جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
اهریمن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
برخی باورهای ایران باستان در دیباچه داستان بیژن و منیژه
نویسنده:
آذرانداز عباس
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
فردوسی قبل از ورود به داستان عشق بیژن و منیژه که به دلیل سیاهکاری های افراسیاب با درد و رنج و گرفتار شدن بیژن در چاه تاریک اهریمنی همراه است، در دیباچه داستان به توصیف شبی می پردازد که بسیار معنادار است. آنچه در دیباچه آمده است، در واقع براعت استهلالی است بر داستان و دشواری هایی که قهرمانان داستان در سرزمین توران بدان گرفتار می آیند. فردوسی در این داستان، علاوه بر التزام خود به طرح کلی تضاد بین نیکی و بدی یا به تعبیری، روشنی و تاریکی در آموزه ایرانی، که چشمگیرترین نمونه زمینی آن در شاهنامه، نبرد میان ایران و توران است، در دیباچه، برای توصیف شب از تشبیهاتی استفاده می کند که نشان می دهد از باورهای ایران باستان منشا گرفته است. روایت این باورها به شکل اسطوره در کتب پهلوی، به تفصیل آمده است و فردوسی از طریق مطالعه این منابع به طور مستقیم و یا غیرمستقیم، در خلق صور خیال خود از آن بهره برده است؛ از جمله فلزین بودن گوهر آسمان و حمله اهریمن به پیکر مار به جهان هرمزدی. در این مقاله، با تکیه بر منابع دوره میانه چون بندهش، روایت پهلوی، مینوی خرد و گزیده های زادسپرم، کوشش شده است تا پیوندهای پنهان فردوسی با اندیشه ها و روایات باستانی ایران در دیباچه داستان بیژن و منیژه نشان داده شود.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی قهرمانان تعزیه و تراژدی
نویسنده:
شیده احمدزاده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
تراژدی و تعزیه دو هنر نمایشی کلاسیک محسوب می شوند که به علت تجانس و وابستگی به مذهب، اسطوره و رفتارهای آیینی قابل بررسی تطبیقی می باشند. به عبارت دیگر این دو هنر نمایشی نه تنها به لحاظ تکوین و پایگاه نمایشی که در ساختار و برخی عناصر نمایشی نیز نقاط مشترک بسیاری دارند. اما در بررسی تطبیقی به نقاط اختلاف نیز بر می خوریم. در مطالعه هنر نمایش کلاسیک دو تمدن ایران و یونان با دو بینش فلسفی و اجتماعی متفاوت روبه رو هستیم. نمایش های تراژیک ایران از یک نوع تعارض برونی برخوردارند که دو قطب ایزدی و اهریمنی یا اولیا و اشقیا را در نمایش به وجود می آورند. کشمکش میان دو نیروی خیر و شر به نوبه خود بعدی اجتماعی ـ سیاسی به این نمایش ها می دهد در حالی که در تراژدی های یونان تعارض میان انسان و خدایان می باشد و مضمون اصلی قانون خدایان است. در تحلیل خصوصیات قهرمانان نیز عناصری مانند مظلومیت، معصومیت و پاک نژادی نیز در دو بافت فرهنگی متفاوت تعبیر می شوند چرا که جبر و سرنوشت به دو شیوه متفاوت در این دو نوع نمایش نشان داده می شود.
