جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله کارکردهای دین در عرصة اجتماعی، کارکرد انتقال معارف دینی به جوامع بشری است. با آنکه در برخی از ادیان، این کارکرد ظهور خارجی کم رنگی دارد، در برخی از ادیان مانند اسلام، این کارکرد برجسته است. در اسلام، برای ارائة معارف دینی، قرائت های گوناگونی مانند اهل سنت و تشیع به چشم می خورد که به تناسب توان، ظرفیت و قابلیت، به جوامع بشری عرضه شده است. در این مقاله، ضمن بهره گیری از روش نقلی ـ تحلیلی به بررسی چگونگی انتقال معارف شیعیان در جوامع غیراسلامی با هدف دستیابی به میزان تأثیرپذیری آن از یک سو، و کشف نقاط آسیب و مانعِ در مقابل آن از سوی دیگر، پرداخته شده است. نوآوری مقاله در حوزة رویکردی به این مسئله، توجه به شرایط فرهنگی ـ اجتماعی ادوار گوناگون اسلامی است. اینکه تا چه حد تفکر شیعی توانسته است در جوامع غیراسلامی پایگاه اجتماعی پیدا کند، نتیجه ای است که از فحوای مقاله قابل استنتاج است.

آموزه تكلم به زبان ها، عطيه اي از عطاياي روح القدس است كه طي آن، فرد به زباني از زبان هاي فراموش شده بشري و يا زبان فرشتگان و يا زبان هايي غامض و نامفهوم تكلم مي كند. پنطيكاستي ها معتقدند استفاده از اين عطيه نشانه حقانيت اين آيين در آخرالزمان محسوب مي گردد. از اين رو، در امر تبشير از آن بسيار استفاده مي كنند. هدف اين پژوهش، بررسي صحت يا سقم اين مسئله از نظر كتاب مقدس است. بنابراين، اين پژوهش با روش تحليلي ـ انتقادي و با بررسي اسناد پنطيكاستي ها، به معرفي اين آموزه پرداخته و با ارائه آياتي از كتاب مقدس، مسئله را مورد سنجش قرار مي دهد. مهم ترين يافته هاي اين تحقيق شامل نقدهايي از كتاب مقدس است كه اين عطيه را مربوط به عصر حضور حضرت عيسي† و حواريون عنوان كرده، و تعميم آن به عصر حاضر را مغاير با آيات کتاب مقدس مي داند.

یکی از فرقه های فعال صوفیه در ایران، فرقه «ذهبیه» است. از مشایخ این فرقه می توان به جنید بغدادی، سری سقطی، احمد غزالی و نجم الدین کبری اشاره کرد. گرچه اقوالی درباره مؤسس آن بیان شده، اما به نظر می رسد مؤسس آن سیدعبدالله برزش آبادی باشد. پیروان این فرقه، خود را منتسب به ائمه اطهار علیهم السلام دانسته و معتقدند: سند ولایت جزئیه قمریه این سلسله توسط معروف کرخی به امام رضا علیه السلام می رسد، در حالی که در شریعت اسلامی نامی از ولایت قمریه برده نشده است. علاوه بر اینکه ارتباط معروف کرخی با امام رضا علیه السلام و اسلام آوردن وی به دست آن حضرت، از نظر تاریخی و برخی جهات دیگر مورد تأمل است. ازجمله آسیب های مهم این فرقه، سلسله مشایخ و اقطاب ذهبیه است که گرفتار چند بریدگی و کودتای درون فرقه ای می باشند. این مقاله با روش توصیفی و با هدف معرفی این فرقه، با بررسی و نگاه انتقادی به فرقه ذهبیه تدوین یافته است و تلاش شده دیدگاه صاحب نظران و منتقدان مورد توجه قرار گیرد.

صهیونیسم سیاسی یکی از جنبش های افراطی یهودی است که طی یک فرایند تاریخی در میان جامعه یهودی شکل گرفت. نویسنده مؤسس این جریان را تئودور هرتصل اتریشی می داند. این گرایش برآمده از مشکلاتی است که یهودیان در سالیان متمادی برای خود ایجاد نموده اند. هدف مقاله تبیین این گرایش، ضمن معرفی شخصیت مؤسس آن و ایده های صهیونیستی وی است. این نوشته با روش تحلیلی ـ توصیفی ابعاد اندیشه هرتصل را بررسی و به این نتیجه رسیده است که مجموعه عوامل گوناگون، اعم از نادیده انگاری آموزه های یهودی، حمایت برخی از اندیشمندان یهودی و پشتیبانی قدرت های بزرگ، زمینه را برای فعالیت جنبش صهیونیسم به رهبری هرتصل فراهم کرد.

بی تردید از جمله مهمترین آموزه های جزمی کلیسای کاتولیک آموزه خطاناپذیری پاپ است. این آموزه در شورای واتیکانی اول به تصویب رسید و قانونی شد. کلیسای کاتولیک بر این باور است که وقتی پاپ از موضع ریاست بر کلیسا در باب موضوعات ایمانی و اخلاقیات برای کل کلیسا سخن می گوید،از خطا و اشتباه مصون است و بر تک تک مسیحیان است که از سخنان، احکام و بخشنامه های او تبعیت کنند. به عقیده کلیسا هر کس نسبت به این آموزه موضع گیری منفی داشته باشد سزاوار تکفیر است. هانس کونگ، الاهیدان کاتولیکی، از جمله منتقدین این آموزه است. وی معتقد است که کلیسا همواره خطا و اشتباهاتی داشته است، اما به رغم آن تحت مراقبت روح القدس بوده، از مسیر حقیقت خارج نشده است؛ از این رو تنها خدا و کلمه او عیسی خطاناپذیر هستند. اما نسبت به کلیسا که پاپ را نیز در درون خود دارد، پیشنهاد می کند که به جای واژه Infallibility از واژه Indefectibility به معنای مصون از زوال و نابودی استفاده گردد. بر این پایه کونگ به نقد این آموزه پرداخته، در سال 1970 کتابی با عنوان خطاناپذیری؟ پرسشی بی پاسخ را نگارش کرد. این کتاب با واکنش های زیادی در کلیسا مواجه شد، مورد انتقاد شدید واتیکان قرار گرفت و به دنبال آن مجمع دکترین ایمان جواز تدریس هانس کونگ در درس الهیات را لغو و اعلام کرد که وی صلاحت الاهیدان کاتولیک بودن را از دست داده است. در این رساله ما با طرح این سؤال که آیا پاپ خطاناپذیر است یا نه؟ ابتدا به بررسی پیرامون آموزه خطاناپذیری پاپ پرداخته و سپس دیدگاه کونگ را در این زمینه طرح می کنیم.

