مسائلی چون پیدایش اضطراب های وجودی ، بی قراری‌ها و دلهره‌ها که احساس محدودیت و تناهی انسان را در پی داشته است، موجب تامل و تفکر بیشتر در باب نیاز انسان معاصر به دین شده است. رودلف اتو(1869- 1937) و مارتین بوبر(1878-1965) از فیلسوفان دین معاصر هستند که هر کدام به نوعی به تبیین مفهوم تجربه‌ی دینی و حیات معنوی پرداخته اند. تجربه‌ی دینی از تجربیاتی است که انسان برای تعبیر آنها دست به دامان اعتقادات دینی خود می شود و در آن احساس رویارویی با واقعیت برتر را تجربه می کند. در این پژوهش کوشیده ایم که در ابتدا به درک درستی از مفاهیم اصلی تفکر این فیلسوفان دست یابیم و سپس به تبیین ارتباط تفکر آنها به نیاز انسان به دین بپردازیم. در نهایت نیز به مقایسه آراء این دو فیلسوف پرداخته می شود.اتو این تجربه‌ی مینوی را گوهر ادیان می داند، که آدمی برای رسیدن به حقیقت غایی و هستی ناب به آن نیازمند است.در این پژوهش سعی شده است که مفاهیمی چون امر مینوی و نحوه‌ی مواجه‌ی انسان با آن از طریق احساسات را بررسی کنیم و نشان دهیم که از نگاه اتو این تجربه در بستر دین اتفاق می افتد؛ از سوی دیگر نگاهی به فلسفه‌ی هم سخنی بوبر داریم، که در آن تلاش کرده است این تجربه‌ی دینی را در قالب رابطه من با دیگری (اشیاء، انسان، خداوند) بیان کند. وی بالاترین دغدغه انسانی را رسیدن به رابطه‌ی من-تو یی به خصوص رابطه با تو ابدی (خداوند) می داند. از این رو او دین را بستری مناسب برای این رویارویی در نظر می گیرد.

والتر کافمن در این جلد دوم از سه‌گانه‌ای که سهم برجسته‌ای را در فلسفه، روان‌شناسی و تاریخ روشنفکری نشان می‌دهد، سه شخصیت اصلی دوره مدرن را انتخاب کرده است که درک ما را از چیستی انسان بودن تغییر داده‌اند. تفاسیر او از نیچه، هایدگر و بوبر زنده، قابل دسترس و نافذ است و در بهترین سنت علمی دیدگاه های پذیرفته شده را به چالش می کشد و تجدید نظر می کند. کافمن در مورد جنون و سرکوب استدلال می کند که نیچه اولین روانشناس عمیق بود و نشان می دهد که چگونه درک خود انسان را متحول کرد. روان‌شناسی نیچه، از جمله روان‌شناسی جذاب نقاب‌ها، به‌طور کامل و ماهرانه مورد بحث قرار می‌گیرد. نسخه هایدگر از اگزیستانسیالیسم در اینجا مورد حمله ویرانگر قرار می‌گیرد. پس از نقد آن، کافمن نشان می دهد که چگونه همین ذهنیت در فلسفه هایدگر و در نوشته های او که اکنون بدنام طرفدار نازی هاست، تجلی پیدا می کند. در اینجا، مانند پرتره هایش از دیگر متفکران اصلی، دغدغه نویسنده این است که نشان دهد موضوعاتش یکپارچه هستند. مجلد دوم از مجموعة «کشف ذهن» به آراء، عقاید و افکار نیچه، هایدگر و بوبر اختصاص دارد. از این سه تن، مشهورترین، نیچه و نافذترین فرد هایدگر می‌باشد، ولی بوبر اندکی غریب‌تر به نظر می‌آید. بی‌شک باید هایدگر را بزرگ‌ترین فیلسوف قرن بیستم دانست، به این سبب که تاثیری شگرف بر همگان داشت. سخن اصلی نگارنده در کتاب این است که فلسفه را با ادبیات و روان‌شناسی همبستگی است؛ اگر نگوییم وابستگی است و در عین حال مخالف سرسپردگی نیز هست. بنابراین کتاب او گزارش فلسفی است و نه کتاب فلسفه از جنس نقد عقل محض. نویسنده در کتاب در ضمن بررسی اندیشه‌های بوبر، حوزة دینی فعالیت وی را ارج می‌نهد. خرده‌گیری‌های او دربارة بوبر آن‌جاست که به فلسفه پرداخته است. از مباحث کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد. کی‌یرکه‌گور و شوپنهاور؛ نیچه: آگاهی به مثابة سطح و ارادة معطوف به قدرت؛ انسان‌شناسی جزمی هایدگر؛ و مارتین بوبر: در جست‌وجوی «تو».

