جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حاشيه اي است كه سراب بر رساله قبل (التوحيد) مولي محمد سعيد جيلاني نوشته است با عناوين «قوله-قوله». (اشكوري، صادق) [شورا 41/178]

از محمد بن عبدالفتاح تنكابني كه در چاشت روز پنجشنبه 14 جمادي الثاني 1102 بعربي ساخته است. در چهار مقصد است (صانع، نبوت، امامت، معاد جسماني) سومين مقصد آن بيشتر كتاب است و آن سه مقصد ديگر رويهم نه برگ نسخه ما ميشود. نام كتاب در آغاز و نام مؤلف و تاريخ در پايان آمده است. (دانش پژوه) مباحث نسبتا مفصلي است در اصول دين با نقل اقوال بزرگان اين فن استدلال فراوان مشتمل بر چهار مقصد با اين عناوين: المقصد الاول: فيما يتعلق بالصانع، داراي پنج مبحث المقصد الثاني: في نبوة نبينا صلي الله عليه و اله المقصد الثالث: في الامامة، مشتمل بر شش فصل و مفصلترين بحث اين كتاب مي باشد المقصد الرابع: مجمل من المعاد الجسماني از محمد بن عبدالفتاح تنكابني معروف به سراب داراي چند مقصد. سراب قسمت اعظم كتاب را به اثبات امامت بلافصل اميرالمؤمنين علي (ع (از مآخذ اهل سنت) اختصاص داده و تنها چند مبحث كوتاه را در آغاز به اثبات صانع و نبوت خاصه و در پايان به معاد جسماني واثبات امامت بقيه امامان اثنا عشر اختصاص داده ودر 1101 تأليف كتاب را به پايان رسانيده است. مؤلف از حاشيه خود بر محاكمات ياد كرده و كاتب چند سطر از حاشيه او را بر محاكمات در حاشيه مبحث معاد (ص 223 اين نسخه) آورده است (1). تنكابني تاريخ سقيفه و اسناد و روايات آن را (از طريق سني و شيعي) با دقت و با شيوه اي خاص بررسي ميكند. نسخه شماره 4047 دانشگاه. اين كتاب در امامت بتفصيل و در مباحث توحيد و نبوت با جمال بحث كرده در 1102 هجري بپايان رسانيده و داراي سه مقصد است: مقصد اول - متعلق بالصانع مقصد دوم - نبوت مقصد سوم - امامت نگارشي است از كلام بتازي از محمد بن عبدالفتاح تنكابني. (محمد تقي دانش پژوه) رساله اي متوسط در عقايد شيعه که درچهار مقصد توحيد، نبوت، امامت و معاد تنظيم شده و «هرمقصدي شامل مباحث و فصول» و درمبحث امامت به تفصيل و تحقيق پرداخته، اين رساله در روز پنجشنبه چهاردهم جمادي الثاني 1102 ق بپايان رسيده است. در الذريعه جلد 12 صفحه 203 تاريخ تأليف كتاب را از نسخه نقل فرموده كه سال 1103 مي باشد و مؤلف مشهور به سراب است. (آية الله فقيه امامي) و موضوع كتاب در اصول دين و خصوصاً در اثبات امامت و مذهب شيعه است و در سال 1102 تأليف شده (نخجواني‌، محمد) از محمد بن عبدالفتاح تنكابني معروف به سراب داراي چند مقصد. سراب قسمت اعظم كتاب را به اثبات امامت بلافصل اميرالمؤمنين علي (ع (از مآخذ اهل سنت) اختصاص داده و تنها چند مبحث كوتاه را در آغاز به اثبات صانع و نبوت خاصه و در پايان به معاد جسماني واثبات امامت بقيه امامان اثنا عشر اختصاص داده ودر 1101 تأليف كتاب را به پايان رسانيده است. مؤلف از حاشيه خود بر محاكمات ياد كرده و كاتب چند سطر از حاشيه او را بر محاكمات در حاشيه مبحث معاد (ص 223 اين نسخه) آورده است (1). تنكابني تاريخ سقيفه و اسناد و روايات آن را (از طريق سني و شيعي) با دقت و با شيوه اي خاص بررسي ميكند. نسخه شماره 4047 دانشگاه. كتاب استدلالي در بيان كلام شيعي است. تنظيم شده در 4 مقصد: المقصد الاول: فيما بتعلق بالصانع، در 5 مبحث: المبحث الاول: في علمه و قدرته و عدله و توحيده علي وجه مجمل. المبحث الثالث: في ان علمه تعالي عين ذاته. المبحث الرابع: في ان وجوده تعالي عين ذاته. المبحث الخامس: في ان الموجود مشترك معنوي بين الواجب و الممكن. المقصد الثاني: مختصر في نبوة انبياء. المقصد الثالث: في الامامة. المقصد الرابع: في المعاد. «حكيم» [عكسي مركز احياء ميراث اسلامي 3/39؛ التراث العربي 3/198؛ علامه طباطبايي 2/173؛ مجلس شورا 24/434 و 10/1443و 16/362 و 32/335؛ مدرسه خيرات خان ص 1745؛ الذريعة 12/203؛ دانشگاه تهران 10/1991؛ سريزدي 1/232؛ مكتبة الزهراء ص 87؛ نشريه 4/337 و 4/440؛ اهدائي به آستان قدس ص 323 و 377؛ شيخ علي حيدر 2/308؛ تربيت ص 87؛ مجلس 3484؛ رايانه آستان قدس؛ شورا 1/207/29؛ دنا 6/160-161؛ التراث العربي المخلوط 6/404-405؛ معجم التراث الكلامي 3/583]

