جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در ابتدای کتاب وجود زمان نام برگسون در کنار نام ارسطو آمده است، جایی که هایدگر سعی دارد مفهوم حیث زمانی را از زمان سنتی مورد استفاده در فلسفه تمایز دهد. حال سؤال اینجاست که پس از اشارۀ هایدگر به نام ارسطو، چرا نام برگسون به میان می‌آید؟ اگر منظور آخرین فیلسوف است چرا هوسرل را نام نمی‌برد که استاد خود هایدگر بود و سخنرانی‌اش با عنوان زمان-آگاهی قرار بود تحت نظارت هایدگر به چاپ برسد؟ چرا نامی از هگل به میان نمی‌آید که تفسیرش از زمان در فصل ماقبل آخر وجود و زمان، موضوع بحث هایدگر قرار می‌گیرد؟ چرا نامی از دیلتای نیست که موضوعات تفکرش در زمینۀ زمان قبل از نوشتن کتاب وجود و زمان موردتوجه هایدگر بود؟ البته هایدگر در انتهای بخش دوم وجود و زمان و در قالب یک پانوشت بار دیگر به نام برگسون اشاره و ادعا می‌کند که تنها قصدش، تمایز قائل شدن میان نظر خودش در باب «زمان» با برگسون است، هرچند اخیراً توسط علاقۀ روزافزون به مکتب برگسونی و تأثیر او بر فلسفۀ قرن بیستم به دلیل تأثیر او بر ژیل دلوز تحقیقات پژوهشگران نشان از وامداری هایدگر از فلسفۀ برگسون دارد. دامنۀ این تحقیقات گرچه به مسئلۀ تأثیر برگسون بر پدیدارشناسی و هایدگر هم کشیده شده اما برخی پرسش‌ها هنوز بی‌پاسخ هستند که این مقاله سعی در پاسخ به آنها را دارد

در فلسفۀ شیزوفرنیک یا اُنتو-اِتیکو-اِستتیکِ دلوز-گتاری، هستی ارتباطی وثیق با زیباشناسی و اخلاق دارد؛ و این یعنی برقراری پیوندی انقلابی و بدیع میان حوزه­هایی که پیش­تر منفک از یکدیگر دیده می­شدند. چنین نگرشی به هستی، مستلزم بازنگری­ در حوزه­های پیشاپیش موجود است؛ این نگرش همچنین مستلزم نقد هر نهاد آموزشی، اجتماعی و درمانی­ای است که در روندِ آفرینش­گرِ ماشین­های میل­گر و امیال شیزوفرنیک و انقلابی مانع ایجاد می­کند و سعی در سرکوب آن و القای الگویی غیر درون ­ماندگار دارد. از آنجاکه ماشینِ سرمایه­داری و تمام مجموعه­ها و آپاراتوس­های تابع آن امیال شیزوفرنیک ماشین­های میل­گر را محدود می­سازد، لذا بیش از هر نهاد دیگری نیازمند نقد است؛ این در حالی است که نقد و تحلیلِ نهادهای سرکوب­گر و سرمایه محور بسیار دشوار خواهد بود، زیرا این نهادها تمایلی وصف­ناشدنی در جهت آکسیوماتیک ­کردن هر امری -حتی انقلاب و هر آنچه مرتبط با فلسفه­های شیزوفرنیک است- دارند. در این پژوهش می­کوشیم ضمن طرح مسیر انقلابیِ فلسفۀ ژیل دلوز و فلیکس گتاری و نقدهای آن بر نظام‌های سرکوب­گر و آپاراتوس­های ذیل آن، نقش مفاهیم بنیادینی چون بس­گانگی و سوبژکتیویته را تحلیل کنیم و تقابل حاصل­شده میان فلسفۀ انقلابی و نهادهای سرکوب­گر را در بحث از امکان انقلاب و خروج از موقعیّت­های ایزوتوپیک سرمایه­داری بررسی و ارزیابی نماییم

«مبارزه با نفس اماره» از دغدغه‌های مهم شریعت، اخلاق و عرفان اسلامی است و روش‌هایی نیز برای انجام این جهاد به راهروان توصیه شده‌است. نجم رازی در مرصادالعباد با رویکردی ویژه و نسبتاً منحصر به فرد، به موضوع تعامل با نفس و کیفیت آن می‌پردازد. نگارندۀ مقالۀ پیش‌رو کوشیده‌است تا با روش تحلیل و توصیف، محتوای کیفی اندیشۀ رازی دربارۀ جهاد علیه نفس اماره را تبیین نماید. یافته‌های پژوهش نمایان‌گر آن است که رازی به برخورد اعتدالی و دور از افراط و تفریط با نفس اماره باور دارد و هر گونه تندروی یا سهل‌انگاری در مواجهه با نفس اماره را به زیان سالک می‌داند. در اندیشۀ او، نفس اماره فی‌نفسه سرچشمۀ بدی‌ها نیست و صفات مذمومِ نفسانی بنا به اقتضای حکمت الهی و از برای مصلحتی به نفع بشر در نفس به ودیعه نهاده شده‌اند. او همچنین معتقد است که جوهرۀ نفس بشری از استعداد و قابلیت استحاله برخوردار است، به گونه‌ای که ادبار آن از حق، نفس را امارة بالسوء می‌کند و اقبال به حق، نفس را به مسیر اطمینان سوق می‌دهد.

