جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیمای ابراهیم در مثنوی علاوه بر مقام نبوت سیمای عارف کاملی است که در مبارزه با بت نفس الگوی سالکان و مریدان بحر صفا گشته است. مولوی در داستان ابراهیم با توجه کامل به اشارات و دقایق قرآنی به ذکر سرگذشت شیخ کاملی می پردازد که در میدان نظر و عمل سربلند و پیروز مراحل فنای فی الله را پشت سر می گذارد و با اطمینان کامل به مرحله شهود بقا نایل گردیده و به مقام خلیل اللهی می رسد. ابراهیم از نگاه مولانا بیانگر سیر تخلی و تحلی و تجلی عارف است.

این تحقیق به بررسی تطبیقی حضرت ابراهیم در قرآن و عهدین اختصاص یافته و شامل چهارده فصل با این عناوین است: شناخت تورات، نام ابراهیم(ع)، اوصاف ابراهیم(ع)، تبار ابراهیم(ع)، زمان ولادت و زادگاه ابراهیم(ع)، آیین و شریعت ابراهیم(ع)، چگونگی ولادت اسماعیل(ع)، ذبیح اللّه اسماعیل یا اسحاق؟ چگونگی قربانی فرزند، احتجاجات و مناظرات ابراهیم(ع)، ابراهیم و احیای مردگان، هجرت ابراهیم(ع)، بنیان گذاری کعبه، مقام امامت ابراهیم(ع)

این پایان نامه مشتمل بر سه فصل است. فصل اول باعنوان تربیت و قصص قرآن، شامل مباحثی است درتعریف تربیت، الگوگیری از زندگی انبیاء و کمالات نفسانی و فضائل اخلاقی و صفات مشترک حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع). فصل دوم حاوی نشانه ها و روشهای تربیتی در زندگی حضرت ابراهیم(ع) است و سرانجام در فصل سوم، نشانه ها و روشهای تربیتی در زندگی حضرت موسی (ع) بررسی شده اند.

موضوع این پژوهش بررسی داستان حضرت ابراهیم « ع » از دیدگاه قرآن است . این پژوهش بر آن است تا با بررسی آیات قرآن کریم و سیر در منابع معتبر اسلامی به بحث و بررسی پیرامون ما جرای حضرت ابراهیم « ع » در دوران حیات خویش بپردازد . و به اهداف ذیل دست یابد : بررسی حیات حضرت ابراهیم « ع » بررسی صفات ابراهیم « ع » در قرآن کریم و بررسی دوران نبوت و امامت حضرت ابراهیم « ع » و کیفیت روش های دعوت آن حضرت . روش این تحقیق با توجه به امکانات و یافته های تحقیق روش توصیفی – تحلیلی است و از فن کتابخانه ای استفاده شده است . در این پژوهش نخست سعی شده برخی از کلمات کلیدی و واژه هایی مانند ابراهیم ، آزر ، مقام ابراهیم و مختصری از زندگی آن حضرت که شامل مکان و زمان تولد ، پدر و مادر ، رشد و نمو و مهاجرت آن جناب و بنای کعبه توسط ایشان توضیح داده شود ، سپس به بررسی اوصاف حضرت ابراهیم « ع » از دیدگاه قرآن پرداخته شده است ؛ اوصافی از قبیل : خلیل ، امت واحده ، پدر مسلمین ، مسلم ، حنیف و ... و بعد به بررسی نبوت ، رسالت و امامت آن حضرت اشاره شده و شرایطی را که برای رسیدن به مقام امامت لازم است بیان شده است و در نهایت به بررسی سیره و روش حضرت ابراهیم « ع » در دعوت مردم پرداخته شده است . در آخر باید گفت که همراهی با ستاره پرستان جهت بطلان عقیدة آنان ، به تفکر واداشتن بت پرستان در خصوص عدم قدرت درک سود و زیان داشتن بتان ، استفاده از حجت و استدلال متقن در بطلان مغالطه نمرود و سرانجام مبارزه عملی و شکستن بتها از جمله روش هایی است که حضرت ابراهیم « ع » در جهت هدایت قوم خویش به کار گرفته است .

در این پژوهش طی چهار فصل سیره حضرت ابراهیم با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده است. در فصل اول کلیاتی از بحث نظیر تعریف سیره، حنیف، ملت و ابراهیم آمده است. در فصل دوم با عنوان رفتار و شخصیت فردی ابراهیم(ع) از سیر کلی زندگی ابراهیم(ع)، سیره عقلانی، ویژگی های اخلاقی و روش نیایشی او بحث شده است. در فصل سوم با نام شخصیت خانوادگی ابراهیم(ع) به بررسی رفتار ابراهیم(ع) با آزر و والدین، رفتار او با همسران و رفتار وی با فرزندان پرداخته شده است. در فصل چهارم تحت عنوان شخصیت اجتماعی ابراهیم از دعوت آن حضرت به توحید و برائت او از شرک، سیره رفتاری او با فرمانروای معاصر و سیره رفتاری او با قوم لوط سخن رفته است

از آنجا که در نظام تعلیم و تربیت اسلامی شناخت اسوه ها و روش آنها در هدایت و تربیت مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار است و قرآن کریم حضرت ابراهیم(ع) را اسوه و الگوی مسلمانان معرفی کرده است تحقیق حاضر با هدف شناخت و معرفی ایشان و شیوه های تربیتی که در هدایت مخاطبان خود به کار برده اند در یک مقدمه و پنج فصل ارائه شده است. فصل اول با عنوان کلیات به جایگاه داستان حضرت ابراهیم (ع) در میان عرب پرداخته و در ضمن مقایسه ای اجمالی نیز با قصه ایشان در تورات و انجیل صورت گرفته است. فصل دوم با عنوان اوصاف حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم به تبیین شخصیت ایشان اختصاص یافته و با تبیین نوزده صفت ، مشخص شد که دو صفت حلم و صدق بیشترین نمود را در جریان رسالت ایشان داشته است . فصل سوم به اصول تربیتی که حضرت ابراهیم (ع) در جریان دعوت مد نظر داشته اند اشاره دارد از جمله مهمترین این اصول ، اصل تشویق و تنبیه و تدرج می باشد . در ادامه ، در فصل چهارم روش های تربیتی حضرت ابراهیم (ع) بررسی شده است ، مهمترین روش های بکار گرفته شده توسط ایشان روش پرسش و پاسخ ، جدول ایفای نقش و مشاهده می باشد. و بالاخره فصل پایانی عهده دار تبیین اهداف تربیتی بیان داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم است که عبارتند از : بیان سنن الهی ، ایجاد امت اسلامی و الگو سازی. سیره و سیرت حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم می تواند الگوی تمام عیار برای مربیان محترم و متربیان عزیز قرار گیرد و تاسی به ایشان می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات در نظام تعلیم و تربیت باشد.