جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنا به اهمیتی که موضوع تربیت دینی در جامعه امروزی دارد، علاوه بر نقش مهمی که خانواده‌ها ‏‏در تربیت دینی فرزندان خود بر عهده دارند، نظام تربیت رسمی و عمومی نیز به پرورش دینی دانش‏‏آموزان توجه کرده است؛ به عبارت دیگر دو نهاد مهم که نقشی اساسی در پرورش دینی ‏‏فرزندان بر عهده دارند، خانواده و مدرسه‌اند. با توجه به اینکه ما در جامعه‌ای با اصول و قواعد ‏‏دینی زندگی می‌کنیم، آشنایی با الگوهای تربیت دینی، خصوصاً از منظر دین مبین ‏اسلام، از ضرورت‏های قابل توجه تربیت صحیح افراد به سوی مسیر سعادت است. ازآنجاکه بخش بزرگی از تربیت ‏‏در مدارس ‏اتفاق می‌افتد، مربی بایستی با الگوهای تربیت دینی آشنا باشد. هدف از این پژوهش، ‏‏بررسی نقش تربیت دینی در مدارس و تأثیر نشاط‌آوری آن در دانش‌آموزان است؛ همچنین تربیت ‏‏دینی ‏نشاط‌آور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به ارائه الگو در این زمینه، پرداخته شده است. ‏این ‏‏پژوهش از نظر ‏هدف کاربردی و از نظر روش، تحلیل محتوای کیفی می‌باشد. در این تحقیق ابتدا داده ‏‏های مورد نیاز ‏از بررسی متون اسلامی استخراج گردید. سپس تحلیل داده‌ها ‏در سه مرحله ی کدگذاری ‏‏باز، محوری و انتخابی‌انجام گرفته و در ‏مراحل بعد مقوله‌بندی، یکپارچه‌سازی و پالایش انجام شده ‏و ‏‏مقوله مرکزی به نام «الگوی تربیت دینی نشاط‌آور» حاصل شد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن ‏است که ‏‏مهم‌ترین الگوها: در نظر داشتن تفکر انتقادی در تربیت دینی، ‏در نظر‌گرفتن نظام یکپارچه رشد در ‏‏مورد مسئله تربیت دینی و گنجاندن تربیت دینی در قالب برنامه درسی بوده است. ‏

«تعلیم و تربیت انسان» از یک سلسله مبانی انسان‌شناسی برخوردار است که بیانگر پیوند مسئله تعلیم و تربیت با سلسله مباحث نفس‌شناسی فلسفی است و همواره مورد توجه اندیشوران حوزه تعلیم و تربیت ازیک‌سو و پژوهشگران حوزه انسان‌شناسی از سوی دیگر بوده است. در این میان، اندیشه‌های مارتین هایدگر، فیلسوف مشهور و تأثیرگذار قرن بیستم در حوزه فلسفه غرب، و صدرالمتألهین، بنیان‌گذار حکمت متعالیه در حوزه فلسفه اسلامی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از رهگذر این جستار مشخص می‌شود که از سویی نقطه آغازین مباحث انسان‌شناسی در اندیشه هر دو شخصیت، سلسله مباحث هستی‌شناسی است؛ از سوی دیگر، هر دو اندیشمند با نگرش وجودی به نقد تعریف مشهور انسان به «حیوان ناطق» پرداخته‌اند. اندیشه‌های این دو فیلسوف در کنار اشتراکات، نقاط افتراقی نیز دارد که در نوشتار حاضر به آنها پرداخته شده است.

مسئلة فطرت از سویی با حوزه خداشناسی ارتباط دارد و از سوی دیگر، کلید حل بسیاری از مسائل حوزه انسان‌شناسی است. نحوه وجود انسان همراه با یک سلسله دانش‌ها و گرایش‌های عالی‌ای است که از آنها در فرهنگ قرآنی با عنوان «فطرت الهی» (روم: 30) یاد می‌شود. در اندیشه امام خمینی ره، فطریات به اصلی و تبعی تقسیم می‌شوند. فطرت اصلی، فطرت عشق به کمال مطلق و خیر و سعادت مطلق است و فطرت فرعی، فطرت تنفر از نقص و انزجار از شر و شقاوت است. امور فطری در اندیشه ایشان عبارت‌اند از: فطرت بر اصل وجود مبدأ، فطرت بر توحید، فطرت بر استجماع آن ذات جمیع کمالات را، فطرت بر معاد، فطرت بر نبوت، فطرت بر وجود ملائکه و روحانیین و انزال کتب. به باور علامه طباطبائی، فطرت به معنای ایجاد از عدم است. آنچه از آثار علامه طباطبائی به دست می‌آید، این است که ایشان نقش فطرت دینی را در سه حوزه مرتبط با اصل توحید طرح کرده‌اند: 1. خداجویی؛ 2. خداشناسی؛ 3. خداباوری یا ایمان به خدا.