جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آراء و اندیشه‌های ابن‌عربی، عارف بزرگقرن هفتم، بلافاصله پس از انتشار مورد توجّه و اهتمام عارفان متعددی قرار گرفت و جریان‌های گوناگون عرفان عملی و نظری را تحت تأثیر خود قرار داد. گروه بی‌شماری در داخل ایران به شرح و ترویج اندیشه‌های ابن‌عربی پرداختند. فخرالدین عراقی، یکی از ناقلان مهم آثار ابن‌عربی است. وی گاه با بیان علمی دقیق و گاه در قالب تعبیرهای شاعرانه، به تحلیل و ترویج مباحث فلسفی و عرفانی ابن‌عربی پرداخته است. در این میان، گاه اندیشه‌های وی با ابن‌عربی تطابق کامل دارد و گاه توأم با نوآوری است که در نتیجه‌ تجربه‌ عرفانه خود عراقی و در نتیجه‌ کشف و شهود به آنها دست یافته است. از این جهت بررسی تطبیقی آراء و اندیشه‌های این دو عارف بزرگ ضروری می‌نماید. در این رساله با استفاده از روش سندکاوی و با بهره‌گیری از فنون تحلیل محتوا به بررسی تطبیقی گزاره‌ها و اندیشه‌های بنیادین عرفانی که محور پاره‌ای از اندیشه‌های دیگر است و قلمروهایی چون هستی شناختی، عشق و زیبایی، اعیان ثابته، تجلّی، انسان کامل و وحدت وجود را دربردارد، مورد بررسی قرار گرفته است. از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش آن است که عراقی به شدّت تحت تأثیر اندیشه‌های ابن‌عربی است و کمتر اندیشه‌ای از اندیشه‌های عارفانه و فلسفی ابن‌عربی را می‌توان در نظر گرفت که در آثار عراقی بازتاب نیافته باشد. نوآوری عراقی در بهره‌گیری از این اندیشه‌ها در دو ناحیه‌ تأویل و تخیّل شاعرانه جلوه‌گر می‌شود.