جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 49
الهیات عرفانی: یکپارچگی معنویت و الهیات
نویسنده:
Mark A. McIntosh
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
Wiley-Blackwell ,
دلالات المصطلح فی التصوف الفلسفی
نویسنده:
إبراهيم إبراهيم محمد ياسين
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مصر/ قاهره: دار المعارف,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
ترجمه ماشینی: این کتاب بخشی از یک پروژه فرهنگ شناسی است که روشی متفاوت در نظارت و مطالعه اصطلاح صوفیانه از لغت نامه های موجود صوفیه مانند فرهنگ لغت صوفیه صادر شده توسط دانشگاه لبنان، فرهنگ قشانی معروف به اصطلاحات تصوف و صوفی ارائه می دهد. فرهنگ لغت دکتر سعاد الحکیم. این کتاب مهمترین قوانین را در نظر گرفته است: این اصطلاح را باید در پرتو معنایی که از قرآن کریم به دست می‌آید تا حد امکان به عنوان مقدمه‌ای ضروری برای مطالعه این اصطلاح تحقیق کرد. - در میان معانی اصطلاح، معنای زبانی آن را هر گاه برای مطالعه معنای اصطلاحی آن لازم باشد، درج کنند. - معانی مختلف این اصطلاح را در نظریات هستی‌شناختی و عرفانی متافیزیکی صوفیانه دنبال کنید و معانی آن را در متون و متون مختلف صوفیان فلسفی مانند: ابن عربی، صدرالدین قنوی، عبدالکریم مقایسه کنید. -جیلی، ابراهیم بن اسحاق تبریزی و دیگران. - مقایسه اصطلاح صوفیانه اسلامی و نظریات مرتبط با آن با همتای آن در تصوف مسیحی و مطالعات متافیزیکی و روانی صوفیانه عرب. - نظارت بر معانی مختلف این اصطلاح به ویژه در زبان انگلیسی و سپس در زبان های فرانسوی و لاتین همانطور که در فرهنگ لغت فلسفی ذکر شده است. - هر پژوهشی در این اصطلاح به تحقیقی کوتاه در مورد اهمیت زبانی و فلسفی این اصطلاح ضمیمه می شود، تحقیقی که تمامی لغت نامه های صوفیانه و فلسفی از آن بی بهره بوده اند.
جایگاه «نور و حقیقت محمّدی» در دیوان سیّد عمادالدّین نسیمی
نویسنده:
نرگس اصغری گوار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از مهم‌ّترین و زیباترین ویژگی‌های عرفان اسلامی حقیقت محمّدیه است و مراد از آن به اصطلاح متصوّفه و عرفا، ذات احدیّت به اعتبار تعین اوّل و مظهر اسم جامع‌الله است. این حقیقت به عنوان مبدأ و معاد، شالودۀ نظام آفرینش، نخستین وجود منبسط و تجلّی حقّ، سبب حدوث و بقای عالم، واسطۀ حقّ و خلق و غایت نظام هستی معرفی شده است. سایر اصناف موجودات به دلیل خلقت متمایز با تفاوت مراتب از چکیده و عصارۀ آن نور اعظم به گونه‌ای بهره‌مند می‌شوند. دیگر انبیاء مظاهری از نبوت مطلقۀ حضرت محمّد(ص) بشمار می‌روند و هر یک از پیامبران در حکم شعاعی از آفتاب دولت احمدی و از شئون و مراتب و فروع آن هستند. نسیمی از این آموزۀ ابن‌عربی یعنی حقیقت و نور محمّدی استفاده نموده و آن را با نور فضل مطابقت داده است یعنی به‌ جای حضرت محمّد(ص)، فضل الله نعیمی استرآبادی1 بنیانگذار این فرقه را جایگزین کرده‌ و بدین ترتیب استمرار سلسلۀ انبیا را به نور فضل نسبت داده‌ است. این تحقّیق با نگاهی به دیوان سیّد عمادالدّین نسیمی- موفّق‌ترین شاعر فرقۀ حروفیه- به روش «تحلیل محتوا» به انجام رسیده است و هدف از آن بررسیِ برداشت این شاعر از حقیقت نور محمّدیه است.