صفحات :
از صفحه 19 تا 36
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی معادشناسی در دین اسلام و زرتشت
نویسنده:
حبیب‌الله خالقی تاج‌آبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
معاد از اساسی‌ترین باورهای دو دین اسلام و زرتشت به شمار می‌رود. ساختار باورهای اسلامی در زمینه‌ی معاد با ساختار باورهای زرتشتی، اشتراکات و تفاوت‌هایی دارد. اشتراکاتِ این دو ساختار، سبب شده برخی از پژوهشگران غربی و ایرانی ادعا نمایند که معاد اسلامی از معاد زرتشتی وام گرفته است. یکی از راه‌های سنجش این ادعا، «بررسی تطبیقی معادشناسی در دین اسلام و زرتشت» است که در اینجا با رویکرد تفکیک بین قرآن و روایات در دین اسلام، و بین گاهان (گات‌ها) و متون غیر گاهانی در دین زرتشت انجام می‌شود. این بررسی تطبیقی به ما کمک می‌کند در سه گام، ادعای وامگیری را بررسی کنیم: در گام نخست میزان اشتراکات را می‌سنجیم و نتیجه می‌گیریم امکان وامگیری اسلام از زرتشت ـ بدون در نظر گرفتن دیگر قرائن ـ وجود دارد. مهم‌ترین عناوین مشترک آخرت‌شناسی اسلامی و زرتشتی، به این شرح است: مرگ؛ برزخ و جهان پس از مرگ؛ رجعت و بازگشتِ برخی از پهلوانان؛ رستاخیز و فرَشگِرد؛ زنده‌شدن مردگان و تن پَسین؛ حسابرسیِ اعمال؛ صراط و پُل چینوت؛ بهشت؛ دوزخ؛ اعراف و هَمَستَگان؛ جاودانگی.در گام دوم می‌بینیم که این اشتراکات عمدتاً در متون زرتشتیِ متأخر و معاصر ادیان ابراهیمی است که بسیاری از آنها پس از اسلام نگاشته یا بازنویسی شده است. لذا در برابرِ احتمال وامگیریِ اسلام، احتمال وامگیریِ منابع متأخر زرتشتی نیز مطرح می‌شود. در گام سوم با نگاهی اسطوره‌شناسانه ملاحظه می‌کنیم همه‌ی اجزای کلیِ ساختار آخرت‌شناسی اسلامی با روایت این دین از آغاز جهان ـ خصوصاً «سانحه‌ی ازلی» یا آغاز «دوران» ـ سازگاری و تناسبی دقیق و منطقی دارد. سانحه‌ی ازلی طبق گزارش‌های اسلامی، «عصیان حضرت آدم 7» است که آغاز دوران را رقم زد. اما برخی از اجزای کلی ساختار آخرت‌شناسی زرتشتی که عمدتاً با اسلام مشترک است، چنین تناسبی ندارد و ناسازگار است. سانحه‌ی ازلی زرتشتی، «هجوم اهریمن و سپاهش به گیتی و پدیدآمدن شرور» است. این عدم تناسب و ناسازگاری‌ها، احتمال وامگیری متون متأخر زرتشتی از ادیان ابراهیمی، خصوصاً اسلام را تقویت می‌کند.کلید واژه: خداوند، مزدا، اهریمن، مرگ، معاد، رستاخیز، فرَشگِرد، اسلام، زرتشت، قرآن، روایات، گاهان، سانحه‌ی ازلی، ملائکه، بهشت، دوزخ، وامگیری.
