جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جریان های فکری، سیاسی دهة اول انقلاب، به دو مقطع قابل تقسیم است: جریان های فعّال در سه سال اول پیروزی انقلاب، که به نوعی ادامة همان جریان های مبارز قبل از انقلاب میباشند، عبارتند از: «اسلامی»، «ملی»، «چپ»، «التقاطی» و «منتقد مدرنیته»؛ و از سال 1360 به بعد، به جز جریان «اسلامی»، سایر جریان ها به تدریج به انحلال یا انزوا رفتند. قدرت تأثیرگذاری خود را در صحنة سیاسی از دست داده، یا تأثیرشان کم شد. در این دوره، عرصة سیاسی عمدتاً در اختیار جریان اسلامی قرار گرفت. علت این فراز و فرود، و بقاء یا انزوا نسبتی بود که هر یک از جریان ها با عناصر هویت ملی ایرانی برقرار کرده بودند. «ایرانیت» (با مؤلفه هایی چون زبان فارسی، آداب و رسوم ایرانی و ... به ویژه استقلال سیاسی) در کنار «تشیع»، دو عنصر اساسی و درهم تنیدة هویت ایرانی پس از دورة صفویه بوده اند. هر یک از جریان ها به میزان ارتباط و حساسیت نسبت به این عناصر هویتی، باقی یا حذف و منزوی شدند.

چکیده این پژوهش به بررسی تعامل شیعیان امامیه باجریان های درون شیعی مانند غالیان ، زیدیه ، واقفیه ،فطحیه و علویان در عصر ابن الرضایی[دوران امامت امام جواد ، امامین عسکریین (ع)] می‌پردازد که اعم از فعالیت‌های فرهنگی، میزان و چگونگی ارتباط شیعیان امامیه با جریان های دیگر شیعی می‌باشد و تعامل شیعیان امامیه باقیام‌های شیعی نیز بررسی خواهد شد. لذا سوال اصلی تحقیق این است که" تعامل شیعیان امامیه باجریان های درون شیعی در عصر ابن الرضایی (ع) چگونه بوده است ؟ مهمترین اهداف این تحقیق تبیین جایگاه شیعیانامامیه در جامعه و نقش آفرینی آنان در عرصه های مختلف ، ترسیمی از تعامل شیعیان و ارتباط آنان با جریان های درون شیعی و بررسی قیام های شیعی در عصر ابن الرضایی (ع) می باشد.روش تحقیق آن توصیفی و تحلیلی با رویکرد تاریخی می باشد و دستاوردهای تحقیق بدین قرار است که تعامل شیعیان امامیه با جریان های درون شیعی در عصرامام جواد (ع) مانند، زیدیه، واقفیه و غلات سختگیرانه بوده و با فطحیه برخورد ملایم و صمیمانه بوده است. در عصر امامین عسکریین علیهما‌السلام نیز مانند واقفیه، زیدیه و غلات سختگیرانه بوده است و با فطحیه برخورد ملایم و صمیمانه بوده است.واژگان کلیدی: تعامل ،جریان ، شیعیان امامیه ، غالیان ، زیدیه ،واقفیه ،فطحیه، علویان.

پیش از اینکه مذاهب اسلامی عناوین خاص به خود گیرد، در صدر اسلام دو جریان با دو دسته تفکر متفاوت در کنار هم می زیستند. این گفتار می کوشد دیدگاه علامه طباطبایی و شهید صدر را به عنوان دو اندیشمند شیعی در این موضوع، منعکس نماید. در بررسی دو اندیشه، نکات مشترک فراوان به دست می آید. بر شمردن برخی اندیشه های ویژه و عملکرد خاص از سوی دو جریان، استمرار مسیر اصیل اسلامی در چار چوب اندیشه اقلیت و منحرف شدن اکثریت از این مسیر، برخورد نقادانه و تحلیل گونه، از این موارد است. با این همه، شیوه و روش این دو اندیشمند شیعه برای بررسی موضوع، ویژه هریک از این دو شخصیت علمی است و دو روش متفاوت قلمداد می شود. که در این مقاله به آن پرداخته شده است.