صفحات :
از صفحه 282 تا 299
نگاهی به اصطلاحات عرفانی فرقۀ حروفیّه
نویسنده:
علی رمضانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فرقۀ حروفیّه یکی از فرقه‌های تأویل محور بعد از حمله مغول می‌باشد که شیوۀ تأویل را از اسماعیلیّه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن می‌نامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‎نمودند. اندیشۀ حروفیّه نوعی اندیشۀ عرفانی است با چهارچوب تفکّر مشخّص. این شکل اندیشۀ عرفانی خلق السّاعه نبوده بلکه به عنوان پدیده‎ای تاریخی و اجتماعی از دل اعصار و هزاره‎های باستان پیدا شده و در بین ملل مختلف به شکل‎های گوناگون، در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نقش‎هایی ایفا کرده است. افکار و اندیشه‌های این فرقه با این‎که بر بخشی از شعر فارسی سایه انداخته است تاکنون مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته است. عدم شناخت اصطلاحات آنان یکی از مهمترین عوامل پیچیدگی آثار این فرقه می‌باشد. بدان روی در این مقاله به بررسی و شرح مهمترین اصطلاحات عرفانی این فرقه پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 170 تا 191
جایگاه اعیان ثابته در هستی‌شناسی ابن‌عربی با تکیه بر آراء قیصری
نویسنده:
علیرضا سمنانی، عبدالرضا مظاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اعیان ثابته از مهمترین اصطلاحات عرفانی ابن‌عربی است. هرچند که مفاهیم دیگری قریب به این اصلاح در سنت فکری اسلامی وجود داشته است لیکن ابن‌عربی خود مبدع این اصطلاح است. شارحان و صوفیان متاثر و به تبعیت از وی آن را بکار بسته‌اند و از آن در مسائل متعدد در تبیین هستی شناسی عرفانی، بهره برده‌اند. داود قیصری را میتوان مهمترین شارح محی‌الدین خواند که با دقت فکری کم نظیری به شرح و تبیین آراء وی پرداخته است. بنابراین این مقاله با تکیه به شرح قیصری استوار گشته است. در اندیشه ابن‌عربی اعیان ثابته از لوازم اسماء و صفات الهی و علم ثبوتی حق تعالی است. نقش واسطه‌ای اعیان ثابته در پدیداری عالم کارکردی ویژه به آن می‌بخشد که بدون پرداختن به آن، فهم عرفان نظری ممکن نیست. لذا از جایگاه مهم هستی‌شناختی در نظام عرفانی برخوردار است. این مقاله جایگاه هستی‌شناختی اعیان ثابته در نظام وحدت وجودی که اساس آن بر تجلی الهی استوار است را تبیین می‌کند و به لوازم وجودشناختی نظریه اعیان ثابته می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 114 تا 127
کاربرد اصطلاحات عرفانی در غزلیات ابن حسام خوسفی
نویسنده:
فرشته خاوری، حبیب جدیدالاسلامی، بهروز رومیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
متون عرفانی و اصطلاحات عرفانی، میراث مکتوب و هویت فرهنگی و ملی هر سرزمینی است که شرح و بازنمود آنها در واقع بازسازی هویت فرهنگی یک کشور است. از آن جا که عالم درون عارفان قابل کشف برای عموم نیست با تاملی در اشعار و سرودهایی که جلوه و بارقه‌هایی از مکنونات قلبی ایشان است، شناختی توام با لذات معنوی نصیب حال تشنگان معرفت و معنویت می‌گردد. ابن حسام نیز از جمله شاعرانی است که غزلیاتش معدن گران سنگی از اصطلاحات و رموزیست که شور و شوقی عارفانه در خواننده ایجاد می‌کند. در این نوشتار، همراه با شرح برخی اصطلاحات عرفانی که عرفا در اشعار خود به کار برده‌اند، با شیوة تحلیل محتوایی به شرح برخی الفاظ و اصطلاحات عرفانی که ابن حسام در غزلیات خود به کار برده، پرداخته‌ایم تا روشن شود که وی از چه اصطلاحات و تعبیرات عرفانی بیشتر در غزلیات خویش بهره برده است؟ لذابا بررسی غزلیات وی این نتیجه حاصل شد که او برای بیان تجربیات عرفانی خود، از الفاظ رمزگونة زلف، ابرو، چشم، لعل، خال و همچنین اصطلاحاتی چون حسن، پیر مغان، عشق بهره برده است که البته در به کاربردن همه این‌ها گوشة چشمی به شاعران بزرگی چون حافظ و عراقی و... داشته است. هر چند ثابت شدن این ادعا خود مبین ان است که او علاوه بر این که شاعری آیینی است، از اندیشه‌های عرفانی والایی برخوردار بوده است.
