جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

تشیع که همزاد اسلام است ، در باب ادب نیز دارای سبک خاصی بود که ادب شیعه را پدید آورد و در باب انواع شعر، "رثا" بارزترین نمونه شعر متعهد شیعه است و در زمینه سابقه رثا در ادب عربی، رثا عالی‌ترین نمونه شعر عاطفی صادق‌ترین نوع شعر، دارای ویژگیهایی است که آنرا از دیگر انواع شعر مستقل ساخته‌است و به لحاظ محتوی به "ندب "، "تابین و عزا" تقسیم شده‌است . با ظهور اسلام و تحولی که در اندیشه اعراب پدید آمد و ادب آنان را متحول ساخت ، ارزشهای شعر رثایی نیز صبغهءالهی گرفت و پرداختن به ملاکهای ارزشی اسلام مورد توجه مرثیه‌سرایان قرار گرفت و تسلی و تعزیت شاعر، به تامل در سرنوشت انسانها و معاد سوق یاقت . در دوران حاکمیت امویان و پس از آنها عباسیان که شاعران دربار هم با سیاست بیداد و تعصبات قبیله‌ای و نژادی آنها همسو و همنوا بودند، شیعه با الهام از تعالیم ائمه اطهار (ع) و بهره‌گیری از جایگاه شعر و ادب در جامعه آن روزگار، از راه شعر و ادب ، به دفاع از حقانیت تشیع، باب "احتجاج" را بسوی ادب گشوده به تبلیغ معارف اهل‌بیت و ارشاد مردم همت گمارد و در باب انواع شعر ; رثای شیعه، بارزترین نوع شعر شیعه است که از عشق شاعر به اهل‌بیت (ع) و عاطفه حزن و غضب سرچشمه گرفته‌است و در پرتو ماتمسرایی بر شهیدان بیان اوضاع سیاسی اجتماعی و تصویر وقایع، به دفاع از اهل‌بیت (ع) برخاسته و تحریض مردم به انتقام از غاصبان را در نظر دارد و شعر رثایی را از ماتمسرایی صرف بیرون برده، پیام رسان شهیدان صدر اسلام گشته‌است ، و این ویژگیها موجب شد تا شعر رثایی شیعه، از مکتمات آن ایام شود و به جز اندکی که مبنای داوری ما در متون رثایی آن ایام است بدست ما نرسد. در این پژوهش به نتایجی دست یافتیم از جمله: - رثای شیعه، شعری است که مورد توجه و عنایت ائمه اطهار (ع) قرار میگرفت . - رثای شیعه، صادق‌ترین نوع شعر است که شاعر شیعی بدون هیچ چشمداشت مادی به آن پرداخته‌است . - تصویر وقایع و زنده نگهداشتن حماسه‌های حسینی محور مراثی شیعه را تشکیل میدهد. - مراثی شیعه، در بسیاری از مضامین با مراثی شاعران دیگر آن ایام متفاوت است . - تبلیغ مصارف تشیع، پاسداری از اصل ولایت و رهبری اهل‌بیت و ستیز با حاکمان غاصب اموی و عباسی از اهداف والای رثای شیعه در دو قرن آغازین هجری بود.

