جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

1-تعریف و تبیین موضوع: غیرت از لحاظ لغوی به معنای حسد، رشک بردن و از لحاظ اصطلاحی وفاداری نسبت به حفظ دین یا ناموس یا آب و خاک کشور اسلامی است. 2-ضرورت و اهداف تحقیق: به خاطر معضلات اجتماعی و فردی بی غیرتی و بی حمتی مردان و زنان ایجاب می کرد، و کم بودن اطلاعات و آگاهی جوانان در این زمینه و هم چنین افراط و تفریط نمودن که باعث از هم گسستن اساس خانواده شده . 3- پیشینه موضوع: که غیرت در قاموس قرآن و اناجیل و کتاب های شیعه و سنی ذکر شده. غیرت پلیس روح است و رسول خدا ( ص) می فرمایند: خداوند غیرتمند است و مؤمن نیز غیرتمند است و غیرت خدا اینست که مؤمن مرتکب کاری نشود که خداوند حرام فرموده است. حضرت علی ( ع « ثمره الشجاعه الغیره» ثمره شجاعت غیرت است. غیرت در قرآن به صورت مستقیم به کار نرفته بلکه بحث هایی در مورد حساسیت در برابر منکرات در این زمینه استفاده شده. غیرت به دو گونه است: غیرت به جا و بی جا و غیرت زنان هم به دو گونه است: غیرت مثبت و منفی حیوانات نیز دارای غیرت هستند از جمله شتر و خروس و نیز حیوانات بی غیرت هم در میان آنها مشاهده می شود مانند خوک. اقسام غیرت: غیرت ناموسی، غیرت دینی، غیرت ملی، غیرت مالی زمینه های بی غیرتی: ترویج فرهنگی بیگانگان، جلب منافع و رضایت بیگانگان، همنشینی با افراد بی غیرت، اعتیاد آثار و برکات غیرت: غیرت و پاکدامنی، جلوگیری از فساد، ثبات خانواده، عزت و سربلندی بی غیرتی راه های درمان نیز دارد. این پایان نامه شامل 5 فصل است: فصل اول: طرح تحقیق، فصل دوم: غیرت چیست، فصل سوم: غیرت در قرآن و سنت، فصل چهارم: غیرت فردی، فصل پنجم: غیرت در خانواده و اجتماع

موضوع تحقیق پایانی عفت از دیدگاه قرآن و سنت است . با توجه به اینکه عفت به عنوان ملکه ای است که نفس و جان آدمی را در مقابل شهوات حفظ می کند هدف از تحقیق این است که افراد جامعه به وسیله آن به حفظ حریم خود پرداخته و از گزند همه فسادها و بی بندوباریها نجات پیدا کند. سعی شده با استفاده از آیات قرآن و اخبار رسیده از اهل البیت ( ع) که تکیه گاه اصلی در اکثر مباحث است با فیش برداری از اسناد و مدارک معتبر موجود در کتابخانه ها به توصیف تحقیق پایانی پرداخته شود بنابراین تحقیق در پنج بخش تدیون شده است: در بخش اول فصل او تعریف لغوی و اصطلاحی عفت مورد بررسی قرار گرفته است در فصل دوم به اهمیت و ضرورت عفت پرداخته شده است در بخش دوم فصل اول جایگاه عفت در اسلام عفت قبل از اسلام و دوران جاهلیت و دوران اسلامی چگونه بوده است. مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم از منظر قران مورد بررسی قرار گرفته، فصل سوم عفت از منظر روایات و عفت و اخلاق و نقش آنها در سالم سازی جامعه انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم فصل اول ابعاد عفت و جنبه های فردی و اجتماعی عفت پرداخته شده است. در فصل سوم به الگوهای عفت همچون نقش حضرت زهرا ( س) اشاره شده است. بخش چهارم راههای تحصیل عفت در فصل اول به تأثیر تقوا در حفظ عفت پرداخته شده و در فصل دوم تأثیر حجاب در حفظ عفت مورد بررسی قرار گرفته است در بخش پنجم آثار عفت که در فصل اول به ثمره های عفت و در پایان به نتیجه و راهکارها پرداخته شده است و به منابع معتبری که در این زمینه به کار رفته اشاره شده است. - تعریف مفاهیم کلیدی: عفت به معنی باز ایستادن از حرام و پرهیز نمون از شهوات حرام بخصوص شهوت جنسی و امور مالی و در اصل بسنده کردن در چیزی اندک . قرآن کریم: کلام خدای متعال و تعالی است که از مصدر عزت و مقام کبریا و عظمت الهی به پیغمبر اکرم ( ص) نازل گشته و به وسیله آن راه سعادت به بشر نشان داده است. سنت: در لغت به معنای روش، رویه، آئین و شریعت آمده است. سنت در اصطلاح: قول و فعل و تقریر پیامبر اکرم ( ص) و سایر معصومین ( ع) است.