مشخصات اثر
انگره مئینیو در اوستا و تاثیر آن در متنهای پهلوی (بندهش، زادسپرم، دینکرد 3)
نویسنده:
ساناز جوینده‌پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
نیروی شر در این رساله، در دینهای ایرانی پیش از اسلام مورد بررسی قرار خواهد گرفت.واژه‌ی اهریمن نیز از نظر زبانشناسی در دوره‌های مختلف تحلیل می‌شود. ابتدا در دین نخستین ایرانی، که منظور از آن دین آریاییان مهاجر به نجد ایران است که با دین مردمان بومی آمیخته شده است.از کهن‌ترین کتاب مقدس هندوان یعنی ریگ ودا، برخی قسمت‌های اوستا و کتیبه‌های فارسی باستان استفاده و به این نتیجه رسیده ام که در این دوره ثنویت مذهبی وجود دارد، اما انگره‌مئینیو نیست. این واژه از ابداعات خود زردشت است.در گاهان که سروده‌های خود زردشت است و یسنای هفت‌ها؛ انگره‌مئینیو در برابر همزاد متناقض خودسپنته مئینیو قرار می‌گیرد و هر دو تحت قدرت اهوره‌مزدا قرار دارند. در قسمت‌های متاخر که یشت‌ها و وندیداد مورد نظر است، انگره‌مئینیو در یک نظام مطلق ثنوی در برابر اهوره‌مزدا قرار می‌گیرد و اهوره‌مزدا دیگر قادر مطلق نیست. اهورا و سپنته‌مئینیو یکی می‌شوند، انگره مئینیو مقابل خود اهوره‌مزدا قرار می‌گیرد و ثنویتی مطلق شکل می‌گیرد که در وندیداد به اوج خود می‌رسد.نامها، صفات، ویژگیها، صفت خلقت و مکان و جایگاه این نیروی شر در متنهای مختلف، در گاهان، یشتها، وندیداد و متنهای پهلوی متفاوت هست. و همینطور مسئله‌ی گناه و عاقبت بدی. در متنهای پهلوی اهریمن که گناک مینو نیز نامیده می‌شود، قدرت بیشتری پیدا کرده و دارای آفرینش می‌شود. وارد نبرد با اهوره‌مزدا شده و زمان به دوره‌های سه هزار ساله تقسیم می‌شود. آفرینش اهریمن که دیوان و پریان و موجودات اهریمنی هستند به کمک او خواهند آمد و در مقابل اهوره‌مزدا و ایزدان و یاری دهندگان‌اش قرار خواهند گرفت. زمان کارزار معین می‌شود و سرانجام نیز بدی شکست خورده و اهوره‌مزدا پیروز شده و قادر مطلق خواهد شد. در این میان در برخی باورها نوعی احترام به نیروی شر پدید می‌آید،به منظور رهایی از ویرانگریهای آن. با توجه به تحول اهریمن طی دورانهای زمانی و قدرتی که پیدا می‌کند،کارکردهای متفاوت که گاهی به صورت تلویحی در متنها به آن اشاره شده است؛ این احترام و حتی گاهی پرستش نیروی شر معنا پیدا خواهد کرد.
مشخصات اثر
منجی باوری در گات های زرتشت: همه - سودرسانندگی اشاباوران
نویسنده:
اسداله آژیر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
فهم نظریه نجات و منجی در آیین زرتشتی و به خصوص در گات های زرتشت، از جمله موضوعاتی است که اوستاشناسان و زرتشت شناسان را همچنان به خود مشغول داشته است. فهم رایج آن است که گرچه باور به آمدن رهاننده یا رهانندگان آخرالزمانی بیشتر ساخته و پرداخته دوره های متاخر مربوط به اوستای جدید است، لیکن در خود گات های زرتشت نیز می توان معنای رهانندگی را از مفهوم «سوشیانت» برداشت کرد. این نوشتار بر آن است که حتی اگر برخی بندهای گات ها ناظر به آموزش و انتظار زرتشت نسبت به آمدن چهره ای نجات بخش در آینده باشند، مفهوم سوشیانت صرفا و یا عمدتا معنایی فرجام شناختی ندارد. به همین نسبت، آموزه «فرش» کردن (= نوسازی یا خرم ساختن هستی) در گات های زرتشت معادل فرجام شناسی، که آن نیز به نوبه خود ریشه در گات ها دارد، نیست. بنابر این، همان گونه که آموزه «فرش» کردن گات ها در اوستای جدید به فرجام شناسی تفسیر شد و واژه «فرشکرد» پدید یافت، مفهوم سوشیانت نیز از معنای اولیه ناظر به مزداپرستان سود رساننده و نوسازنده هستی به معنای رهاننده (ها) ی آخرالزمانی تحول پذیرفت، گو اینکه تحول معنایی مزبور به کمک مفاهیم و باورهایی از خود گات ها صورت گرفته باشد. سوشیانت ها، مطابق گات ها، مزداپرستان نمونه ای همچون خود زرتشت هستند که تلاش دارند با همکاری یکدیگر و با اهورا مزدا همیشه به جهان سود برسانند و آن را «فرش» سازند. البته عملیات سودرسانندگی به هستی و نوسازی جهان توسط اشاباوران (= پیروان اشا / راستی) در یک نقطه پایانی با غلبه آنان بر دروندگان (پیروان دروج / دروغ) به اتمام و اکمال می رسد. این آموزه، گرچه می تواند با آموزه فرجام شناسی و حتی باور به آمدن کسی چون زرتشت تلاقی پیدا کند، عین و معادل آن ها نیست. سوشیانت ها سود رسانندگان به هستی هستند و شمار آنان به شمار همه اشوان یا اشاباوران.
