جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:پژوهش حاضر با موضوع فضایل و رذایل اخلاقی در دعای مکارم الاخلاق صحیفه سجادیه به انجام رسیده است. صحیفه سجادیه قدیمی‌ترین کتاب دعا در منابع اسلامی و یکی از برجسته‌ترین آثار معنوی اسلامی در قرون اولیه محسوب می‌شود. از طرفی انگیزه عمل به دستورات الهى، عشق و محبّت به خداوند است، در این پژوهش با آموزه های دعای مکارم الاخلاق برای کسب فضایل بیشتر خداوند که نتیجه ی آن سرعت بخشی در شناخت صراط المستقیم است، آشنا می گردیم. امام سجاد(ع)در دوران خاص عقاید خود را در نیایش نشان داده و با استفاده از ریشه های قرآنی در قالب دعا به بررسی فضایل اخلاقی پرداخته و برای زندگی انسان دستور العمل‌هایی را تبیین می‌‏نماید که فرد و جامعه با برخورداری از فضایل و ترک رذایل خداوندی بتوانندجامعه ای فعال و شادابی را بسازند که مورد رضا و عنایت ذات اقدس الهی باشد.امام سجاد(ع) معیارهایی همچون،پیروی از رسول خدا، توبه، نیکوکاری،قسط، صبر،توکل، تقوا، پاکی، حق گویی، یاری دادخواهان، بخشش، حسن رفتار، پاکی در عمل را از جمله عوامل اسباب برخورداری از فضایل خداوندی و عواملی چون عجب، تجاوز از حدود الهی، کفر، خیال زدگی و مباهات، منت، اسراف، استکبار، شادی مغرورانه، سرزنش دیگران را از جمله عوامل محرومیت از محبت خداوندی و رذایل می شمرند تا شخص با توجه به این عوامل زمینه ی سعادت خویش را فراهم سازد.

تحقیقی که در پیش رو دارید، مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه می باشد. در این تحقیق، سعی داریم، بیان کنیم که آیا کلام ائمه از قرآن نشأت گرفته یا نه، یعنی آیا کلام ایشان توضیح و تبیین قرآن است و با قرآن مطابقت دارد و اینکه ایشان که تربیت یافته مکتب انبیاء هستند در شرایط سخت حاکم بر جامعه تا چه حد توانسته اند مسایل دین را برای مردم تبیین کنند و آیا همانطور که مشهور است که صحیفه سجادیه «اخت قرآن» است، مفاهیم آن با قرآن مطابقت دارد. از این رو دعای مکارم الاخلاق که یکی از زیباترین دعاهای صحیفه است را انتخاب کردیم و قصد داریم آن را با قرآن مطابقت داده تا این رابطه بیشتر مشخص گردد. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و بیشتر از کتاب های اخلاقی و تفاسیر استفاده شده و در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول، کلیاتی از اخلاق، دعا، رابطه اهل بیت با قرآن، زندگی امام سجاد(ع) و کتاب صحیفه سجادیه فصل دوم، ارتباط معنوی و معرفتی که انسان می تواند به وسیله عبادات، انجام اعمال صالح، ایمان، یقین، اطاعت از خداوند، تقوی و عهد با خداوند داشته باشد. فصل سوم، مسایل اخلاقی که در اجتماع ورابطه با مردم مثل عدالت، ملایمت با مردم خویشاوند گرایی، چشم پوشی از بدی و... باید رعایت شود . فصل چهارم، مسائل درونی و تربیتی مثل، کبر، عجب، فخر فروشی، زهد و عهد بررسی می گردد. فصل پنجم، نیازهای اقتصادی و جسمانی مثل گشایش روزی، درخواست قدرت وتوانایی، مصونیت از فقر و... که سعی شده مبانی قرآنی آنها بررسی گردد و آیاتی با همان مفهوم آورده شود و در نتیجه رابطه کلام امام با قرآن مشخص گردد.