جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش‌های پیشین گویای رابطه مثبت دین، معنویت، و دینداری با بهزیستی و سلامت روانی است. پژوهش حاضر به بررسی چگونگی رابطه دین با بهزیستی ذهنی می‌پردازد. این پژوهش به برازش یک مدل علّی بهزیستی ذهنی بر اساس دین می‌پردازد که در آن، دین از طریق امید، هدف در زندگی، و اضطراب مرگ بر شاخص‌های بهزیستی ذهنی اثر غیرمستقیم دارد. ۴۷۲ دانشجو به این پرسشنامه‌ها پاسخ دادند: «مقیاس شادی فاعلی»، «مقیاس رضایت از زندگی»، «مقیاس حرمت خود روزنبرگ»، «مقیاس تجدید نظر شده جهت‌گیری دینی»، «آزمون هدف در زندگی»،« مقیاس امیدواری»، و «مقیاس اضطراب مرگ تمپلر». یافته‌ها نشان داد شاخص‌های دینداری با شادی، رضایت از زندگی، حرمت خود، امیدواری، و هدف در زندگی رابطه مثبت دارند. رابطه دینداری برونی فردی با اضطراب مرگ مثبت بود. نتایج تحلیل مسیر، برازش مدل پیشنهادی را تائید کرد. به طور خاص، نقش‌های واسطه‌ای دو متغیر امید، و هدف در زندگی در رابطه دین با بهزیستی ذهنی تائید شدند. تلویحات نظری یافته‌های پژوهش به بحث گذاشته شد.

پژوهش حاضر با هدف ساخت، رواسازی و اعتباریابی مقیاس شکر، بر اساس آموزه‌های اسلام، طراحی و اجرا شده است. برای رسیدن به این هدف از دو روش توصیفی و پیمایشی استفاده شد. در روش توصیفی، پس از بررسی روان‌شناختی متون دینی، نشانه‌های انسان شاکر و موانع شکرگزاری به دست آمد و با توجه به آنها، مقیاس اولیه ساخته و پس از تأیید ساختار و محتوای مقیاس به دست کارشناسان در نمونه ششصد نفری که با روش در دسترس انتخاب شدند، اجرا شد. برای بررسی روایی، از روایی محتوا و تحلیل عاملی استفاده شد. میانگین نمره کارشناسان به نشانه‌ها ۹۳/۱ از 3 و به گویه‌ها ۲۲/۱ از 2 بود که نشان‌دهنده روایی محتوایی مطلوب این مقیاس است. تحلیل عاملی به شیوه مؤلفه‌های اصلی و چرخش واریماکس حاکی از وجود ده عامل با ۸/۴۵ درصد واریانس سؤالات، نیز گویای روایی این مقیاس بود. این عامل‌ها عبارت‌اند از: ابراز تشکر از مردم؛ تشکر از خدا؛ شکر عملی؛ رضایت؛ بهره‌دهی؛ انکار؛ تواضع؛ مادی‌گرایی؛ همدلی و وسعت ‌نظر. برای بررسی اعتبار از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. آلفای کل مقیاس ۸۹۵/۰ به دست آمد و مشاهده آلفای خرده‌مقیاس‌ها نیز نشان‌دهنده قابل‌قبول بودن همسانی درونی گویه‌ها در تمام عامل‌ها بود. نتیجه: با توجه به آموزه‌های اسلام، مقیاسی ده‌عاملی با 109 گویه و روایی و اعتبار مطلوب، برای سنجش شکر ساخته شد.

پژوهش حاضر به منظور عرضه الگوی صبر مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تعیین کارآمدی آن بر به‌باشی روان‌شناختی انجام شد. فرض این پژوهش آن است که آموزش صبر، سبب افزایش به‌باشی روان‌شناختی می‌شود. در این پژوهش مبتنی بر مؤلفه‌ها و روش‌های افزایش صبر که بر اساس الگوی شادکامی پسندیده (1395) به دست آمد، برنامه‌ای نه‌جلسه‌ای تدوین شد. طرح این تحقیق به‌ صورت نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود. برای این منظور 26 نفر از زنان خانه‌دار در یکی از سرای محله‌های منطقه ۲۲ استان تهران از طریق پرسش‌نامه به‌باشی روان‌شناختی انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه ۱۳ نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بعد از انجام پیش‌آزمون از هر دو گروه، گروه آزمایشی، ۹ جلسه در کلاس آموزش صبر شرکت کردند و در این مدت گروه کنترل در معرض هیچ آموزشی قرار نگرفت. مقایسه هر دو گروه با استفاده از مدل آماری تحلیل کوواریانس انجام گرفت. تحلیل و مقایسه نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل نشان داد به‌باشی روان‌شناختی در گروه آزمایش ارتقا یافته است، در حالی که در نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه کنترل افزایشی دیده نشد. افزایش به‌باشی روان‌شناختی پس از گذشت 45 روز نیز ماندگار بود. از این‌رو، مداخله و برنامه آموزشی صبر با تأکید بر آموزه‌های اسلامی در به‌باشی روان‌شناختی زنان مؤثر است. نتیجه اینکه می‌توان با آموزش صبر مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، به‌باشی زنان خانه‌دار را افزایش داد.

هوش معنوی، هوشی است که تمامی ابعاد دیگر هوش انسانی را یکپارچه می‌کند. هدف از این پژوهش مقطعی، بررسی مقایسه‌ای هوش معنوی در میان دانشجویان و طلاب حوزه علمیه، و همچنین بررسی تفاوت‌های جنسیتی بود. در این مطالعه از ابزار سنجشی پرسش‌نامه اسلامی هوش معنوی (IQSI) استفاده شده که بر پایه دیدگاه‌های اسلامی از مؤلفه‌های مهم هوش معنوی طراحی شده است. نمونه این پژوهش شامل ۳۰۶ تن از دانشجویان و طلاب حوزه علمیه بود که در محدوده سنی ۱۸ تا ۲۵ سال قرار داشتند، و به روش خوشه‌ای از میان دانشکده‌های دانشگاه تهران و حوزه‌های علمیه برادران و خواهران تهران انتخاب شدند. نتایج نشان داد که به‌ طور کلی هوش معنوی در طلاب و دانشجویان متفاوت است، به ‌طوری که طلاب از توانمندی‌های تجربه‌ای معنوی بیشتری برخوردارند. اما تفاوت معنادار جنسیتی در هوش معنوی وجود ندارد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ظرفیت‌های معنوی را بیش از همه می‌توان در بافت طلاب حوزه علمیه عمیقاً بررسی کرد. بر این اساس لازم است همراه با مشارکت این قشر، پژوهش‌های تبیینی و پیش‌بینی‌کننده در این حیطه در دستور کار قرار گیرد.