جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین چیستی و راه نیل به «سعادت» به عنوان ایده‌ای اساسی در زندگی انسان و «سیاست» به عنوان جامع اعتبارات قدرت‌بنیاد بعدالاجتماعی، همواره مورد توجه فیلسوفان مسلمان بوده و صدرالمتألهین نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که رابطه سعادت و سیاست در ضمن فهم معنای آن‌ها نزد ملاصدرا چگونه است؟ در فرایند پاسخ به این سؤال، مقاله به سعادت و مساوقت آن با وجود، خیر و سلامت از نظر ملاصدرا می‌پردازد و اهمیت کمال عقل نظری و عملی را در تحقق سعادت بیان می‌کند. صدرا از سعادات متفاضل و ملائمت آن‌ها با مرتبت انسان‌ها و توان ادراکیشان سخن می‌گوید و در نهایت نیز به سعادت قصوی التفات دارد. سیاستی که او به اجمال طرح می‌کند نیز بخشی از قوس صعود نفس و صیرورت سعادتمندانه‌اش با دو بال عقل نظری و عقل عملی است که رهنمون بیت الله المحرم می‌شود. حضور اجتماعی انسان شرط تکامل و نیل به سعادت عنوان شده و اساسا معاش، معبر معاد شناخته می‌شود. پس در مقام دستاورد مقاله می‌توان به وضوح، «برهم‌کنش دوسویه سعادت و سیاست» را مورد اذعان قرار داد. در واقع هم تمام توجه صدرا در ترسیم ابعاد سیاست مطلوبش، مصروف تأمین سعادت برای اهالی مدینه فاضله می‌گردد تا در سایه انسان کامل، غایت نهایی که فناء فی الله است حاصل شود و هم تحصیل سعادت جز از مسیر یک سیاست متعالیه به دست نمی‌آید. این مقاله، با رویکردی بنیادین در پژوهش و روشی متخذ از روش تفسیری رئالیستی که با حفظ تفاوت‌هایی در هستی‌شناسی معنا و معرفت‌شناسی آن به هرمنوتیک هرش نزدیک است، معنای لفظی سعادت و سیاست را در ژانر فلسفی اصالة الوجودی واکاویده است.

حکمت عملی در هر مکتب و نظام جامع اندیشه ای، ربط وثیقی با حکمت نظری آن دارد. ازاین منظرتوجه به ابعاد معرفت شناختی هر نظام فکری و نیز اهتمام به مقام هست ها و نیست ها در هر اندیشه، پیش شرط درکبایسته ها و شایسته هاست.از این منظر می توان مشارکت سیاسی را به منزلهیک امر سیاسی در دو بعد معرفت شناسی و انسان شناسی مورد مداقه قرار داد. بدین معنا که چیستی، ضرورت، سطوح، اشکال و عوامل موثر بر مشارکت سیاسی را با نظر به انسان شناسی فلسفیِ مقوم آن، دریافت. این پایان نامه با تمرکز بر آراء انسان شناختی "امام خمینی(ره)" به عنوان معمار نظریه مردم سالاری دینی و "هایک" به عنوان متفکری از لیبرال دموکراسی به دنبال مقایسه مسئله مشارکت سیاسی از منظر این دو نظام فکری در قلمرو اندیشه سیاسی می باشد. در این میان ضمن تقسیم بندی انسان به دو هویت فردی و اجتماعی، ابعاد متناظر به هر هویت با دقت نظر در مبانی فلسفی این دو اندیشمند مشخص شده است. دراین جهت حکمت متعالیه به منزله مبنای گزاره های واقع محور امام در مورد انسان در نظر گرفته شده و لیبرالیسم کانتی نیز آبشخور اصلی هست های انسان شناختیِ هایک قرار داده شده است. در نهایت نیز در مقام مقایسه، اجمالا اصول و مولفه های اصلی انسان شناختی این دو نظام مطرح شده است. این پایان نامه با استفاده از راهبرد توصیفی- تحلیلی و از روش تحقیق اسنادی در مرحله توصیف و مقایسه ای در مقام تحلیل تدوین شده است. یافته های این پایان نامه نشان می دهد مهمترین وجه اشتراک دو نظام فکری- سیاسی لیبرال دموکراسی و مردمسالاری دینی که اثرگذار بر مشارکت سیاسی می باشد مبدأ مشترک گرایشی بوده که برخاسته از جوهر واحد انسانی است و برجسته شدن ارزش هایی چون آزادی و اختیار ثمره آن است و مهمترین وجه افتراق حاکم بر مشارکت در این دو نظام فکری- سیاسی، ناظر به تفاوت بینشی در این دو نظام می باشد که نتیجه ی تلقی متفاوت از انسان، معرفت، هستی و غایت است. ضرورت، سطوح و اشکال، عوامل مقوم، موثر بر و متأثر از مشارکت سیاسی در این دو نظام متفاوت هستند.