موضوع پژوهش حاضر نگاهی است به شناخت جایگاه انسان درقرآن کریم. هدف کلی این تحقیق،تبیین همه جانبة جایگاه فردی و اجتماعی انسان درقرآن مجید می باشد.و اهداف ویژه آن عبارتند از: بررسی جایگاه انسان در دیدگاههای مختلف،معرفی قرآن به عنوان بهترین دیدگاهها در مورد انسان،آشنا نمودن جامعه قرآنی به جایگاه انسان و ایجاد انگیزه برای حرکت جامعه به سوی رساندن انسان به جایگاه واقعی اش می باشد. این پایان نامه، از چهار فصل تشکیل شده است که درفصل اول،دیدگاههای گوناگون درباره انسان وجایگاهش به صورت اجمالی بیان و مورد نقدو بررسی قرار می گیرد.فصل دوم به بررسی دیدگاه قرآن دربارة جایگاه فردی و اجتماعی انسان پرداخته شده است. ودرفصل سوم عوامل و موانع رسیدن به جایگاه انسانی تبیین شده است. وفصل چهارم مبیّن آثار رسیدن به جایگاه انسانی می باشد ودرانتهای پایان نامه نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات، بیان می شود. منابع مورد استفاده دراین تحقیق،متون قرآنی وتألیفات اندیشمندان شیعی است که با استفاده ازروش تحقیق بنیادی،که به توصیف جایگاه انسان پرداخته می شود.وازمجموع بررسیهای صورت گرفته چنین بدست می آید:جایگاه انسان درعصرحاضرامروز متفاوت ازجایگاه انسان در قرآن می باشد.قرآن بهترین جایگاه رابرای انسان مدنظر قرارداده که می تواندبادست خویش، خودواجتماع راتغییردهدوبرترازسایرموجودات درعالم هستی باشد.واینکه انسان از اقتصاد،سیاست، فرهنگ،خانواده جدا نیست و هر کدام از موارد مذکور از اهمیت بسزایی برخوردارند. انسان می تواند اجتماع را به عنوان وسیله ای برای رسیدن به جایگاه انسانی قرار دهد. و برای دستیابی در این راه، از هر چیزی که در این دنیا موجود می باشد می تواند بهره برداری کافی را نماید. انسان باید از موانعی که برسر راه او موجود می باشد،دوری نماید.