صفحات :
از صفحه 294 تا 317
شرح تمهيد القواعد في علم العرفان النظري المجلد 1
نویسنده:
سید کمال حیدری؛ محرر: محمد ربیعي
نوع منبع :
کتاب , درس گفتار،جزوه وتقریرات , شرح اثر , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاظمین/عراق: مؤسسة الإمام الجواد علیه السلام للفكر والثقافة,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
تمهید القواعد، کتابی در عرفان نظری به زبان عربی، اثر صائن الدین علی بن محمد تُرکه اصفهانی، حکیم و عارف قرن هشتم و نهم است. تمهیدالقواعد از آغاز تألیف، همواره نزد اصحاب عرفان و حکمت اهمیت خاصی داشته و بر جریانهای حِکْمی و عرفانی پس از خود اثر گذاشته و سالها کتاب درسی بوده است. موضوعات جلد 1: •
موسوعة مصطلحات التصوف الاسلامی
نویسنده:
رفيق عجم
نوع منبع :
کتاب , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: مكتبة لبنان ناشرون,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
موسوعة مصطلحات التصوف الإسلامي، تأليف رفيق العجم، يكى از مجموعه فرهنگ‌هاى عربى است كه با استناد به متون عرفانى به شرح و بررسى اصطلاحات عرفان و تصوف پرداخته است. اثر حاضر، افزون بر اينكه اصطلاحات را شرح مى‌دهد، در اطلاع‌رسانى منابع عرفانى بر اساس اصطلاحات آن نيز سودمند است. كتاب، مشتمل بر مقدمه‌اى مفيد درباره تصوف و معرفى كتاب حاضر است. پس از آن اصطلاحات بر اساس لفظ آن‌ها (نه بر پايه ريشه كلمات) به ترتيب حروف الفبا مرتب شده است. درباره هر اصطلاح در انتهاى عبارت نقل‌شده از هر كتاب، به نام رمزى آن كتاب و شماره صفحه و سطر آن اشاره شده است. شماره سطر، مطابق با محل اصطلاح در تعريف است. اگر كتاب داراى چند جزء باشد، همراه با رمز كتاب به جزء آن هم اشاره شده است. اين اثر حاوى مجموعه‌اى از اصطلاحات عرفانى و بيان تعريف، اقسام و احكام هريك از اصطلاحات، با استفاده از متون عرفانى مى‌باشد. اين كار از سويى شرح و توضيح اصطلاحات عرفانى و از سوى ديگر، مجموعه‌اى از اطلاعات عرفانى است كه بر اساس اصطلاحات طبقه‌بندى شده است. درباره هر اصطلاح، فروعاتى كه متصوفه به كار مى‌برده‌اند گردآورى شده است. ابتدا اصطلاح اصلى و سپس فروعات آن ذكر شده است؛ مثلاً ابتدا اخلاص و سپس اخلاص در دعا، اخلاص در عمل، اخلاص مريدين و... آمده است. در مورد «علامه» و فروعش بالغ بر سى اصطلاح و در مورد «علم» و فروعش بالغ بر پنجاه لفظ ذكر شده است. نویسنده موسوعه، گستره خاصى را براى منابع مورد استفاده مشخص نكرده است. منابع اين كتاب با آثار رابعه عدويه (متوفاى 185ق) آغاز مى‌شود و با آثار فاطمه يشرطيه (متوفاى 1373ق) پايان مى‌پذيرد؛ يعنى همه منابع عرفانى از قرن دوم تا قرن چهاردهم هجرى. اما نكته قابل توجه اين است كه در اين ميان، بعضى از عارفانى كه در تاريخ عرفان اسلامى جايگاه ويژه‌اى دارند، كنار گذاشته شده‌اند و هيچ اثرى از آنها نيامده است؛ عارفانى همچون جنيد بغدادى و ذوالنون مصرى در قرن سوم، «شبلى» در قرن چهارم، ابوالحسن خرقانى، ابوسعيد ابوالخير و خواجه عبدالله انصارى در قرن پنجم، عين‌القضاة همدانى و روزبهان بقلى در قرن ششم، نجم‌الدين كبرى، فريدالدين عطار، ابن فارض مصرى و صدرالدين قونوى در قرن هفتم، شيخ محمود شبسترى و سيد حيدر آملى در قرن هشتم، صائن‌الدين على تركه، محمد بن حمزه فنارى و عبدالرحمان جامى در قرن نهم هجرى و همچنين عرفاى متأخر، همچون قاضى سعيد قمى، آقا محمدرضا