جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع توحيد و شناخت خداوند از مهم‌ترين موضوعات نظام‌هاي فلسفي است و هيچ نظام فلسفي‌اي نيست كه در اين مسئله، نفياً يا اثباتاً، سخني نگفته باشد. در ميان فيلسوفان مسلمان مباحث مربوط به توحيد و خداشناسي به‌طور گسترده بحث و بررسي شده است. قرآن کريم که آخرين و کامل‌ترين کتاب آسماني براي هدايت بشر است، مباحث توحيد را به‌نحوي که براي عموم افراد درک‌پذير باشد، مطرح کرده است. ازآنجاکه هدف از نزول قرآن کريم هدايت عموم بشر است، نحوه تبيين مباحث توحيد در قرآن، به شيوه کتاب‌هاي رايج فلسفي نيست، ولي ژرف‌نگري و تدبّر در آيات قرآن، انسان را به نکاتي درباره مباني فلسفي توحيد در آن رهنمون مي‌شود. ازاين‌رو، مي‌توان نوعي همساني و مطابقت ميان آموزه‌هاي فلسفي با اين کتاب آسماني مشاهده کرد که نشان‌دهنده ارتباط محکم ميان دين الهي و فلسفه الهي است و آيات قرآن الهام‌بخش درک مباني فلسفي توحيدي است. مسائل توحيدي طرح‌شده در نظام فلسفي حکمت متعاليه همچون برهان صديقين، وحدت وجود، وحدت حقّه حقيقيه خداوند، برهان تمانع در اثبات يگانگي خداوند، نحوه معيّت حق و خلق و نحوه عليّت و فاعليّت مخلوقات از آيات قرآن کريم قابل استنباط است.

ذات الهی به دلیل وجوب وجود، دارای همه اوصاف کمالی است و هر صفتی که از کمالات وجودی به شمار آید، به صورت مطلق دربارۀ خداوند صدق می‏کند. حال این پرسش مطرح می‏شود که رابطه این اوصاف کمالی با ذات الهی چیست؟ هدف از این مقاله تبیین توحید صفاتی بر اساس قاعده «بسیط الحقیقه» است. در تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، نقش قاعده بسیط الحقیقه در اثبات توحید صفاتی بررسی شده است. ملاصدرا بر اساس قاعدۀ بسیط الحقیقه تمام صفات کمال را برای ذات خداوند به صورت عینیّت با ذات اثبات می‌کند. استدلال وی در اثبات عینیّت صفات الهی با وجود خداوند از راه بساطت وجود واجب و تنزه از انواع ترکیب ماهوی است؛ همچنین بر اساس این قاعده، واجب‌تعالی دارای تمام صفات کمالی به نحو اتم و اقوی است. ملاصدرا در بحث از رابطۀ صفات واجب‌تعالی با ذات، قول به تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی را پذیرفته است. تبیین نحوۀ اتصاف ذات الهی به صفات فعل و جمع میان تشبیه و تنزیه، از دیگر نتایج قاعده «بسیط الحقیقه» در موضوع توحید صفاتی است.

چکیده ندارد.