اگر موضوع علم سیاست را حکومت ، و آنهم از سه جهت : ساختار حکومت ، اقبال وادبار حکومت و سیاست خارجی بدانیم، رساله حاضر به جهت دوم، یعنی اقبال وادبار حکومتها اشاره دارد. این بحث که در واقع به چگونگی کسب قدرت ، حفظ قدرت و اعمال قدرت مربوط می‌شود، از بحثهائی است که همواره مورد توجه اندیشمندان سیاسی بوده است . به عبارت دیگر، در پاسخ این سئوال که حکومتها چگونه روی آورده و به چه دلائلی فرو می‌پاشند، نظریات مختلفی از سوی اندیشمندان سیاسی غرب و شرق مطرح شده است . به عنوان مثال، برخی منشاء اقبال و پیدایش حکومت را فطرت ، بعضی جنگ و غلبه، دسته‌ای قرارداد اجتماعی و عده‌ای غیر آن می‌دانند، کمااینکه در زمینه ادبار و فروپاشی حکومتها نیز تاکنون نظریات مختلفی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ارائه شده است . قصد آن است که در این رساله به مقایسه نظریات فوق با دیدگاه علی (ع) در این زمینه بپردازیم . به گمان ما، نظریه‌های فوق واجد دو نقیصه اساسی ((سطحی نگری)) و ((تک بعدی نگری))است ، در حالیکه علی (ع) در مجموع دیدگاه عمیقتر و جامعتری را ارائه کرده‌اند. بعلاوه، برخلاف برخی از دیدگاهها که کسب قدرت ، اعمال و حفظ آنرا به هر طریق ممکن تجویز می‌نمایند، از دیدگاه علی (ع)، آنچه در اقبال وادبار حکومتها نقش تعیین‌کننده دارد، به ترتیب ، عدل و ظلم، و به عبارت دیگر، اعمال شیوه‌های منطقی و مردمی یا بالعکس ، بگونه‌ای است که موجبات قوام و دوام یا بی‌ثباتی و فروپاشی حکومتها را فراهم آورد. با فرض فوق، ضمن ارائه کلیات تحقیق در پیشگفتار، مبانی و اصول علم سیاست را در گفتار اول و دلائل ادبار دولتها را در گفتار دوم موردبحث قرار داده و با جمعبندی، تحلیل مسئله و نتیجه‌گیری در گفتار سوم، بحث را به پایان برده و قضاوت نهائی را به مطالعه‌کنندگان این رساله وامی‌گذاریم.

هر حکومتی برای مردم، حقی قائل است و مردم برای حکومت ، حقوقی را پذیرفته اند. در جوامع دموکراسی بیشترین حقوق متعلق به مردم و در نظام استبدادی مربوط به حکومت می باشد. در حکومت اسلامی، مردم و حکومت چه حقی بر همدیگر دارند؟ در این تحقیق از دیدگاه حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته است. در این نگرش مردم بعنوان اشرف مخلوقات و خلیفه الهی از امتیازات والایی برخوردارند. حق نصیحت و خیرخواهی ، تامین عدالت اقتصادی و تامین اجتماعی ، تعلیم و تربیت متناسب با منزلت و کرامت انسانی ، اطلاع رسانی در امور مختلف و مشارکت مردم در تصمیم گیری و برنامه ریزی با مشاوره آنان ، از اهم حقوق مردم بر حکومت می باشد که مکلف بر اجرای آنها می باشد. در مقابل وفاداری به بیعت ، نصیحت و خیرخواهی ، حاضر بودن در صحنه ، انتقاد سازنده جهت اصلاح امور و فرمانبری ا زمهمترین حقوق حکومت بر مردم است که مکلف به رعایت آنها می باشند. البته اطاعت پذیری مردم از حکومت فرع بر پایبندی حکومت به وظایف خویش و عمل به آنها است . در حکومت اسلامی ، رابطه مردم و حکومت براساس مهربانی ، معنویت و اخوت می باشد . حاکمان حقی بیش از مردم ندارند، از هیچ امتیاز ویژه ای برخوردار نیستند ، زندگی آنان برتر از قشر متوسط جامعه نمی باشد و مقام و منصب ، امانتی بر عهده آنان است . رعایت حقوق متقابل مردم و حکومت ، اصلاح متقابل مردم و زمامداران را در پی دارد.