رساله ايست در بيان اعتباريت وجود و علم و قدرت و عدل و توحيد باري تعالي بوجه اختصار، مولف در بحث اثبات نبوت و توحيد خواننده را به كتاب ديگرش «سفينة النجاة» حواله مي دهد. تاريخ تاليف عصر پنجشنبه 14 صفر 1113 هنگامي كه از مشهد رضوي مراجعه مي كرده است. زمان تاليف: 1113 هـ. ق نويسنده مي گويد بگذشته رساله اي در اصول دين پرداختم و در مبحث اثبات واجب الوجود مطالبي نگاشتم بعدها كه درين مطلب مطالب نوي يافتم لازم ديدم همگان را از آن بي بهره نگذارم پس از اين رساله را در آن زمينه نوشتم. (عبدالله انوار) نويسنده مي گويد در زمانهاي پيش مطالبي در اثبات صانع پرداختم و آنرا در كتابي آوردم كه در اصول دين تاليف كرده بودم و آنچه در آن كتاب آورده بودم فقط آنكس را مفيد مي افتاد كه از علوم عقلي ياجودة ذهني بهره اي داشت و الا نفع آن عام نمي توانست بيفتد بعد از گذشت سالها باصل متين ديگري درين باره بر خوردم كه قابل تناول براي همه اذهان بود. پس بنظرم رسيد كه رساله اي تأسيس كنم و در آن اصل يافته شده و بعض فروعات آنرا براي انتفاع عام بنگارم. او بابتداء با كمك بعضي از آيات مطالبي مي آورد و بعد بتوضيح اصل خود مي پردازد. (عبدالله انوار) آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله الذي ابان ما يجب معرفته من وجوده و صفاته لارباب العقل و النهي بالدلايل اليقينية و البراهين القاطعة ... فيقول ... محمد بن عبدالفتاح التنكابني اني كنت قد ذكرت في سالف الزمان برهان اثبات الصانع في كتاب الفته في اصول الدين ... و ظهرلي بعد مضي مدة من تاليفه اصل متين ... فخطر ان اؤلف رسالة في تأسيس هذا الاصل و بيان بعض فروعاته. انجام كتاب: ‌الي البيان اليه اوالي بعض الكتب المعتبره المدونة في هذا المطلب. [دانشكده ادبيات مشهد ص 163؛ كتابخانه ملي 9/252؛ دانشگاه تهران 8/484؛ ملي 10/537]

«سفینة النجاة» نوشته محمد بن عبد الفتاح تنکابنی، شامل مباحثی پیرامون کلام امامیه است که در چهار مقصد نگاشته و بیشتر به موضوع امامت پرداخته و با نقل شبهات مخالفان، به پاسخ و رد آنان می‌ پردازد. مؤلف پس از مقدمه، کتاب را در چهار مقصد نگاشته که هر مقصد مشتمل بر چند فصل است: مقصد اول: در باب اثبات صانع. مقصد دوم: نبوت. مقصد سوم: امامت. مقصد چهارم: معاد جسماني. غرض اصلی از نگارش کتاب، مباحث امامت بوده و در موضوع امامت، بیشتر در سه موضوع خلاصه می‌ شود: اثبات امامت حضرت علی (ع). ابطال امامت خلفای جور و غاصبان این منصب. مطاعن خلفای سه‌گانه.

این کتاب حاوى مباحثى پیرامون علم کلام شیعه که به موضوع امامت پرداخته و با نقل شبهات مخالفان به پاسخ و ردّ آنها مى‌پردازد. در بحث امامت در سه موضوع خلاصه می شود که شامل: اثبات امامت علی بن ابی طالب ع، ابطال امامت خلفا و ... می شود.