جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جواهری بزرگترین شاعرمعاصر کلاسیک عرب، قرآن کریم را نخستین منبع، سرچشمه واساس اصلی عمارت ادبی اشعارش بر می شمارد. که در شکل گیری شخصیت ادبی وی تأثیر بسزایی نهاده است. بر این اساس شاهد بینامتنی وسیع قرآنی در اشعار شاعر هستیم. قرآن کریم در شعر جواهری منحصر به مرحله ای معین از حیات شعری وی نیست، بلکه تأثیر قرآن در کل دیوان های شعری وی مشهود است. تا حدی که کمتر پیش می آید که قصیده ای ازقصاید طولانیش خالی ازتأثیرات قرآن باشد.بازتاب الفاظ ومفاهیم و سبک ادبی موسیقایی قرآنگاه درقالب یک شکل به هم پیوسته بر ساختار کلی اشعار شاعر در یک قصیده به وضوح نمایان است و گاه جداگانه در اشعارش جلوه می نمایند. لذاشعر وی به انحاء مختلف هم در حوزه الفاظ ومفرداتهم در حوزه مفاهیم وداستانهای قرآنی وهم در زمینه ساختار واسلوب و موسیقی از قرآن أثر پذیرفته است.آنچه که جواهری را در أثر پذیری از فرهنگ و زبان قرآن کریم از سایر شعرا ممتاز می سازد أثر پذیری اشعار وی از ساختار و سبک ادبی و موسیقایی قرآن بخصوص فواصل آیات آن، می باشد که در این میان موسیقی و آهنگ و وزن فواصل آیات سوره های ق، مریم، ناس، قیامت، واقعه ،قمر، مدثر و نبأ. به صورت آشکاری بر بعضی از قصاید شاعر سایه افکنده است.آیات قرآنی در اشعار شاعر به طور خودآگاه و ناخودآگاه، گاه بدون تغییر سبک و ساختار و گاه نیز با تغییر ساختارو مفهومی جدیددر بافت اجتماعی سیاسی معاصر استعمال شده است. در جریان این بینامتنی قرآنی شاعر آسیب شناسی از اوضاع ادبی، اجتماعی و سیاسی معاصر بخصوص عراق ارائه داده است.بینامتنی قرآن در اشعارشاعر در هرسه حوزه بینامتنیت:نفی جزئی، نفی متوازی، نفی کلی انجام گرفته است. کارکرد بینامتنی قرآنی در اشعار وی نیز کارکردی سیاسی، اجتماعی است.

ذکر فضایل و مناقب خاندان نبوت از دیر باز زینت بخش اشعار شاعران بوده و ارتباط تنگاتنگی با ادبیات داشته است.عونی شاعر شیعی قرن چهارم هجری نیز از جمله شاعرانی است که قصاید و قطعات فراوانی در ثنا و ماتم اهل بیت علیهم السّلام دارد و در این سروده‌هایش آن‌چه را که شایسته مقام والای آن بزرگوارن بوده بیان کرده و عقاید و اعتقادات خود را نسبت بهامامت و ولایت امام علی علیه السّلام و یازده فرزندش ثابت کرده، و خلافت را به امر الهی حقّ آنان دانسته و از غیر آنان نفی کرده است.

حضور پررنگ شتر در زندگی گذشته اعراب موجب گستردگی حوزه‌ی معنایی این واژه در زبان عربی گردیده و غالب واژگان این حوزه معنایی در کتاب نهج‌البلاغه مورد استعمال قرار گرفته است.در این پژوهش با عنوان «دلالت‌ها و محورهای معنایی «شتر» در نهج‌البلاغه» سعی بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر نظریه حوزه‌‌های معنایی، در سه فصل مجزا به بررسی نحوه‌ی استعمال واژه‌های حوزه معنایی شتر و متعلقات آن در این کتاب ارزشمند پرداخته شود و مفاهیمی که آن حضرت به کمک این واژگان ابداع کرده است،مشخص گردد. با بررسی‌های صورت گرفته در این جستار مشخص شد امام علی(ع) از حوزه‌‌ی معنایی این واژه که غالباً در قالب صور بلاغی است، برای تبیین مفاهیمی همچون اسلام و اهل‌بیت علیهم‌السلام، خلافت، عقاید، عبادات، اخلاق، آفرینش، فتنه و بنی‌امیه استفاده نموده است. بار معنایی این واژگان در بافت کلام مشخص شده و شامل مواردی همچون تشویق، مذمت، نکوهش و ... می-باشد.