صفحات :
از صفحه 145 تا 168
مشخصات اثر
اخلاق در دین زرتشت از منظر مینوی خرد
نویسنده:
مصطفی فرهودی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
اخلاق در دین زرتشت، پیوند عمیقی با سرشت هستی دارد. اقتدار مطلق اهوره‌مزدا در جهان و نجات انسان در دین زرتشت، در گرو زیست اخلاقی انسان است. از این رو، این آرمان با رعایت تمام آنچه به عنوان اعتقادات، آیین و مناسک تلقی می‌شود، باید در ساحت‌های مختلف زندگی انسانی تحقق ‌یابد. آدمی در هر رتبه و جایگاه، باید با تمام قوا همراه با رعایت اخلاق، تلاش کند تا امشاسپندان را در خویشتن، متوطن سازد و جهانی را که به دست اهریمن آلوده گردیده، پاک کند و اهریمن را از پا در آورد. داشتن قلبی سلیم همراه با ایمانی سرشار از معرفت، بسیار ارزشمندتر از رفتار بیرونی است. انسان با یاری خرد که توأم با اختیار است، می‌تواند زمینۀ رشد اخلاقی را فراهم سازد. شایستۀ توجه است که اهریمن با آسیب رساندن به دانایی انسان و تقدیری که برای انسان رقم خورده، می‌تواند مانعی جدی در به کمال رسیدن انسان باشد.
صفحات :
از صفحه 87 تا 103
مشخصات اثر
همانندی مفهوم و کارکرد نیروهای خیر و شر در طومارهای بحرالمیت و عقاید ایران باستان
نویسنده:
طاهره حاج ابراهیمی، علی قادری اردکانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
طومارهای بحرالمیت به مجموعه دست نوشته هایی اطلاق می شود که از مجموعه غارهایی در منطقه ای میان مرز اسرائیل و اردن در سال 1947 میلادی در کرانه های بحرالمیت به طور اتفاقی کشف شده است. طومارها به اسنی ها تعلق دارد، که جامع های را تشکیل داده بودند که به قمران معروف است. بسیاری از مفاهیم ایران باستان به طومارها راه یافته است و به همین دلیل نظر بسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. تقابل میان اهورامزدا و اهریمن و نیروهایشان که در طومارها به تقابل میان فرزندان نور و فرزندان تاریکی تعبیر می شود شالوده اصلی طومارها را تشکیل می دهد. رویارویی روشنایی و تاریکی به تقابل فرشتگان با دیوها منجر می شود که در مرتبه ای پایین تر از خداوند قرار می گیرند و سرانجام میان اینها نبردی به وقوع خواهد پیوست و نیروهای روشنایی بر قوای اهریمنی چیره خواهند شد. همچنین نیروهای خیر و شر در هر دو سنت دارای سلسله مراتبی هستند و هر یک از آنها کارکردهای خاص خود را دارند. چنین مفاهیمی در سنت اولیه یهودی و کتاب مقدس عبری دیده نمی شود از این رو، برخی پژوهش گران بر این باورند که اسنی ها این باورها را در اثر ارتباط با ایرانیان و دین زردشتی اقتباس کرده اند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی اهریمنان خشکی در شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا
نویسنده:
نیما ادهم
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
دو ملت ایران و هند سابقه مشترک قومی و نژادی دارند و در طول زمان از یکدیگر بسیار تاثیر پذیرفته اند. این اشتراکات و تاثیرپذیری ها در آثار ادبی دو ملت نیز بازتاب یافته است. پژوهش پیش رو با فرض وجود مضامینی مشترک میان شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا، به مقایسه تطبیقی دو شخصیت منفی کلیدی شاهنامه، ضحاک و افراسیاب، با راوانا، شخصیت منفی حماسه رامایانا، پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از وجود اهریمنان خشکی و کم آبی در این دو حماسه است، علاوه بر آن، کارکردهای مشابهی که میان این شخصیت ها دیده می شود، از ماهیت یکسان، اما تحول یافته اساطیر موجود در شاهنامه و رامایانا حکایت می کند.
