جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسيحيان بر اين باورند که عيسي(ع) به‌صليب رفته و کشته شده است. مسلمانان در مقابل، بر اين باورند که او به‌صليب نرفته و کشته نشده است. اناجيل، يهوداي اسخريوطي را که يکي از حواريون است، خائن معرفي کرده است و برخي مسلمانان نيز متأثر از اناجيل، يهوداي خائن را کسي دانسته‌اند که به‌شکل عيسي(ع) درآمده و به‌جاي او کشته شده است. ازاين‌رو اين نوشتار درصدد بررسي اين مطلب است که آيا يهودای اسخريوطي خائن به عيسي(ع) يا فدايي ايشان بوده است؟ اين پژوهش با استفاده از روش نقلي و تحليلي، ضمن اثبات بالا بودن ايمان حواريون و خائن نبودن ايشان، ثابت کرده است که يکي از حواريون، داوطلبانه فدايي عيسي شده و براساس منابع اسلامي و ارائة شواهدي از منابع مسيحي، به اين جمع‌بندي رسيده است که آن حواري، يهوداي اسخريوطي است.

بحث مسيح‌شناسي از مباحث بسيار مهم در مسيحيت است که همواره مورد توجه پژوهشگران حوزة اديان قرار گرفته است. در دورة اولية مسيحيت، اين بحث محل مناقشة الهي‌دانان مسيحي بود و به همين دليل اين دين، فرايند بررسي ماهيت عيسي مسيح(ع) را در شوراهايي مانند شوراي نيقيه مطرح و ماهيت الوهي عيسي مسيح(ع) را تثبيت کرده است و اين نظرية الوهيت عيسي(ع) تاکنون به‌عنوان يک اصل کلي مورد قبول مسيحيان است؛ ازاين‌رو همواره منتقداني از درون مسيحيت و خارج آن نسبت‌به اين طرز تلقي نقد داشته و آن را مورد ارزيابي قرار داده‌اند. در اين ميان، علامه بلاغي نيز ازجمله منتقداني است که با رويکرد کلامي ـ انتقادي خود، عيسي مسيح را به‌عنوان اقنومي از اقانيم سه‌گانة تثليث مورد بررسي و نقد قرار داده است. اين نوشتار با روش تبييني‌ ـ تحليلي به بررسي آرای کلامي علامه بلاغي در اين زمينه پرداخته و نشان داده است که چگونه علامه بلاغي ماهيت الوهي عيسي مسيح(ع) و پسر خدا بودن وي را به‌چالش کشيده و براساس استدلال‌هاي عقلي و همچنين براساس شواهد کتاب مقدس اثبات کرده است که اين گزاره‌ها در بحث مسيح‌شناسي قابل دفاع نیستند و اساساً مردودند.

بهاییت از جمله فرقه­های انحرافی است که تلاش دارد در کنار ادیان ابراهیمی دیده شود. بنابراین باید آموزه­های آن مورد واکاوی قرار گیرد تا نقاط انحرافی آن به پیروان ادیان به­ویژه اسلام نشان داده شود. از جمله آموزه­های مطرح در این فرقه، آموزه عصمت است که از جایگاه قابل­توجّهی برخوردار است. این نوشتار با روش تحلیلی-انتقادی، به بررسی این آموزه در بهاییت پرداخته و نحوه مواجهه بهاییان نسبت به آن را نشان داده است. نوآوری و دستاورد این تحقیق آن است که نشان داده است رهبران بهاییت تعاریفی از عصمت ارائه کرده­اند که دارای تناقض است. بهاییت به لحاظ نظری تعریف خاصی از عصمت ارائه داده و عصمت را به عصمت ذاتی و صفاتی (موهبتی) تقسیم کرده است. حدّ اعلای عصمت را عصمت کبری نامیده که نسبت به سایر ادیان مانند اسلام متفاوت است. دستاورد دیگر این نوشتار این است که نشان داده است که عصمت رهبران و نیز عصمت بیت­العدل بهاییت دچار تناقض و تعارض جدی است.

