جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسول گرامی اسلام (ص) در بین اهل تصوف مقام و جایگاهی بس والا دارد. مقام آن حضرت نه تنها به عنوان رسول خدای تعالی و واسطه بین خلق و خالق، بلکه به عنوان انسانی کامل و مرادی حقیقی که راهنمای انسان به سوی حق تعالی است مورد توجه خاص صوفیان و عارفان بوده است و اهل تصوف مقام شیخی را که یکی از مقام های عالی صوفیان است، نیابت از رسول حق می دانند.احترام به رسول اکرم و خاندان مطهر و نیز اصحاب ارجمند آن حضرت، عقیده صریح اهل تصوف است که در کتب عرفانی باز تاب گسترده دارد.برتری پیامبر اسلام (ص) بر دیگر انبیا به خصوص پیامبران اولوالعزم از دیگر مباحثی است که در کتب عرفانی مورد توجه خاص واقع شده است.دیگر انعکاس نقش نبی اکرم (ص) در کتب صوفیان توجه به احادیث آن حضرت است؛ در کتابهای معتبر اهل تصوف، احادیث رسول (ص) یا به عنوان جزئی از کلام نویسنده و یا درتأیید سخن وی ذکر شده است. این نکته را نیز باید متذکر شد که صوفیان برای مشروعیت بخشیدن به برخی آداب و رسوم خود احادیث و روایاتی از نبی مکرم اسلام را مستمسک خوِیش قرار داده‌اند که سند معتبری ندارد.صفات، حالات، رفتار و بسیاری دیگر از خصوصیات نبی مکرم اسلام (ص) در کتب عرفانی مورد توجه و بحث واقع شده است. در این پژوهش به بررسی جنبه‌هایی از زندگی پیامبر اسلام (ص) که با مرام صوفیان نسبت بیشتری دارد، توجه بیشتری شده است. بر این اساس این رساله سعی دارد تا با بررسی موارد فوق تأثیر شخصیت پیامبر (ص) را در آثار عرفانی منثور ادب فارسی بررسی و تحلیل کند. هم‌چنین سعی خواهد شد تا ناراست‌ها و بی‌راهه‌های صوفیان را در برداشت‌های خاص خود از رفتار و گفتار آن حضرت در برخی از آداب صوفی‌گری مشخص سازد.

اسراییل از القاب حضرت یعقوب (ع) می باشد که در قرآن کریم (آل عمران/ 93) فقط یک بار از آن حضرت با نام اسراییل یاد شده است.اسراییلیات اصطلاحی است که علمای اسلامی به عقاید و داستان های خرافی که از ناحیه علمای اهل کتاب از قرن اول هجری میان مسلمانان رواج یافت، اطلاق کرده اند.این افسانه های دروغین، ضمن رخنه در تفاسیر قرآن و سپس در کتب تاریخی، شعرا و نویسندگان دینی و عارف مسلک را که برخی از آنان حافظ قرآن کریم نیز بوده اند، و مطالعه تفاسیر در دستور کار آن ها بوده، تحت الشعاع قرار داده و بدون بررسی و نقد و پژوهش، این داستان ها را وارد اشعار خود کرده اند. اگر چه زیان های بسیاری از جانب اسراییلیات برپیکر ادب فارسی وارد آمده است، ولی هنرمندی و چیره دستی شاعران و نویسندگان حوزه عرفان، نظیر عطار و مولانا موجب شد تا داستان های اسراییلی سبب پیدایش برخی از نمادها و مفاهیم جدید در ادب عرفانی گردد، که در این مقاله به اهم آن پرداخته خواهد شد.