جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایمان لازمه ارسال و نزول ادیان است و عنصر محوری آن را تشکیل می‌دهد. پرداختن به ماهیت ایمان و ابعاد آن از اصلی‌ترین مباحث کلامی در میان متکلمان ادیان بوده است. در این نوشته ماهیت و ابعاد ایمان از منظر آیت‌الله سبحانی و پل تیلیش بررسی می‌شود. هر دو شخصیت از متکلمان به نام هستند با این تفاوت که یکی در جهان اسلام و دیگری در مسیحیت به بررسی ایمان پرداخته‌اند. از آن حیث که نظریات تیلیش مبنای بسیاری از مکاتب فلسفی کلامی جدید غربی و حتی برخی روشنفکران اسلامی نیز است، شناخت صحیح آراء ایشان در باب ایمان کمک شایانی به شناخت این مکاتب و آراء برخی از روشنفکران دینی می‌نماید. استاد سبحانی ایمان را تصدیق نفس می‌داند؛ در مقابل تیلیش ایمان را حالت دلبستگی نهایی برمی‌شمارد. استاد سبحانی ایمان را امری صرفاً یقینی دانسته و وجود شک در ایمان را نفی می‌کند، لکن در نگاه تیلیش شک و یقین توأمان در ایمان وجود دارند. زبان دین را سبحانی واقعی و قابل‌فهم عموم می‌داند، در مقابل تیلیش قائل به سمبلیک و نمادین بودن زبان دین است؛ و اشتراکات دیدگاه این دوعالم در بحث ایمان این است که هر دو متکلم اطلاق معرفت به ایمان و برقراری رابطه تساوی میان این دو را، تحریف معنای ایمان می‌دانند؛ و بااینکه تفاسیر متفاوتی از عقل ارائه می‌کنند قائل به عدم تعارض میان ایمان و عقل هستند؛ و هر دو به ارادی بودن ایمان و عینی و خارجی بودن متعلق ایمان اذعان دارند.