والتر کافمن در این جلد دوم از سه‌گانه‌ای که سهم برجسته‌ای را در فلسفه، روان‌شناسی و تاریخ روشنفکری نشان می‌دهد، سه شخصیت اصلی دوره مدرن را انتخاب کرده است که درک ما را از چیستی انسان بودن تغییر داده‌اند. تفاسیر او از نیچه، هایدگر و بوبر زنده، قابل دسترس و نافذ است و در بهترین سنت علمی دیدگاه های پذیرفته شده را به چالش می کشد و تجدید نظر می کند. کافمن در مورد جنون و سرکوب استدلال می کند که نیچه اولین روانشناس عمیق بود و نشان می دهد که چگونه درک خود انسان را متحول کرد. روان‌شناسی نیچه، از جمله روان‌شناسی جذاب نقاب‌ها، به‌طور کامل و ماهرانه مورد بحث قرار می‌گیرد. نسخه هایدگر از اگزیستانسیالیسم در اینجا مورد حمله ویرانگر قرار می‌گیرد. پس از نقد آن، کافمن نشان می دهد که چگونه همین ذهنیت در فلسفه هایدگر و در نوشته های او که اکنون بدنام طرفدار نازی هاست، تجلی پیدا می کند. در اینجا، مانند پرتره هایش از دیگر متفکران اصلی، دغدغه نویسنده این است که نشان دهد موضوعاتش یکپارچه هستند. مجلد دوم از مجموعة «کشف ذهن» به آراء، عقاید و افکار نیچه، هایدگر و بوبر اختصاص دارد. از این سه تن، مشهورترین، نیچه و نافذترین فرد هایدگر می‌باشد، ولی بوبر اندکی غریب‌تر به نظر می‌آید. بی‌شک باید هایدگر را بزرگ‌ترین فیلسوف قرن بیستم دانست، به این سبب که تاثیری شگرف بر همگان داشت. سخن اصلی نگارنده در کتاب این است که فلسفه را با ادبیات و روان‌شناسی همبستگی است؛ اگر نگوییم وابستگی است و در عین حال مخالف سرسپردگی نیز هست. بنابراین کتاب او گزارش فلسفی است و نه کتاب فلسفه از جنس نقد عقل محض. نویسنده در کتاب در ضمن بررسی اندیشه‌های بوبر، حوزة دینی فعالیت وی را ارج می‌نهد. خرده‌گیری‌های او دربارة بوبر آن‌جاست که به فلسفه پرداخته است. از مباحث کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد. کی‌یرکه‌گور و شوپنهاور؛ نیچه: آگاهی به مثابة سطح و ارادة معطوف به قدرت؛ انسان‌شناسی جزمی هایدگر؛ و مارتین بوبر: در جست‌وجوی «تو».

ترجمه ماشینی : این تحقیق به عنوان موضوع مطالعه دو قسمت با عنوان کافکیان به ترتیب از جوزفینا، خواننده یا مردم موش، سال 1924، سال مرگ نویسنده، و داستان پس از مرگ شکارچی گراکو، به عنوان روایت های املاک منتشر شده است. . ما در این دو روایت به دنبال بررسی مسئله‌ای از زوال صورت‌های متعالی هستیم: سنتز شده در هنر، الهیات و مرگ در درون مدرنیته. با خوانش توصیفی-فلسفی این دو روایت، رویکردی انتقادی را با فلسفه والتر بنیامین به ویژه نظریه روایت آن جستجو می کنیم. مجموعه این روایات نیز از بازسازی صحنه ادبی و فلسفی تعابیر کافکیان، مانند: خوانش صهیونیستی ماکس برود از فلسفه آرتور شوپنهاور و مارتین بوبر، طنین خوانش های کافکا از کی یرکگارد، تحلیل می شود. و نیچه و در نهایت، مجادلات بنیامین با برود و گرشوم شولم، که دلیل اصلی خنده دار آن حول خوانشی ماتریالیستی و تمثیلی از چک نویسنده است.