اهمیت امر تعلیم و تربیت اگرچه بدیهی است ولی در این مقطع زمانی خاص از تشخص ویژه‌ای برخوردار شده است و این بدان جهت است که تحولات فرهنگی و دگرگونی سیستم ارزشها نیاز به یک نظام تربیتی منطبق با این تغییر و تحولات را هر چه بیشتر آشکار ساخته است . و چون نظام تربیتی موجود پاسخگوی احتیاجات پدیده آمده نیست بایستی تغییرات و اصلاحات لازم در آن صورت گیرد تا بشکلی مطلوب و معقول، هماهنگی لازم بوجود آید. از این رو جایگزین شدن سیستم موجود به یک نظام تربیتی اسلامی از ضروریات مسلم است . چرا که نشر و گسترش فرهنگ اسلامی مبتنی و متکی بر اعمال و اجرای تعلیم و تربیت اسلامی است و آشنائی با منابع اصیل فرهنگ اسلامی و استفاده از آنها تحقق نظام تربیتی اسلامی را ممکن می‌سازد. بهمین جهت و براساس چنین اعتقادی موضوع پایان‌نامه خود را بررسی نکات و موضوعات تربیتی نهج‌البلاغه که پس از قرآن بهترین و قابل استفاده‌ترین منبع تربیتی اسلام است انتخاب نمودم. با این امید که شایستگی بهره‌مندی و برخورداری از آن را کسب نموده و گامی (ولو کوتاه) در جهت نمایاندن و آشکار ساختن امکانات عظیم تربیتی این کتاب بزرگ داشته باشم. چون ادعای تحقیق و بررسی دربارهء نهج‌البلاغه راحت و آسان نیست امیدوارم در حد یک آشنائی ابتدائی کاری قابل ارائه انجام شده باشد. در این تحقیق سعی شده است که مسائل و موضوعات اساسی تعلیم و تربیت از دیدگاه نهج‌البلاغه مطرح و به نکات تربیتی آن نیز پرداخته شود و این نکات عنوان گردد. امید است که متخصصان و استادان تعلیم و تربیت با بررسیهای دقیق‌تر و جامع‌تر امکان استفاده و برخورداری هر چه بیشتر از این منبع هدایت و تربیت را برای علاقمندان فراهم سازند.

بحث درباره واقعیت‌های هستی، ارتباط پدیده‌ها با یکدیگر، نیاز پدیده‌ها به علت هستی بخش ، ذرات ، صفات و افعال علت هستی بخش و ... از اساسی‌ترین مباحث در زندگی بشر بوده، هست و خواهد بود. مجموعه این مباحث که فلسفه الهی را تشکیل می‌دهد به دلیل آنکه نقشی اساسی و زیربنایی را در شناخت امور واقعی از امور غیرواقعی، تحکیم اصول و مبانی جهان‌بینی دینی و تثبیت باورها دارد و با ارائه قویترین و عمیقترین براهین و استدلالهای عقلی می‌تواند از حریم دین و مسائل اساسی آن به بهترین وجه ممکن دفاع کند، مورد توجه ادیان آسمانی بوده و توسط رهبران این ادیان مورد گوشزد قرار گرفته است . دین اسلام نیز که آخرین و کاملترین دین الهی است به این نوع از فلسفه توجه خاصی داشته و در کتاب آسمانی خود و توسط رهبران معصومش به مهمترین مباحث مطرح در این زمینه پرداخته است . در این راستا پیشوای هشتم اسلام، حضرت رضا علیه‌السلام به دلیل شرایط خاص سیاسی و فرهنگی زمان خود و نیز به دلیل شروع نهضت ترجمه در آن دوران و ورود فلسفه یونان به جهان اسلام، بیشترین مباحث را در زمینه فلسفه الهی مطرح کرده‌اند. به همین خاطر از جمله گامهای موثر در آشنایی هر چه بیشتر با فلسفه الهی و مسائل اساسی‌اش این است که بدانیم دیدگاه آن حضرت در این زمینه چیست ؟ و چه نظراتی را در رابطه با مسائل خاص فلسفه الهی ابراز کرده‌اند؟ تا با بهره‌گیری از سخنان گهربار و حکیمانه ایشان که سرچشمه اصلی معارف الهی‌اند، بتوانیم تصویری هر چه صحیحتر و جامعتر از فلسفه الهی داشته باشیم. بر این اساس ، لازم است ابتدا منابع معتبر روائی را که سخنان آن حضرت در آنها ثبت شده است ، شناسایی کرده و پس از استخراج سخنان و نظرات بلند ایشان در زمینه مهمترین و اساسی‌ترین مسائل مربوط به فلسفه الهی به تجزیه و تحلیل و تبیین آنها بپردازیم.