جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رعایت حقوق شهروندی به معنای مسئولیت ها و امتیازاتی که شخصِ تابع کشوری از آن برخودار است به عنوان یکی از شاخصه‌های ثبات و امنیت در جوامع مطرح می‌باشد، و در اسلام نیز حقوق شهروندی و عوامل ثبات و امنیت در جامعه اسلامی با توجه به مبانی و اهداف قرآنی آن در قالب شهروند جهانی تحت عنوان خلیفه خدا در روی زمین مطرح می ­باشد. شهروندی که با کرامت اخذ شده از خداوند در راستای برقراری جامعه توحید محور با حفظ ارزشهای الهی - انسانی در پهنای دنیا متعهد است. بر همین اساس بررسی مؤلفه‌های تشکیل‌ دهنده حقوق شهروندی اسلامی لازم و ضروری می‌نماید. گزارش قرآن از دنیا و ارتباط آن با آخرت و محوریت خداشناسی و توحید عبادی و نقش و اهمیت آن در پیشرفته دانستن جوامع اسلامی و مسئولیت حاکمیت و دولت‌ها در برابر رعایت و حفظ و توسعه پایدار حقوق شهروندی در زمینه حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اقتصادی - اجتماعی، حقوق فرهنگی و حقوق قضایی و همچنین تعهد احاد جامعه بشری در مقابل آن از جمله مباحثی است که از دیدگاه قرآن در این مختصر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.

از جمله شخصیتهایی که در قرآن از آنها یاد شده، ذوالقرنین می باشد و بنا به استوارترین نظریه ای که تاکنون درباره او داده شده، با کورش هخامنشی (539-560ق. م) یکی دانسته شده است. اما مفسران قرآن شخصیت های تاریخی دیگری از قبیل: فریدون، جمشید، عبدالله بن ضحاک، هرمس و اسکندر یونانی (پسر فیلیپ) را نیز به جای او نشانده اند. در قرآن از وی به دو صفت مهرورزی و دادگستری یاد شده و در احادیث جنبه های دیگری از شخصیت او آشکار شده است. اما با کمال شگفتی، تمام صفات مذکور از سوی مفسران به اسکندر نسبت داده شده و اسکندر را ذوالقرنین پنداشته اند: که در غالب متون تفسیری و در رساله های فلسفی و اخلاقی و هم در منابع عرفانی اسلامی به وفور آمده است و به تدریج چنان قوام یافته که گاه در مقابل نظرات دیگر مخالفت و مقاومت شده است. اما اطلاعات تاریخ اخیر چنین نظری را محل تردید قرار دده است شخصیت هایی که اسکندر از این راه در طول تاریخ به خود گرفته است عبارتند از: 1- شخصیت سیاسی با مکانت پادشاهی 2- حکیمی بارع که سایه حکمت و اندیشه والای او بر سراسر رساله های حکمت و اخلاق مشهود است و این نفوذ از مباحث عالیه معرفت النفس گرفته تا علم تدبیر منزل و سیاست مدن را در برگرفته است 3- سیمای عرفانی که شواهد فراوانی در شهر عرفانی دارد. به گمان نویسنده این مقاله این اشتباه تاریخ سه دلیل عمده داشته است: 1- شکست ایران از اسکندر 2- اولین کسی که اسکندر را همان ذوالقرنین دانست ابن سینا بود و بنا به بزرگی شخصیتی، اشتباهش نیز بزرگ و لذا تاثیر گذار بود 3- شخصیت اسکندر پسر فیلیپ با اسکندر افرودیسی اختلاط یافته است نظر به این تسامحات، عدم اصالت این داستان پردازی ها روشن می گردد اما در پس این پرده رازی است و حقیقتی و آن اینکه ذوالقرنین در حقیقت مرتبه انسان کامل و یا صاحب مقام «برزخیه کبری» است که این مقاله به بررسی آن ختم می شود.

نوشتار پیش رو پژوهشی است درباره یکی از مصادیق روایات معروف به "منتقله" که به مسأله ذبیح الله اختصاص دارد. اکثر دانشمندان اهل تسنن روایت ذبح اسحاق (ع) را قبول کرده اند. طبرسی گرچه روایت مورد بحث را نقل کرده اما به نظر می رسد آن را نپذیرفته است. آنچه که در این خصوص مورد غفلت واقع شده، عدم وجود روایت ذبح اسحاق منقول از مجمع البیان در مصادر اولیه حدیثی شیعه و قلت آن در منابع متأخر شیعه است؛ بلکه روایاتی نیز در کتب حدیثی شیعه و در مواردی در کتب اهل تسنن وجود دارد که مخالف آن و بیان کننده ذبیح الله بودن اسماعیل (ع) است. وجود نقل هایی معدود در کتب عامه متقدم مانند ماوردی و نقل بدون سند (مرفوع)، منتقله بودن آن را از کتب عامه توسط امین الاسلام طبرسی محتمل می سازد. بنابراین روایت مورد بحث از امام علی (ع) صادر نشده است؛ بلکه به سبب اغراض سیاسی و تکیه بر سخنان امثال کعب الاحبار چنین نسبتی به ایشان داده شده است.