ترجمه ماشینی : فیلسوف برجسته هیلاری پاتنم، که همچنین یک یهودی عملی است، افکار سه فیلسوف بزرگ یهودی قرن بیستم - فرانتس روزنزوایگ، مارتین بوبر و امانوئل لویناس - را زیر سوال می برد تا به او کمک کند تا جنبه های فلسفی و مذهبی زندگی خود را با هم آشتی دهد. حضور دیگری در این کتاب، لودویگ ویتگنشتاین است، که اگرچه یهودی عملی نبود، اما به شیوه‌ای در مورد دین فکر می‌کرد که پاتنم در کنار دیدگاه‌های روزنزویگ، بوبر و لویناس قرار می‌دهد. پاتنام ایده‌های پیشرو هر یک از این متفکران بزرگ را توضیح می‌دهد و آنچه را که به عقیده او نقش تعیین‌کننده فکری و معنوی هر یک از آنها را تشکیل می‌دهد، نشان می‌دهد. اگرچه دین مورد بحث یهودیت است، اما عمق و اصالت این فیلسوفان، آن گونه که پاتنام به طور دقیق تفسیر می کند، اندیشه آنها را چیزی جز راهنمای زندگی نمی سازد.

ترجمه ماشینی : والتر کافمن در این جلد دوم از سه‌گانه‌ای که سهم برجسته‌ای در فلسفه، روان‌شناسی و تاریخ روشنفکری دارد، سه شخصیت اصلی دوره مدرن را انتخاب کرده است که درک ما از انسان بودن را به‌طور اساسی تغییر داده‌اند. تفاسیر او از نیچه، هایدگر و بوبر زنده، قابل دسترس و نافذ است و در بهترین سنت علمی دیدگاه های پذیرفته شده را به چالش می کشد و تجدید نظر می کند.

جهت‌گیری هستی‌شناختی مبنی بر روی آوردن به «دیگری» برای مارتین بوبر، نوعی شیوه زندگی است که آثار و افکار خود را بر آن بنیان نهاده است. وی به‌عنوان فیلسوف گفتگو با طرح ارتباط «من-آن» و «من-تو» دو رویکرد اساسی خود دربارة «دیگری» را به‌وضوح تصویر و دست‌یابی به «معنای زندگی» را منوط به قرار گرفتن در ارتباط «من-تو» کرده است. بوبر معتقد است رابطة «من –تو» به‌عنوان ارتباطی «سوژه-سوژه» قابلیت ادراک عشق را داراست. عشق در این نگاه، اشتیاقی پرشور برای زندگی معنادار است که تنها از مسیر مواجهه و «گفتگو» با «دیگری» رخ می‌دهد. بنابراین ادراکی فراتر از خود و حاصل مشارکت با «دیگری» است. در نگاه بوبر، روابط واقعی مسیر فرد برای مواجهه‌ای راستین با «روح» یا «تو ابدی» و کشف معنای زندگی است و برای دستیابی به این معنا و رسیدن به ظرفیت کامل انسانی، حضور «دیگری» و جهان اطراف ضروری است. در نگرش او، بحران «بی‌معنایی» و «دیگری ستیزی» انسان معاصر تصویر کاملی از شر است؛ آنچه او تجربۀ آشوب می‌نامد برخاسته از عاملی است که انسان را به‌سوی این وضعیت سوق داده، و آن «بحران گفتگو» است. اندیشه بوبر میان «دیگری هراسی» و فقدان معنای زندگی از سویی و «ناگفتگو»، از سوی دیگر، ارتباط برقرار می‌کند. این مقاله ضمن تبیین «گفتگو» به‌عنوان رویکرد هستی‌شناختی بوبر به «دیگری»، در پی بررسی نقش «دیگری» و شرایط تحقق روابط اصیل برای کشف «معنای زندگی» است. نکته حائز اهمیت دیگر، جزئیات خاص آثار بوبر پیرامون ویژگی‌ها و مهارت روی آوردن به دیگری است که به جهت‌یابی گفتگو کمک می‌‌نماید.