از جمله مسائل بنیادین در حوزه الهیات ادیان، مسأله شناخت رابطه خدا و انسان است . فهم این رابطه تاثیر قابل توجهی بر الهیات خواهد داشت. تحول الهیات مسیحی در دوره های گوناگون دستخوش این فهم الهیاتی از رابطه خدا و انسان بوده است. این نوشتار با روش تحلیلی به دنبال بررسی این رابطه بر اساس اسناد واتیکانی دوم است. به نظر می رسد در دوره مدرن که تحول الهیاتی آن باعث شد خدا خدایی فروباشنده تعریف شود و به انسان اصالت داده شود، کلیسا را برآن داشت تا در واتیکانی دوم باز تعریفی از رابطه خدا و انسان ارائه دهد. در خصوص دستاوردهای این تحقیق باید اشاره کرد که از نظر واتیکانی دوم، خدا خدایی فراباشنده است. عیسی مسیح نیز وجودی فراباشنده است که رابط میان خدای پدر و انسان است. لذا انسان نمی تواند بجای خدا بنشیند. همچنین از منظر این شورا، انسان شریف ترین مخلوقات خداست و رئیس تمام مخلوقات زمین می باشد در عین حال برای فهم خدا و دین نیاز به وحی دارد. از این روی اسناد واتیکانی دوم به تبیین دقیق ارتباط میان وحی، کلیسا و کتاب مقدس به عنوان عناصر کلیدی ارتباط خدا و انسان پرداخته است که حکایتگر فراباشنده بودن خدا نسبت به انسان دارد.

مسئله ولایت فقیه، یکی از مسائل مهم اندیشۀ سیاسی فقهیان شیعه بوده است. مخصوصاً در عصر حاضر که با حاکمیت ولایت فقیه در ایران، مسائل مختلفی از جنبۀ معیار مشروعیت، نقش مردم در حکومت و همچنین کارکردهای حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه در جامعه مورد بحث قرار گرفته است. این پژوهش درصدد بیان ادله نظریه انتصاب و دیدگاه انتخاب در ولایت فقیه و همچنین بیان چند نمونه از کارکردهای ولایت فقیه در عرصه اجتماعی و دینی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و در برخی موارد به ارائه نقد و ارزیابی این دو دیدگاه پرداخته شده است. فهم مشترکات دو دیدگاه به صورت مختصر و نفی برداشت سکولاریسم از دیدگاه انتخاب با استناد به تصریح صاحبان آن از نکات مهم این پژوهش است. همچنین با استفاده از کلمات امام خمینی(ره) اثبات شده است که علی‌رغم اینکه برخی ایشان را طرفدار دیدگاه انتخاب معرفی کرده‌اند، ایشان در این قالب جای نمی‌گیرد؛ بلکه از متفکران اصلی نظریه انتصاب هستند.

از ديرباز حکومت ديني در قرآن و عهدين در عرصة فکري و ايدئولوژي بشر قابل طرح بوده است. اين دو مقوله ويژگي‌هايي دارند که به‌واسطة آنها از يکديگر متمايز مي‌شوند. از مهم‌ترين وجه تمايز اين دو نوع حکومت اين است که حکومت ديني از نظر قرآن داراي رويکردي الهي و خاستگاهي آسماني است؛ درحالي‌که حکومت ديني از منظر عهدين داراي خاستگاهي زميني (پادشاهي) است. درواقع، حکومت ديني در قرآن وجود دين را در تمام عرصه‌هاي اجتماعي، سياسي، اخلاقي، فرهنگي، اجتماعي و... واجب مي‌داند؛ ولي حکومت ديني در عهدين، وجود دين را در اين عرصه‌ها ممنوع مي‌شمارد. با اين وجود، مسئلة اصلي در اين پژوهش اين است که حکومت ديني در قرآن و حکومت ديني در عهدين از نظر ماهيت چه تمايزاتي با يکديگر دارند؟ پژوهش حاضر از نوع توصيفي ـ مقايسه‌اي بوده است. نتايج تحقيق حاکي از آن است که حکومت ديني از نظر قرآن، بهترين نوع حکومت محسوب مي‌شود؛ چراکه قرآن خود آخرين و کامل‌ترين کتب آسماني است. ولي حکومت ديني در عهدين به‌علت تحريف‌پذيري اين کتب آسماني و ماهيت سکولاري داشتن، مورد نفي واقع گرديده است و اين موضوع با دليل و برهان به اثبات مي‌رسد که هيچ‌يک از ويژگي‌هاي حکومت ديني در عهدين قابليت سازگاري با حکومت ديني در قرآن را ندارد.