قمشه‌اى و.. نكته ديگر اينكه، آثار عارفانى هم كه به‌عنوان منبع ذكر شده، كامل نيستند. كتاب «فصوص الحكم» شيخ اكبر، يكى از مشهورترين و مهم‌ترين كتاب‌هاى عرفانى بشمار مى‌آيد كه ده‌ها شرح از سوى شاگردان او و عارفان متأخر بر آن نوشته شده است. در اين موسوعه، از متن كتاب و شروح مهم آن استفاده نشده است. همچنين، كتاب نامشهور «بيان الفرق بين الصدر و القلب و الفؤاد و اللب» از حكيم ترمذى جزو منابع اين موسوعه است، ولى به كتاب «ختم الأولياء» مشهورترين و مهم‌ترين كتاب او توجه نشده است. اصطلاحاتى كه در اين موسوعه ارائه شده، ايرادهاى فراوانى دارد كه به‌اختصار به بخشى از آنها اشاره مى‌كنيم: استفاده از غير اصطلاحات به‌جاى اصطلاحات: نویسنده در موارد عديده، از نمايه به‌جاى اصطلاح استفاده كرده است؛ مثلاً «علامات الحب»، «علامة الألفة»، «علامة الأنس» و همچنين ساير «علامة...» كه در همه اين موارد، اصطلاح تنها «الحب»، «الألفة»، «الأنس» و... است. نویسنده گاه الفاظ يك كتاب را كه در تعليقه يا پاورقى آن شرح داده شده، به‌عنوان اصطلاح ذكر كرده است؛ براى نمونه، تعليقاتى را كه محقق دوانى بر «هياكل النور» شيخ اشراق نوشته، به‌عنوان اصطلاح و شرح آنها را به‌عنوان تعريف اصطلاحات ذكر كرده است؛ مثلاً محقق دوانى، «الديدان» را به حيوانات ترجمه مى‌كند و در اين موسوعه «ديدان» به عنوان اصطلاح عرفانى ذكر شده است. استفاده از اصطلاحات مترادف: يكى از بخش‌هاى اصطلاح‌نامه‌نويسى، ارجاع اصطلاحات مترادف به اصطلاح مرجع است. بخشى از اصطلاحات به‌كاررفته در اين كتاب، الفاظى هستند كه مى‌توان آنها را به اصطلاح شايع ارجاع داد، بلكه براى كار تخصصى، اين امر ضرورت دارد. تمييز ندادن بين الفاظ مشترك: بعضى از اصطلاحات با هم اشتراك لفظى و گاه شباهت ظاهرى دارند كه در اين موارد، تهيه‌كننده موسوعه، بايد مشتركات را با عبارتى مثلاً داخل پرانتز و اصطلاحاتى كه شباهت‌هاى ظاهرى دارند را با اعراب از هم جدا كند؛ ولى در اين موسوعه، در موارد متعددى ديده مى‌شود كه مطالب مربوط به دو اصطلاح كاملاً مختلف، ذيل يك اصطلاح نوشته شده است؛ براى نمونه، دو اصطلاح «شهادة» به معناى عالم شهادت و «شهادة» به معناى شهادت دادن، از هم جدا نشده‌اند و متن مربوط به آن دو، در صفحه 507 ذيل «شهادة» آورده شده است. افزون بر ايرادهايى كه در مورد انتخاب و ثبت اصطلاحات گفته شد، اشكال‌هايى در متن‌هاى ارائه‌شده، ذيل هر اصطلاح وجود دارد كه برخى از آنها عبارتند از: تكرار بى‌رويّه متون، نبودن نظام ارجاعات، انتخاب ناصحيح متن، استفاده از متون دست دوم، طبقه‌بندى نشدن مطالب متعدد ذيل يك اصطلاح، استفاده از متون تفسيرى به‌جاى شرح اصطلاحات. نویسنده در انتهاى كتاب، اصطلاحات را به ترتيب كتاب نوشته و در مقابل آنها، ريشه‌هاى اصطلاحات را آورده است؛ ولى به‌جاى اينكه فهرست بر اساس ريشه‌ها تنظيم شود و كاربر با مراجعه به «وجد» مثلاً، بداند كه در اين موسوعه از اصطلاحات «وجود»، «موجود»، «أصالة الوجود»، «ايجاد»، «متواجدون» و... بحث شده است، همچون كتاب لغت، تنها به ريشه هر اصطلاح رهنمون مى‌شود. اينكه مؤلف از استخراج چنين فهرستى چه مقصودى داشته، واقعاً نامعلوم و تعجب‌آور است. ايشان ضرورت وجود چنين فهرستى را درك كرده، ولى در مورد چگونگى ثبت آن نينديشيده است. فهرست اجمالى مطالب در ابتداى كتاب و سند مصطلحات تصوف عربى - فرانسوى - انگليسى در انتهاى كتاب آمده است.
