مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، به شناخت فلسفه‌های مختلف با بررسی زندگی و آراء فیلسوفان و همچنین مکاتب فلسفی پرداخته است. آنچه در فصول این کتاب آمده، سعی دارد چند بعد را زیرپوشش قرار دهد که عبارت‌اند از هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، ارزش‌شناسی، زیبایی‌شناسی، و فلسفة سیاسی. نگارنده در بخش دوم کتاب به مکاتبی می‌پردازد که درحالی‌که از وجوه علمی و فلسفی برخوردارند، وجه ایدئولوژیکی آن‌ها بیشتر چیره است. در فصل آخر نیز بررسی کوتاهی از اسلام مورد نظر بوده است.

نگارنده در کتاب حاضر به دسته‌بندی و بررسی مکاتب و نظریات اخلاقی، اعم از مکاتب غیر واقع‌گرا، واقع‌گرای طبیعی و مکاتب واقع‌گرای مابعدالطبیعی پرداخته است. در هر فصل به تاریخچه‌ی پیدایش مکتب اخلاقی، اصول و مبانی آن با توضیح مفاهیم مورد پذیرش صاحب‌نظران آن مکتب اشاراتی شده و در نهایت با نمایش مختصات کلی، آن مکتب نقد و بررسی شده و طی آن ابعاد، نقاط قوت و ضعف آن بیان شده از جلمه به بررسی و نقد مکاتبی چون احساس‌گرایی، توصیه‌گرایی، جامعه‌گرایی، قرارگرایی، لذت‌گرایی، سودگرایی، و نظایر آن اشاره شده است نگارنده پس از آن نظریه‌ی اخلاقی اسلام را با اشاره به جایگاه عقل، تجربه و وحی در حکم اخلاقی مطرح ساخته، هم‌چنین از معیار ارزش‌گذاری افعال اخلاقی، نقش اختیار و انتخاب آگاهانه و ارزش اخلاقی، اصالت روح و مراتب طولی و عرضی آن، و نقش نیت در تکامل نفس یاد کرده است. وی در پایان نیز مطالبی درباره‌ی عناصر اصلی نظریه‌ی اخلاقی، اسلام، معنای قرب به منزله‌ی کمال نهایی انسان و ویژگی‌های نظام اخلاقی اسلام بیان نموده است.

کتاب حاضر متضمن تأملاتي اصيل و عميق راجع به موضوعي است که از ديرباز خاطر فيلسوفان را به خود مشغول داشته است؛ اخلاق و اخلاقيت کنش بشري. کتاب پيش رو به قلم فيلسوفي است که شايد در کنار کانت بتوان او را در عصر مدرن داراي اخلاقي‌ترين نگرش در حوزه فلسفه دانست. فيشته در فضاي فلسفي ما حتي اگر فيلسوفي ناآشنا نباشد، دست‌کم فيلسوفي است که آن‌چنان‌که بايد مورد توجه قرار نگرفته. علت اين امر شايد فلاسفه بزرگي بودند که پيش و پس از حضور او در عرصه فلسفه آلماني پيشگام بوده‌اند و بر وي سايه افکندند، کانت و هگل. اما مطالعه آثار فيشته هر خواننده‌اي را متقاعد مي‌کند که با فيلسوفي اصيل روبه‌رو است. کتاب حاضر ترجمه کتاب نظام آموزش اخلاق بر اساس اصول آموزش دانش، نوشته يوهان گوتليب فيشتر است.

موسوعه‏ای است شامل زندگانی پیامبر اسلام (ص) و جمیع امامان و اهل‏بیت پیامبر که در آن کلیه شئون اخلاقی، اجتماعی، عبادی و عرفانی و تاریخ زندگی آنها مورد شرح و بررسی قرار گرفته و سیره آنان معرفی شده است. در این مجلد از این مجموعه چهل جلدی که آخرین مجلد از آن است نگارنده به جنبه‏هایی از مکارم اخلاق و سیره اخلاقی پیامبر اسلام و سایر معصومین پرداخته است. ایشان ابتدا تعریفی از مکارم اخلاق ارائه نموده و سپس گوشه‏هایی از رعایت کامل مکارم اخلاق در رفتار پیامبر، امام علی (ع)، امام حسن (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع)، امام هادی (ع)، امام حسن عسکری (ع) و امام زمان (عج) ارائه می‏نماید و نمونه‏هایی از خوش اخلاقی، زهد، صبر، حلم، تواضع، جود و سخاوت، احسان و کرم و سایر فضایل اخلاقی ایشان را توصیف می‏کند.

تردیدی نیست که تقریب میان مذاهب، آرمانی دینی و بایسته‌ای عقلانی بوده و مورد تأکید آیات و روایات است؛ آنچه امروزه مانع از تحقق تقریب شده، ضد ارزش‌های اخلاقی مانند تعصب، نسبت‌های ناروا و اهانت به مقدسات یکدیگر و... است. در این کتاب با تکیه بر مستندات و منابع شیعه و سنی، بیان دیدگاه صاحب‌نظران تقریب هر دو مذهب از بعد «اخلاقي» بررسی می‌شود.