جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر مِنْ وَحْیِ القُرْآن از تفاسیر شیعه به زبان عربی اثر سید محمدحسین فضل‌الله عالم دینی شیعه اهل لبنان. این تفسیر در واقع، سلسله درس‌های قرآنی فضل‌اللّه برای جوانان و تحصیل‌کردگان است. تفسیر من وحی القرآن، کل قرآن را در بر گرفته و از تفاسیر علمی با رویکرد اجتماعی به شمار می‌رود. نویسنده تفسیر «من وحی القرآن» در شمار آیه‌محوران قرار دارد. او در جای‌جای تفسیر خویش، خودمحوران را نکوهش می‌کند و ایشان را به آیه‌محوری فرا می‌خواند. در نگاه فضل‌الله، مخاطب قرار‌دادن همگان و دعوت ایشان به تأمل و تدبر در قرآن، نشان از این واقعیت دارد که قرآن فهم‌پذیر است و همگان می‌توانند به فهم آیات برسند. تفسیر من وحی القرآن ترتیبی است و از ابتدای سوره حمد آغاز شده و تا پایان سوره ناس را در بر دارد. او در ابتدای هر سوره علت نام‌گذاری را به اسم خاصش بیان می‌کند. مفسر سپس به تحلیل در اطراف آیه می‌پردازد، بدون آنکه وارد جزئیات ادبی و بلاغی و بحث‌های کلاسیک شود... این تفسیر در توضیح آیات و تحلیل مسائل اعتقادی و اجتماعی به تفسیر المیزان اشاره دارد و ضمن استفاده، گاهی دیدگاه‌های این تفسیر را نقد می‌کند. ویژگی‌های کتاب: * پرهیز از ورود به مباحث غیر تفسیری؛ فضل الله در تفسیر آیات قرآن تنها در محدوده تفسیر سخن می‌گوید و از ورود به موضوعات غیر تفسیری حذر می‌کند. * گزیده‌گویی؛ از دیگر خصوصیات تفسیر «من وحی القرآن»، پرهیز نویسنده از طرح مباحث تکراری است. برای نمونه: * مباحث ادبی آیات را بسیار کوتاه می‌آورد و از درازگویی و توضیح آنچه در تفاسیر بسیار گفته شده، پرهیز می‌کند. * از یادکرد فضایل سوره‌ها و آیات طفره می‌رود و به ندرت فضیلت یک آیه یا سوره را بیان می‌کند. * نظرات تفسیری را بسیار کوتاه می‌آورد و از تفصیل آنها حذر می‌کند. * فایده‌گرایی؛ نویسنده در طرح مباحث تفسیری، اصل را بر فایده‌دار بودن و آن هم فایده بسیار داشتن مباحث گذاشته است. * پیروی از اسلوب قرآن در تفصیل و اجمال؛ فضل‌الله روش تفسیری خویش را در تفصیل و اجمال مطالب و موضوعات اسلوب قرآن معرفی می‌کند. * شبهه‌شناسی؛ طرح شبهات کلامی، فقهی، تفسیری و... و نقد و بررسی محکم و استوار آنها از دیگر ویژگی‌هاست. * نتیجه‌گیری از پیام آیات؛ نویسنده «من وحی القرآن» قرآن را مایه حیات فکری و عملی تمامی انسان‌ها می‌بیند. * آزاد اندیشی؛ از دیگر ویژگی‌های «من وحی القرآن»، آزاد‌اندیشی نویسنده و تسلیم نشدن در برابر نظریات مفسران برجسته شیعه و اهل سنت است. * آشنایی نویسنده با دانش‌های جدید؛ او در جای جای اثر خویش، یافته‌های علمی و نسبت آن‌ها با آیات قرآن را به بحث و بررسی می‌گیرد و در برخی موارد، اصل تفسیر علمی را زیر سؤال می‌برد. * طرح تفسیر در قالب پرسش و پاسخ؛ ویژگی دیگر تفسیر «من وحی القرآن»، طرح مباحث تفسیری در قالب پرسش و پاسخ است. علامه پرسش و پاسخ را یکی از بهترین اسلوب‌های تربیتی می‌شناسد و آن را در تعمیق اندیشه، فکر و وجدان بسیار پراهمیت معرفی می‌کند. * نوآوری در مسائل زنان؛ از دیگر ویژگی‌های تفسیر «من وحی القرآن»، نظریات خاص او در تفسیر آیات ناظر به زندگی خانوادگی و زنان است. * پیرایش تفسیری؛ فضل الله در پیرایش نظریات تفسیری، از مبانی و معیارهای خاصی بهره می‌گیرد. در نظرگاه او، نظریات تفسیری در صورتی شایسته طرح هستند که مستند علمی داشته باشند. در غیر این صورت، گزارش آن نظریات شایسته طرح در تفاسیر نیست. * رودررویی با نظریات تفسیرگران؛ او سیاق را یکی از نشانه‌های درستی و نادرستی نظریات تفسیری می‌شناسد و در جای‌جای تفسیر خویش، آراء تفسیری را به کمک سیاق به سنجش و ارزیابی می‌گیرد. جلد چهارم کتاب شامل تفسیر آیه 179 تا 252 سوره بقره می باشد.

