جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: علم، ایمان و جامعه در توجه خود به علم به عنوان یک کار اساساً انسانی، کمکی اصیل و چالش برانگیز به فلسفه علم می کند. این کتاب پس از ظهور در سال 1946 به سرعت کانون بحث و جدل شد. او استدلال می‌کند که علم استفاده از «روش علمی» نیست، بلکه شامل رشته‌ای است که توسط دانشمندان به منظور کشف یک حقیقت عینی و غیرشخصی بر خود تحمیل می‌شود. وجود چنین حقیقتی و یافتن آن بخشی از ایمان دانشمندان است. پولانی معتقد است که اقتدارگرایی و شک گرایی هر دو، با حمله به این ایمان، به خود علم حمله می کنند.

گفتار در روش (به [Discours de la méthode] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما)) یک شرح حال و متن فلسفی است که توسط رنه دکارت در سال ۱۶۳۷ منتشر شده است. عنوان کامل کتاب گفتار در روش درست به کار بردن عقل و جستجوی حقیقت در علوم (به [Discours de la méthode pour bien conduire sa raison, et chercher la vérité dans les sciences] Error: {{Lang-xx}}: متن دارای نشانه‌گذاری ایتالیک است (راهنما)) است. دکارت این کتاب را به زبان فرانسوی نوشته است. متن منقح ترجمه محمد علی فروغی از این کتاب در سال‌های اخیر، با شرح و مقدمه اتین ژیلسون به ترجمه سیداشکان خطیبی، از سوی نشر مرکز دوباره به چاپ رسیده است. دکارت این کتاب را مستقیماً به زبان فرانسوی نوشت تا با سنت مرسوم کتابت متون علمی به زبان لاتین مخالفت کند. این کتاب اول بار در ۱۲۷۹ هجری قمری و به دستور آرتور دو گوبینو به دست ملا لاله‌زار با همکاری امیل برنه تحت عنوان «حکمت ناصریه» و با غلط‌ها فراوان به فارسی ترجمه شد. در این ترجمه نام مؤلف «دیاکرت» نوشته شده و حتی تاریخ درگذشت دکارت ۱۶۱۵ ذکر شده درحالی که صحیح آن ۱۶۵۰ است و از دو گوبینو به عنوان کانت دوقوبینو، «وزیر مختار و ایلچی مخصوص دولت فرانسه» نام برده شده است. ترجمه دیگری هم از سوی افضل‌الملک کرمانی از روی متن ترجمه شده ترکی انجام شده که هیچگاه چاپ نشد. ترجمهٔ دیگر کتاب از محمدعلی فروغی است و در آغاز به‌عنوان ضمیمهٔ جلد اول کتاب عنوان «سیر حکمت در اروپا» منتشر شد.

در این مقاله ضمن مروری بر تلاش‌های پیشین برای استقرار روان‌شناسی اسلامی، با نگرشی نوین، نخست به روشن‌سازی موضع روان‌شناسی اسلامی آینده نسبت به دانش آزمایشی پرداخته و ضمن تأیید آن، پایه‌های فلسفی الگوی روان‌شناسی اسلامی را مورد بررسی قرار داده و در پایان، چارچوب‌های فلسفی چنین الگویی ارایه شده‌اند. این مقاله نشان می‌دهد که روان‌شناسی اسلامی می‌تواند پایه‌ای آزمایشی داشته و روش‌شناسی آن را بپذیرد و در عین حال، از بنیادهای فلسفه‌ی اسلامی سود جوید. انسان را در یک چارچوب معین آزاد بداند، محتوای روانی را شامل پدیده‌های سرشتی (فطری) و آموخته بداند، نگرشی خوش‌بینانه به انسان داشته باشد، موجود زنده را فعال و هدفمند فرض کند، تبیین‌های آزمایشی را به عنوان حلقه‌ای در میانه‌ی پیوستار معلول-علت اولیه ارایه کند، ارزش‌های خود را از اسلام دریافت کند و هدفش کمک به موجود زنده برای خودشکوفایی به معنای اسلامی (زندگی در چارچوب ارزش‌های الهی) است.

این کتاب ترجمه‌ ای است از کتاب فقر مکتب تاریخ گرایی نوشته كارل ريموند پوپر. موضوع اصلی این کتاب، ردّ روش تاریخ گرایی به عنوان روش علمی نظریه پردازی در علوم و به ویژه علوم اجتماعی است. مولف در پی اثبات این گفته است که اعتقاد به سرنوشت تاریخی انسان بر خرافات و موهومات صرف مبتنی است. پیش بینی یا پیش گویی روند تاریخ بشر با روش علمی یا هر روش استدلالی دیگر ممکن است. پوپر در این کتاب تلاش داشته تا ارتباط بین تاریخی گری و توتالیتاریانیسم را برجسته کند و آن را مورد نقد قرار دهد و در این جهت انتقادات تندی علیه افلاطون، مارکس و هگل داشته است. او با مبنا قرار دادن مارکسیسم، آن را نمونه عالی تاریخی گری معرفی می کند و تلاش دارد آن را مورد انتقاد قرار دهد و آنچه او تحت عنوان ردیه بر مکتب تاریخ گرایی آورده است، در اصل ردیه ای بر مکتب مارکسیسم است. پوپر در انتقاد خود از مکتب تاریخ گرایی، منطق علوم اجتماعی و تاریخ را با منطق علوم طبیعی یکی دانسته و از همین دریچه تاریخی گری را عقیم معرفی کرده است. در بخش اول کتاب، نویسنده از آموزه هایی نام برده که متعلق به تاریخ گرایی است و طبیعت گرایانه نیست. تعمیم، نوآوری، تجربه، پیچیدگی، نادرستی پیش بینی و پیش گویی، واقعیت مشهود و تقویم، کلیت گرایی، ادراک مستقیم و غیراستدلالی، روش های کمی و ماهیت گرایی عناوینی هستند که در این باره مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در بخش دوم به آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که طبیعت گرایانه است و کوشیده تا با بررسی این آموزه ها نشان دهد که تاریخ گراها در بعضی از موارد متاثر از آموزه های طبیعت گرایانه هستند و سعی می کنند که این موارد را در جامعه شناسی به کار برند. سنجش با علم هیئت و نجوم، شالوده مشاهده ای، نیروهای جنبشی اجتماعی، قوانین تاریخی، پیش گویی پیامبرگونه تاریخی در برابر مهندسی اجتماعی، نظریه توسعه تاریخی، ترجمه و تفسیر کردن در برابر برنامه ریزی و نتیجه تحلیل مواردی هستند که در این فصل به آن پرداخته شده است. بخش سوم کتاب به نقد آموزه های روش شناسانه تاریخ گرایی اختصاص یافته است. در بخش پایانی کتاب پوپر به نقد آموزه هایی از تاریخ گرایی پرداخته که در نظرش طبیعت گرایانه است. این عناوین عبارتند از: قوانین و گرایش ها، توضیح علی، پیش بینی و پیش گویی، یگانگی روش، علوم نظری و علوم تاریخی، منطق وضعی در تاریخ و نظریه سازمان ترقی.