داستان ملاقات موسی با يكی از بندگان خاص خداوند يكی از شگفت انگيزترين داستان های قرآنی است كه بستر مناسبی برای عرفای مسلمان و تاويلات باطن گرايانه ايشان ايجاد كرده است. به منظور تحقق نگاه عرفانی به اين داستان دو رويكرد می توان داشت. در رويكرد نخست جنبه های سلوكی و عملی داستان محور توجه قرار می گيرد و در رويكرد دوم می توان در صدد تاويل و تطبيق اجزای مختلف داستان به صورت انفسی و گاه آفاقی برآمد. مقاله حاضر به رويكرد نخستِ مي پردازد و سعی می شود كه در آن مدعيات مسطور در تاويلات مختلف با سياق داستان و ساير عبارات قرآنی مقايسه شود و مورد تدقيق قرار گيرد. همچنين به ديگر جنبه های عرفانی داستان و بهره های سلوكی از آن همچون تطبيق مراحل سه-گانه سفر با مراحل سه گانه توحيد، ادب بندگی در برابر خداوند، ترك انانيت، طلب و توجه به مقامات باطنی حتی برای پيامبران و... توجه شود و به استفاده های سلوكی از داستان منحصر نشود.

دین حقیقتی واحد و غیر متکثر می باشد و برخلاف آنچه که پلورالیست های متکثرگرا ادعا کرده اند، در تمام دوران پر فراز و نشیب دعوت انبیاء، یکی بیش نبوده است. این دین هر چند نام های متفاوتی به خودگرفته، اما خاستگاه تعالیم همه ی انبیاء قرار داشته است که در شکل عام آن همان اسلام است. البته حقیقت دین ثابت و اما شرایع متغیر و نامانا بوده اند. این دین و این حقیقت واحد در واپسین سال های عمر پیامبر، به نیابت از همه ی انبیاء و البته به زبان رسول خدا و با معرفی امیرمؤمنان به کمال رسید و نام اسلام را به خود گرفت و ثمره ی آن رضایت و خشنودی خداوند بود. و همین دین است که در آخرالزمان مرزهای زمان و مکان را در خواهد نوردید و به دست توانا و با کفایت مصلح و منجی همه ی دوران به مردم معرفی شده و دین اسلام جهانی خواهد شد.

هدف این مقاله بررسی نقش آموزش های دینی در سلامت فردی و اجتماعی و تاثیر پیشگیرانه آن در امر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و انواع سلامت از منظر متفکرین اسلامی و غربی و اثرات آموزش های دینی و برنامه های درسی معنوی بوده است. روش؛ روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل اسنادی بوده که کلیه اسناد یا آثار مربوط به موضوع شامل نوشتاری(کتابها، مقالات و...) و غیرنوشتاری(سایت ها) می باشد. از جامعه فوق نمونه ها به صورت هدفمند و با توجه به گزاره های پژوهش و ابزار گردآوری فرمهای فیش برداری، انتخاب شده اند. روش مورد استفاده برای تحلیل داده ها کیفی بوده است. یافته ها؛ یافته های تحقیق نشان داده است که دین در سلامت جسمی، ازجمله: ایجاد رفتارهای سالم و بهداشتی، افزایش طول عمر وکاهش میزان مرگ و میر و ابتلا به بیماری و عملکرد خوب سیستم ایمنی در برابر برخی از بیماری ها و... ، موثر می باشد. نقش دین بر سلامت روان: رضایت از زندگی، ایجاد شخصیت سالم ونگرش مثبت و تقلیل مشکلات عاطفی روانی و جلوگیری از بیماری ها وامراض روانی... ، رابطه مثبت دین و روان را نشان می دهد. در نقش دین بر سلامت اجتماعی به انسجام و کنترل اجتماعی ،کاهش رفتارهای نابهنجار و انحرافی، ایجاد یک نظام فکری مشترک و اصلاح جامعه و تغییر افکار ناسالم می توان اشاره نمود. نتیجه گیری؛ بین ابعاد مختلف دینداری و معنویت با سلامت جسمی، روانی و اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد، به گونه ای که باورهای دینی می توانند فرد را به سوی کمال و تعالی و در نتیجه سلامت روانی و جسمی و نهایتاً سلامت اجتماعی هدایت کنند.

از جمله موضوعات در مباحث انسان پژوهی، تحقیق درباره تفاوت های طبیعی و تکوینی زن و مرد است، چه آنکه بررسی این تفاوت ها، همان گونه که وحدت انسانی آنها را می رساند، بیان گر ناهمگونی کارکردهای آنان خواهد بود. از سوی دیگر علاوه بر آموزه های دینی، تفاوت های طبیعی و تکوینی متعددی از نظر علوم پزشکی و روان شناسی میان زن و مرد به اثبات رسیده است. در این پژوهش ابتدا به تحلیل تفاوت های طبیعی زن و مرد از منظر علوم طبیعی و مفاهیم دینی پرداخته و در نهایت تحلیلی درباره پیامدهای رویکردهای یگانه انگارانه زن و مرد ارائه خواهد شد.