جایگاه صبر در منظومۀ فکری نجم ‌دایه
نویسنده:
حبیب الله عباسی ، صدیقه پوراکبر کسمایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
برای شناخت و فهم هر منظومۀ فکری گریزی از کشف دال­ های مرکزی و دقیقه­ های پیرامون آن نیست؛ زیرا دال­ های مرکزی مثل ثوابت نجومی موجب انسجام و چفت­ و بست عناصر و اجزای مختلف آن می­ شود. در جستار حاضر صبر را که از مضامین اصلی و پرتکرار زندگانی بشری و از دال­ های مرکزی و پربسامد منظومه فکری نجم ­دایه به­ شمار می­ رود در آثار مختلف او کاویدیم. برای تبیین این مهم با روش تحلیلی اسنادی و دو رویکرد بینامتنی و قرائت متنی سعی کردیم ابتدا به تبارشناسی لغوی و اصطلاحی آن در فرهنگ­های لغت تک­زبانه و دوزبانه و عهدین و قرآن و حدیث بپردازیم تا نشان دهیم هر منظومۀ فکری پایه­ های خود را بر پایه باورها و یافته­ های پیش از خود بنا می­ کند و در ائتلاف با فرهنگ ­های پیش از خود تکوین می­یابد. در پایان به این نتیجه رسیدیم نجم­ دایه که خود از محدثان مبرز زمان خویش بوده صبر را از مقامات رسول­الله(ص) دانسته­ است و از سه منظر صبر بر طاعت، صبر در معصیت و صبر در مصیبت بدان نگریسته و آن را ادامه زهدی دانسته که در نهایت منجر به رضای الهی می‌گردد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که نگرش دین­ مدارانه صوفیانه نجم­ دایه که نشان­گر بعد دانشمندی اوست با بهره­ مندی از بینش مندی که زائیده استراتژی تأویل­گرایی وی است توانسته تفسیر و برداشت نوینی از این دال مرکزی گفتمان­ های شریعتی و زهدی و طریقتی ارائه دهد و به تعبیری آن را از آن خود کند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 135
مطالعه تطبیقی کارکرد ضمیر ناخودآگاه در تجارب عرفانی و سوررآلیستی
نویسنده:
رحمان مشتاق مهر، ویدا دستمالچی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
ضمیر ناخودآگاه به دلیل رابطه ای که با فطرت آدمی دارد، راهی برای نزدیک شدن به «حقیقت برتر» به شمار می آید. در تلاش های مبتنی بر جست وجوی ناخودآگاه، «عقلانیت» به عنوان بزرگ ترین مانع ظهور ناخودآگاه، کنار گذاشته می شود تا راه برای فعالیت این ضمیر باز شود. عرصه هایی از زندگی آدمی که خالی از نیروهای اراده و عقل و آگاهی است، بهترین جولانگاه ضمیر ناخودآگاه است. چنانکه به عنوان نمونه خواب و رویا یکی از مظاهر ناخودآگاهی و ارتباط با دنیای فراواقعی و حقیقت برتر شمرده می شود. سوررآلیسم با شباهت های بسیار زیادی که با معرفت عرفانی دارد، به تبع عرفان، از امکانات ناخودآگاه در رسیدن به هدف متعالی اش بهره ها جسته است. با اینکه در موارد گوناگون، نوع به کارگیری ابزارهای مشترک بین عرفان و سوررآلیسم متفاوت، و گاه حتی متمایز است، و چنین استفاده ای به طور طبیعی بر تفاوت در نتایج تلاش های این دو تأثیر خواهد گذاشت، اما ابزار و اهداف نسبتا مشترک عرفان و سوررآلیسم در استفاده از ضمیر ناخودآگاه برای کشف حقیقت، بررسی مقایسه ای را ضروری تر و منطقی تر می کند.
صفحات :
از صفحه 139 تا 163
  • تعداد رکورد ها : 49