ترجمه ماشینی : نقدی بحث برانگیز از یک فیلسوف نمادین. ژیل دلوز یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان فرانسوی قرن گذشته بود. هدف این کتاب این است که پروژه بنیادی او را به روشن‌ترین وجه ممکن، با درگیر شدن با ایده اصلی که تقریباً همه آثار او را نشان می‌دهد، معنا کند: معادله هستی و خلاقیت این کتاب راه‌های مختلفی را بررسی می‌کند که به‌منظور تأیید یک قدرت خلاق نامحدود، دلوز هر چیزی را که ممکن است بیان آن را محدود یا واسطه‌ای کند، از جمله ارگانیسم‌ها، اشیاء، بازنمایی‌ها، هویت‌ها و روابطی که این قدرت در طول مسیر ایجاد می‌کند، منحل می‌کند. به جای نظریه‌پرداز پیچیدگی مادی یا تفاوت‌های رابطه‌ای، «خارج از این جهان» استدلال می‌کند که دلوز بهتر است به عنوان یک فیلسوف معنوی و فرادنیایی خوانده شود. فلسفه او جای کمی برای فرآیندهای دگرگونی اجتماعی یا تاریخی باقی می‌گذارد، و باز هم کمتر برای روابط سیاسی منازعه یا همبستگی. میشل فوکو به طور معروف پیشنهاد کرد که قرن بیستم به عنوان «دلوزیان» شناخته می شود. این نقد جدید دلسوزانه اما سازش ناپذیر نشان می دهد که قرن دلوزی ما ممکن است به زودی به پایان برسد.

امیرمعزی، یکی از معروف‌ترین شیعه‌پژوهان اروپا، در کتاب «راهنمای ربانی در تشیع نخستین» امامیه را به دو سنت باطن‌گرایانِ غیرعقل‌گرا؛ یعنی مکتب قم، و عقل‌گرایانِ ظاهرگرا در مکتب بغداد تقسیم می‌کند و مدعی است مفهوم «عقل» در امامیۀ نخستین علاوه بر عقل استدلالی برای دریافت امور فراعقلانی نیز کاربرد داشته است؛ ولی در مکتب متکلمان بغداد فقط محدود به عقل استدلالی شد. در نتیجه، اعتقاد به امور فراعقلانی و باطنی از جمله علم الهامی و نیروهای معجزه‌گرِ امامان؟عهم؟ مربوط به شیعۀ نخستین است و در مکتب بغداد این اعتقاد مطرود شد. از آنجا که آثار امیرمعزی، منبع مطالعاتی دانش‌پژوهان غربی بوده، لازم است با مطالعۀ علمی، نظریۀ وی ارزیابی شود تا تشیع حقیقی به جهانیان معرفی گردد. در این پژوهش، ادعای امیرمعزی دربارۀ تغییر مفهوم «عقل» در مکتب قم و مکتب بغداد بررسی و نقد شد. همچنین روایات «علم غیب و قدرت مافوق طبیعی امامان» در دو کتاب حدیثی این دو مکتب؛ یعنی «بصائر الدرجات» و «الإرشاد» تحلیل شد. طبق این تحلیل مشخص شد، بسیاری از روایات علم غیب و قدرت امام در مکتب بغداد نیز طرح شده و طرد کامل روایات این حوزه؛ چنانکه امیرمعزی مدعی است، هرگز صورت نگرفته است. همچنین با بررسی آرای کلامی متکلمان بغداد روشن شد مخالفت‌‌های ایشان با برخی معارف باطنی نه به دلیل فراعقلانی بودن این عقاید، بلکه به دلیل اختلاف در مبنای پذیرش روایات از جمله عدم حجیت خبر واحد بوده است.

در خوانش اشتراوس از محاورۀ قوانین، بار دیگر با رویکرد جامع او مواجه میشویم و برخلاف نگرش تاریخی، شاهد تغییر و تحولی اساسی و مغایر با تفسیر او از دیگر محاورات افلاطون، نیستیم. درواقع، اشتراوس معتقد است برای فهم واقعی محاورۀ قوانین باید بشیوۀ او و از رهگذر خوانش فارابی ـ‌ در کتاب تلخیص¬النوامیس ـ از آن، پیش برویم و تنها در اینصورت است که میتوانیم به افقی ورای تفسیر تاریخی دست یابیم. در پژوهش پیش¬رو، هدف آنست که ضمن بحثی اجمالی از تفسیر تاریخی محاورۀ قوانین، تفسیر فارابی از آن، و همچنین نقد و نظر اشتراوس در اینباره، را بررسی کرده، و مهمترین شاخصه‌های تفسیر بدیع او از این اثر را تبیین نماییم.