جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یافتن وحدت در ورای امور کثیر و همچنین تغییر و حرکت اشیاء از مسائل اصلی متفکران اولیه بوده است. یافتن عنصری که بتوان تمام موجودات را به آن بازگشت داد و نیز چیزی که در تمام مراحل حرکت ثابت و پابرجا باشد. در این راستا دیدگاه‎های مختلفی بیان شده است؛ طالس آب، آناکسیمندر ماده‎ی نامتعین، هراکلیتوس آتش و... اما ارسطو نظریه ماده و صورت را که پایه‎ی اولیه‎ی آن در آثار افلاطون گذاشته شده است را بیان نموده است این نظریه طرفداران و مخالفان زیادی دارد. ابن سینا که از فلاسفه‎ی بزرگ مشائی در جهان اسلام است برای اثبات این نظریه دلایل متقنی ارائه نموده است دلایلی که بعدها مورد نقادی بسیاری قرار گرفت که منطقی‎ترین این نقد ها را می توان در آثار شیخ اشراق یافت. ملاصدرا از نظریه‎ی ماده‎ی اولی دفاع می‎کند اما آنچه دارای اهمیت است نگرش متفاوت ملاصدرا به این موضوع است تا به آنجا که می‎توان اشتراک ماده‎ی ارسطوئی و صدرائی را تنها اشتراک لفظی دانست.