مواجهه مسیحیت با برخی آموزه های عمیق اسلامی، اعم از آموزه های عرفانی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی همواره چالش آفرین بوده است. بررسی ادعای مواجهه تبشیری برخی فرقه های مسیحی، با مسلمانان، هدف این پژوهش است. این مقاله، ضمن ورود به حوزه رویکردهای آموزه ای مسیحیت، با روش تحلیلی انتقادی به ارزیابی تأثیر روشی فرقه های مسیحی بر مسلمانان پرداخته و نشان می دهد که علی رغم مطالعه فراگیر این فرقه ها با ابعاد آموزه های اسلامی و صرف هزینه های مادی و معنوی، این فرقه ها نتوانسته اند توفیق چندانی در تغییر باور ایمانی مسلمانان داشته باشند. گرچه مسیحیت در برخی مراحل مواجهه ای خود، از رویکرد عرفانی اخلاقیِ فرقه های فرانسیسکنی، دومینیکنی و آگوستینی، یا رویکرد سیاسی، اجتماعی و فرهنگیِ فرقه های یسوعی،کرملیان پابرهنه و کاپوسنی ها بهره برده است، اما در ادوار معاصرِ حیات خویش، به رویکرد حرفه ای هیئت های تبشیری روی آورده، و از این رهگذر، تلاش کرده است تا ناکامی های گذشته خود را جبران کند.

«تبشیر مسیحی» در زمرة مهم ترین وظایف کلیسا محسوب می شود. ریشه این آموزه، به فرمان عیسی(ع) پس از رستاخیز برمی گردد که به حواریون گفت: بروید و امت ها را به ملکوت خدا بشارت دهید. بنابراین، به اعتقاد مسیحیان، پیام تبشیر ملکوت خداست. کلیسا باید تا تحقق ملکوت خدا، مردم را بدان بشارت دهد. بر این اساس، جامعة مسیحی به صورت فردی و یا سازمانی فعالیت تبشیری داشته است.هدف این مقاله، بررسی جایگاه و محدودة تبشیر در متن دینی مسیحیت است. این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین مفهوم تبشیر، دامنه و گستره تبشیر را مورد مطالعه قرار داده، نشان داده است که این آموزه در فرایند تاریخ، دستخوش تغییر و دگرگونی شده است. دستاورد تحقیق این است که به نظر می رسد، عیسی(ع) کار تبشیر را فقط در خصوص قوم بنی اسرائیل به انجام رسانده باشد و باید حواریون نیز این محدوده را مد نظر داشته باشند، اما از زمان پولس، رویکرد تبشیر به خارج از بنی اسرائیل نیز تسری پیدا کرد.

بررسی شوراهای جهانی کلیسای کاتولیک این ادعا را اثبات می کند که رویکرد این کلیسا نسبت به ادیان غیرمسیحی، به ویژه اسلام، در طول تاریخ یکسان نبوده است. نگاه این کلیسا به ادیان دیگر در شوراهای جهانی هزاره اول، عدم پذیرش با ادبیات سکوت بوده است. در شوراهای جهانی قرون وسطا، ادبیات آن تبدیل به تهاجم شده و اسلام و سایر ادیان را آشکارا محکوم به تکفیر می کرد. اما امروزه کلیسای کاتولیک در رویکرد جدید و به سبب عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، نسبت به رویکرد ضداسلامی خود تغییر موضع داده و شورای واتیکانی دوم، محملی برای تجدیدنظر در عملکرد کلیسا شده است. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی تلاش دارد، تغییر رویکرد کلیسا را در ادوار تاریخی شوراهای جهانی، به ویژه شورای واتیکانی دوم بررسی کرده و نشان دهد که چگونه کلیسا در شورای واتیکانی دوم، عقبه اعتقادی و اجتماعی خود را نسبت به اسلام و سایر ادیان بازسازی کرده است.

از زمان ظهور اسلام، مسیحیت فعالیت تبشیری خود را نسبت به مسلمانان، در اشکال متفاوتی انجام داده است. در این زمینه، می توان به رویکرد انفعالی، هجومی، فرهنگی و دیالوگی اشاره کرد. این مقاله، با روش اسنادی تحلیلی و با هدف تبیین مواضع تبشیری واتیکان نگارش یافته، و به بررسی این مدعا می پردازد که کلیسا با رویکردهای گوناگون به فعالیت تبشیری در جوامع اسلامی پرداخته است. این پژوهش، درنگی است که مسیر گفت وگوی بین الادیان، به ویژه اسلام و مسیحیت را حساس و پیچیده نشان می دهد و موجب درک عمیق از گفت وگو در قالب تبلیغ و تبشیر می شود؛ نکته ای که شایستة توجه دانشمندان، مجریان و سیاست گذاران گفت وگو است.