جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گروهی از ما انسانها قطعاً با این پرسش مواجه‌شده‌ایم که «معنای‌زندگی» چیست؟ هرکس با تکیه بر دانش و بینش خویش، پاسخی می‌یابد. بازخوانی و تحلیل پاسخ شاعران معاصر که غالب دغدغه‌ها/مسائل انسان معاصر را در شعر خویش انعکاس‌داده‌اند، راهگشاست. نگارندگان باتوجه به همین مسأله، رویکرد قیصرامین‌پور را به معنای‌زندگی مورد تحلیل‌قرارداده‌اند. در این بحث، ابتدا به معنای «معنا» سپس به مفهوم «زندگی» توجه‌ شده ‌است. در اشعار قیصر، واژة معنا در معنای هدف، ارزش و کارکرد به‌کاررفته‌است. «زندگی» نیز دو مفهوم دارد؛ گاهی شامل جلوه‌های زندگی اعم از تولد، مرگ، جوانی، نوجوانی، همسر و ... می‌شود، و گاهی مراد از آن، مسائل زندگی اعم از درد و رنج، عشق، تناهی، تنهایی، شرور و ... است. امین‌پور در بحث کشف معنای‌زندگی (زندگی معنایی دارد و فقط باید آن را یافت) یا جعل آن (زندگی معنایی ندارد و باید برای آن معنایی ساخت) به جعل معنای‌زندگی باورمند است. وی با تکیه بر دو نظریة فراطبیعت‌گرایی و طبیعت‌گرایی، اموری مانند دست‌یابی به آگاهی عمیق، عاشق‌شدن و عاشقانه‌زیستن، عشق خدا به مخلوقات، شهادت‌طلبی، داشتن فرزند، داشتن زندگی‌کودکانه و ... را معنابخش زندگی می‌داند. لازم به ذکر است که با این رویکرد، روی اشعار امین‌پور، پژوهشی صورت‌نگرفته‌است. ضمناً روش تحقیق، کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا بوده‌است.

توحید در شعر کودک و نوجوان از جمله مباحث مهمی است که در آثار بجای مانده از قبل و بعد از اسلام به شکلها و صورتهای متنوعی منعکس شده است؛ یکی از زمینه‌های مهمی که تاکنون کمتر به آن توجه شده، شعر کودک و نوجوان است. در ادبیات معاصر ما، شاعران به کودک و نوجوان به عنوان بخش مهم و اساسی جامعه توجه کرده‌اند، یکی از مباحث مهم شعر آنان، توحید است. طرح توحید در شعر کودک و نوجوان، مشکلات و شیوه‌های خاص خود را دارد. این پژوهش در پی آن بوده است که همزمان دو مسأله مهمّ مفاهیم توحیدی و شیوه-های بیان آن را در شعر عباس یمینی شریف،محمود کیانوش، مصطفی رحماندوست و قیصر امین پور بررسی کند. براساس این پژوهش، مشخص شد کهمفاهیم بیان کننده توحید در شعر کودک و نوجوان عبارتند از:دانایی، مهربانی، یاوری، بخشندگی، خوبی، توانایی، بینایی، امیدبخشی، مالکیت، عظمت، حضور خدا، سپاسگزاری، حمد و تسبیح، آفرینندگی، اذان، نماز و روزه. که هر کدام از موارد فوق، شامل ریز موضوعاتی است. شیوه‌های بیان توحید در شعر کودک و نوجوان و در اشعار شاعران موردبحث، شامل شیوه‌های تصویرآفرینی، بدیعی و موسیقی آفرینی است که هر مورد، ریز موضوعاتی را در برمی‌گیرد.

در این جستار کوشش شده است با رجوع به نمونه های برجسته از ادبیات کودک، به بررسی تطبیقی مفهوم خدا در ادبیات کودک ایران و آمریکا در ابعاد دینی، روان شناختی و فلسفی پرداخته شود. ازآنجاکه کودک قادر به درک مفاهیم انتزاعی نیست، در هر دو ادبیات سعی شده خدا به صورت عینی تداعی شود؛ از این رو، از پدیده های عینی مانند طبیعت استفاده شده است. در هر دو ادبیات، خدا با صفات جمال و جلال معرفی می شود و در مواردی خدا با پاسخ پرسش ها و تصور خود کودک ارائه می شود؛ هرچند، در ادبیات کودک ایران بر جنبه های تنزیهی خداوند نیز، تأکید شده است. البته این پاسخ ها حاصل رشد فکری دوره بزرگسالی و درک مفاهیم انتزاعی است که به کودک القا می شود. این مقاله در پی پاسخ به سه پرسش بنیادی است که عبارت اند از: 1- از دیدگاه کودک خدا کجاست؟ 2- ماهیت خدا از دیدگاه کودک چگونه است؟ 3- کودک خدا را با چه صفاتی می شناسد؟ کودک خدا را در آسمان و در ذات هستی و همه پدیدها می بیند و ماهیت او را با عضق و مهربانی در می یابد. او خدا را با صفات جمال و جلالش می شناسد. اما هم سو با نیازهای عاطفی کودک، صفات جمال در زندگی او سهم بیشتری دارد.