هدف: به نظر می‌رسد توحید عبادی زرتشتیان با چالشهایی روبه‌رو بوده و بنابر اسناد درون‌دینی و برون‌دینی، جلوه‌هایی از شرک عبادی مانند پرستش آتش در میان زرتشتیان بوده است. این پژوهش با هدف تبیین و رفع ابهام شرک عبادی زرتشتیان انجام شده است. روش: این مقاله با روش مقایسه‌ای و با تکیه بر اسناد و مدارک زرتشتی و متون دینی اسلامی به تحلیل و بررسی مسئلۀ شرک عبادی زرتشتیان پرداخته است. یافته‌ها و نتایج: اسناد و شواهد متعدد حکایت از این داشت که در میان زرتشتیان، پرستش اجرام آسمانی و عناصر طبیعی، به طور ویژه پرستش آتش، در برهه‌ای از تاریخ ثابت است و انکار شرک عبادی زرتشتیان در تمام تاریخ با قراین موجود ناسازگار است. امروزه بنابر تصریح موبدان زرتشتی، زرتشتیان تنها اهورامزدا را می‌پرستند و آتش و نور، قبله و جهت عبادت است. ظهور اسلام و آشنایی بزرگان زرتشتی با توحید در اسلام و عبادت و قبلۀ مسلمانان، نقش مهمی در پیرایش و زدودن مظاهر شرک عبادی زرتشتیان داشته است.

گفتگوی بین الادیانی واتیکانی دوم تحولاتی را در جامعه مسیحی ایجاد کرده که در خور توجه است. از جمله این تحولات می‌توان به بسط و توسعه تبشیر اشاره کرد. بعلاوه فضای پسا رنسانس غربی نیز بستری برای شکل گیری دانش میسیولوژی فراهم آورده است تا مسیحیت بتواند با بهره گیری از مدل‌های نوآورانه این دانش، بر حوزه تبشیری خود غنا بخشد. در این مقطع تبشیر دیالوگی چهره مسیحیت را در تعامل با ادیان دیگر باز سازی کرده است. این نوشتار با روش تحلیلی به بررسی این ادعا پرداخته و نشان داده است که مسیحیت در همراه کردن گفتگوی بین الادیانی با تبشیر موفق بوده است. یافته‌های این تحقیق نشان داده است که گرچه گفتگو میان مسیحیان و اندیشمندان سایر ادیان در یک فضای علمی و آکادمیک همواره پس از شورای واتیکانی دوم وجود داشته است، لیکن یک سطح از گفتگو نیز در فضای میسیونری شکل گرفته است و تبشیر دیالوگی را رقم زده است. در این نوع از تبشیر، میسیونرهای مسیحی با بهره گیری از استراتژی زمینه‌مند سازی و مدل‌های گوناگون آن نظیر مدل پل زنی و مدل جنبش درونی مسیر تبشیری خود را طی می‌کنند.

هدف: هدف از انجام نوشتار پیش رو، ارزیابی عوامل تأثیرگذار ماهیت وحی و قلمرو آن، اخلاق و معنویت، تعامل و گفتگو، ساختار، رسانه و خدمات اجتماعی در حوزۀ تبلیغ اسلام و مسیحیت بود. روش: مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. یافته ها: مسیحیت با وجود ضعف در حوزۀ‌ وحی و قلمرو آن و همچنین ضعف در پیشینۀ تعامل و گفتگو با سایر ادیان، در حوزۀ تبشیری و تنصیری خویش موفق بوده است. نتیجه گیری: تأثیر یافتۀ پژوهش را می‌توان در حوزۀ ساختاری، روشی و خدمات حرفه‌ای تبلیغ مشاهده کرد. در مقابل، اسلام با وجود دارا بودن پشتوانۀ الهی در حوزۀ وحی و قلمرو آن و همچنین پیشینۀ ریشه‌دارِ تعامل و گفتگو با سایر ادیان، در حوزۀ تبلیغ با آسیبهایی مواجه است که در بیشتر موارد به حوزۀ ساختار، رسانه و خدمات حرفه‌ای تبلیغ بازمی‌گردد.

دربارة چگونگی آفرینش، ديدگاه‌هاي گوناگوني در آثار فلاسفه و متکلمانِ وجود دارد که در نوشتار پیش‌رو به‌شيوة توصيفي‌تحليلي به بررسي اين مسئله پرداخته شده است. در اين مقاله تلاش بر اين است كه از منظر قرآن کریم و کتاب مقدس، نحوة آفرینش، واکاوی و تبیین شود. خلق از عدم، از بحث‌های مهمی است که باید از نظر دینی به آن پرداخت و در نهایت بحث‌های مرتبط با آن‌را روشن كرد؛ چراکه پایة بسياري از مسائل علمی و دینی است. در ادامه، خلطی که برخی مرتکب شده و حوزة دین و عقل را جدا کرده‌اند، در قالب یک اشکال مطرح شده و پاسخ آن از زبان اسلام ـ که تنها پاسخگو به این اشکال است ـ بیان گرديده است. در پايان، به نتیجة حاصل از بحث‌های صورت‌گرفته اشاره