چکيده گرچه مسئله افضليت امام در کتب کلامي شيعه و اهل‌سنت به طور مفصل تبيين و بررسي شده، به موضوع افضليت انبيا کمتر توجه گشته است. در تحقيق حاضر بر آنيم تا با مراجعه به آيات قرآن به روش استنادي – تحليلي، مسئله لزوم افضليت انبيا به نحو مطلق را تبيين و بررسي کنيم تا دريابيم آيا از آيات، لزوم و ضرورت برتري پيامبران بر افراد زمان خود (امت خود) به نحو مطلق و در همه ابعاد استفاده مي‌شود يا خير؟ خداوند سبحان در برخي آيات قرآن تبعيت از برخي انبيا را به نحو مطلق واجب مي‌داند که بالملازمه دليل بر افضليت مطلق آنان نيز مي‌باشند و برخي ديگر از آيات موهم وجود نقايصي در عده‌اي از انبياي الهي است و برخي آيات ديگر به صورت روشن، بر عدم افضليت آنان به نحو مطلق دلالت دارند و به نظر مي‌رسد مسئله افضليت انبيا و قلمرو آن با هدف و ضرورت بعثت، رابطه تنگاتنگ دارد. ازاين‌رو مطابق آيات قرآن، برتري انبيا در حيطه و قلمرو هدايت، امري بايسته است، ولي نسبت به برتري در ديگر ابعاد و جوانب نه‎تنها دلالتي ندارند، بلکه دليل بر خلاف آنها نيز مي‌باشند.

تحقیقی که پیش رو داریم تحت عنوان قصه حضرت داود در قرآن است که به روش کتابخانه ای تهیه شده است. که شامل چهار فصل می باشد. فصل اول: کلیات که خود شامل مقدمه، هدف موضوع، اهمیت موضوع و پیشینه موضوع می باشد. فصل دوم: طالوت و داود که شامل: بنی اسراییل قبل از طالوت، تابوت سلطنتی، در خواست پادشاه، پادشاهی طالوت، آشنایی طالوت با شموئیل، علامت پادشاهی، آزمایش سپاهیان، پیروزی طالوت، داود وارد سپاه طالوت می شود. حدیث داود با جالوت و مرگ طالوت و پادشاهی داود می شود. فصل سوم: داستان داود که شامل: ازدواج داود، قضاوت داود، فلسفه امتحان داود، روایات اسلامی و ماجرای داود، چگونگی تسبیح کوهها و پرندگان با داود، ویژگی زبور داود، بشارت حکومت صالحان، سیره داود، اصحاب سبت، نعمتهای خداوند به داود، زره سازی، بنای بیت المقدس، عمر و وفات داود. فصل چهارم: عصمت داود(ع) که شامل: عصمت در لغت، عصمت در اصطلاح، ضرورت عصمت، فلسفه عصمت، دلایل عقلی بر عصمت انبیاء، دلایل نقلی بر عصمت انبیاء، عصمت پیامبران از شرک و گناه، استغفار داود و حقیقت داستان می باشد.

شیخ مفید از فقهاء و مجتهدان، متکلمان و محدثان بزرگ امامیه در قرن سوم و چهارم هجری است که در آثار ارزشمندی که از وی بجامانده عقل‏گرایى و شکوفایی اجتهاد در عرصه‏‏‏های گوناگون علمی موج مى‏زند. در این میان دیدگاه‏‏‏های اجتهادی وی در حوزه تفسیر قرآن همچون عرصه‏‏‏های دیگر به خوبی گویای اجتهاد وی در تفسیر قرآن است که استنباط کلامی وی از قصص قرآن در باب امامت از بارزترین زمینه‏‏‏های ابتکار و نوآوری او در تبیین مباحث کلامی امامت و پاسخگویی به شبهات آن است. لذا این نوشتار در صدد است تا بن‌‏مایه‏‏‏های تفسیری - کلامی امامت در قصص قرآن در کلام شیخ مفید مورد بررسی و تبیین قرار دهد. بررسى‌ها در میراث علمی شیخ مفید نشان مى‏دهد اعلم بودن، صدور معجزه، عصمت، محدَّث بودن از مهمترین بن‌‏مایه‏‏‏های کلامی در حوزه شرائط و لوازم امامت در قصص قرآن است و از سوی دیگر پنهانى‌بودن ولادت امام عصر (علیه السلام)، تصدی مقام امامت در کودکی، غیرعادی نبودن غیبت، طول عمر امام عصر (ع)، عدم تعارض حدیث «من مات و هو لایعرف إمام زمانه مات میتة جاهلیة» با غیبت امام، استمرار نیاز به امام در حال غیبت نیز از مهمترین بن‌‏مایه‏‏‏های کلامی در حوزه مسائل تخصصی مهدویت در قصص قرآن در کلام شیخ مفید است. بررسی شبهه انحصار معجزه به انبیاء نیز از دیگر مباحث این نوشتار می ‏باشد.

قصۀ طالوت و جالوت در قرآن کریم، همچون دیگر قصه های ذکرشده در قرآن، حاوی عمیق ترین مسائل فلسفی، اجتماعی، جامعه شناسی،اقتصادی، سیاسی، روان شناسی و حقوقی با بیانی شیوا و هنری است.با این مقاله در صدد تحلیل و بررسی «فلسفۀ جهاد» از دیدگاه قرآن هستیم که در داستان «طالوت و جالوت» با بیان هنری ذکر شده است. در این مقاله، اصول «فلسفۀ جهاد و مبارزه» در ده مورد بیان شده است که عبارتند از: نفی اشرافی گری، اثبات لزوم مشروعیت الهی، لزوم رهبری، اتمام حجت با معاندان و... . که به عقیدۀ نگارنده، با تأمل در این آیات و درس آموزی از آنها می توان این اصول را در هر برهه ای از زمان، به کار بست و با ولایت مداری بیان شده در این آیات، از گمراهی و ضلالت، نجات یافت و در مسیر رویش ها و ریزش های حاصل از امتحانات الهی سربلند بود.