صفحات :
از صفحه 11 تا 38
مشخصات اثر
بررسی حقیقت مرگ در دین زرتشت
نویسنده:
سید محمد حاجتی شورکی,سید اکبر حسینی قلعه بهمن
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
دین زرتشت، از جمله ادیانی است که پیروان آن خود را در زمره ادیان توحیدی به شمار می آورند. بر اساس باورهای زرتشتیان، روح انسان با مرگ از بین نرفته، به حیات خود ادامه می دهد. مرگ در نگاه ایشان، جدایی روح از تن بوده و آن را به منزلة انتقال به عالم دیگر دانسته اند. آنچه موجب تمایز دین زرتشت از سایر ادیان توحیدی شده، نگاه آنان به چیستی مرگ است. در نظر آنان، مرگ از جمله شرور در عالم بوده که خالق و پدیدآورنده آن اهریمن است، و اهورامزدا به طور مستقیم در ایجاد آن دخالتی ندارد. مرگ بر موجودات عالم تحمیل شده، وظیفه مؤمن زرتشتی این است که با مرگ و سایر اموری که در نظر آنان شرّ است، به مقابله و مبارزه بپردازد. این مقاله، با نگاه توصیفی تحلیلی و بر اساس متون اوستایی، پهلوی و مستندات زرتشت پژوهان نگاشته شده است. نویسنده، با فرض توحیدی بودن دین زرتشت، به نقد و بررسی انتساب این امور به دین اصیل زرتشت پرداخته است.
مشخصات اثر
از تبار آب یا از دودمان آفتاب؟ «نگاهی به بازتاب اسطوره ها در شعر نیمایی»
نویسنده:
نقوی نقیب
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
کیهان شگرف اسطوره ها چنان بشکوه، سترگ، پیچیده، رمزواره و رازآموز است که آدمی را نه تنها به همراه خویش به ژرفای تاریخ و یادمان های قومی می برد، بلکه او را چنان شگفت زده می سازد که گویی در پهنه پندارهای زرین خویشتن با خود واگویه می کند که آیا به راستی من که هستم، از تبار آبم، یا از دودمان آفتاب؟ آدمی که گفته می شود نیمی اهورایی و نیمی اهریمنی است، شگفتی اش آن گاه فزونی می یابد که درمی یابد یادمان های دودمان اش، آفتاب را پسر اهورا و آب را دختر اهورا انگاشته اند، و از آن شگرف تر آن که گاه گفته شده است از پیوند آب و آفتاب، اورمزد پدید آمده است. پس در این میان اهریمن در کجا خواهد ایستاد. بر رواق این ایوان نه تو کلک جادوی زمان چه نقشی برآورده است، آیا با درنگریستن به سروده های تنی چند از شاعران این روزگار برای این پرسش پاسخی درخور خواهیم یافت؟
صفحات :
از صفحه 35 تا 53
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 11