با توجه به اهمیت مسئله شفاعت در بحث عدل الهی و همچنین سوالاتی که در ذهن و فکر برخی افراد، در رابطه با این موضوع وجود، به تحقیق در این رابطه پرداختیم. که در این جا به جهت آشنائی اجمالی با موضوع چکیده ای از آن بیان می شود. این تحقیق در مجموع از 7 بخش و چندین فصل هر فصل از چند موضوع فرعی تشکیل شده است. در بخش اول به بررسی معنای لغوی شفاعت پرداختیم. اینکه شفاعت از « شفع» به معنای زوج و ضد « وتر» می باشد. و همچنین معنای اصطلاحی آن، که در معانی مختلفی چون همراهی، همکاری فردی با فرد دیگر و یا چیزی با چیز دیگر آمده است. لازم است این مسئله نیز یادآوری شود که در معنای اصطلاحی آن، معنای مورد نظر فلاسفه و متکلفین نیز بیان شده است و نیز در مقامی تحقیق – از آنجا که موضوع آن شفاعت در قرآن و سنت می باشد- نظر مفسرین به طور کامل بیان گردیده. به جهت آشنایی بیشتر با این موضوع در بخش دوم از همین تحقیق به برخی کلیات اینها بحث اشاره شده است. مانند حدود و قلمرو شفاعت، موانع شفاعت و مفهوم آن و ... که تفصیل آن در متن اصلی خواهد آمد. نکته جالب توجه که در این بخش به آن اشاره شده این است که ؛ شفاعت فقط شامل آخرت نیست. بلکه در دنیا و حتی برزخ نیز امکان وقوع دارد. که با توجه به برخی آیات و روایات اثبات و تبیین می شود. در حالی که آنچه ما از این مسئله در ذهن داریم این است که، شفاعت در آخرت واقع می شود. همچنین با توجه به منابع مراجعه شده و آیات و روایات بدست آمده، می توان چنین نتیجه گرفت که شفاعت دارای اقسامی می باشد. لذا در بخش سوم این تحقیق به طور مفصل به این بحث پرداخته شده است. و اینکه شفاعت در یک تقسیم بندی ابتدائی و کلی به دو قسمت شفاعت حسنه و سیئه تقسیم می شود که قسم اول آن خود به نوع تکوینی و تشریعی، و نوع دوم آن نیز به دو قسمت مغفرت و رهبری تقسیم می شود. شفاعت تکوینی که در این جهان میان تمام موجودات و علت ها و معلول ها وجود دارد. اما شفاعت تشریعی مختص انسان است که نوع رهبری آن، شامل نجات انسان از عذاب و رسیدن به حسنات، از طریق رابطه معنوی میان افراد می شود. شفاعت مغفرت هم، همان وساطت در مغفرت عفو و بخشش گناهان است که سرچشمه اصلی آن نیز، رحمت و مغفرت خداوند است. از مطالب دیگری که در این بخش به آن اشاره شده است، ارتباط میان شفاعت حسنه و خودسازی و خودشناسی و سلامت روانی است. و همچنین اشاره بسیار کوتاهی به آثار تربیتی اعتقاد به شفاعت حسنه. از آنجا که موضوع اصلی این تحقیق، شفاعت در قرآن و سنت است، لذا در بخش چهارم و پنجم، به ترتیب ابتدا به بررسی آیات و روایات موجود در این زمینه پرداخته شده است. در بخش چهارم با بررسی به عمل آمده، آیات به چهار دسته تقسیم می شوند که عبارتند از: 1- آیات نفی کلی شفاعت 2- آیاتی که شفاعت را مختص خداوند می کند. 3- آیات نفی شفاعت از گروهی 4- آیات مربوط به شفیعان که از این آیات، شفاعت به اثبات می رسد، هم در خصوص خداوند و هم پیامبر و امامان، فرشتگان، قرآن و اولیاء و شهداء. در بخش پنجم نیز، به جهت تکمیل بحث قرآن موضوع، به روایاتی در این زمینه اشاره شده است که گاهی به تفکیک، احادیث به دست آمده در منابع شیعه و اهل سنت و گاهی بدون تفکیک از یکدیگر بیان شده اند. در این بخش نیز شفاعت خداوند، امامان، پیامبر و سایر شفیعان اثبات می شود. از روایات چنین به دست می آید که روایات مربوط به امامان، به دو دسته کلی تقسیم می شوند: 1. روایاتی که به شفاعت امامان به صورت عام اشاره کرده اند و از آغاز تحت عناوینی چون : علماء و دانشمندان و... یاد شده است. 2. روایاتی که به صورت خاص به آنها اشاره شده است، که این دسته نیز مانند دسته اول به حد تواتر رسیده اند. با وجود چنین آیات و روایاتی محکم و یقین آوری که، مسئله شفاعت را از امور قطعی و حتمی قرار می دهد، با این حال هستند افرادی که شبهات و اشکالاتی را به این موضوع وارد کرده اند. لذا در بخش ششم به بررسی این شبهات پرداختیم و تا حد امکان پاسخ آن، تا از این طریق هم مسئله شفاعت به اثبات برسد و هم یکی از شبهات مهم مربوط به عدل الهی برطرف گردد. از جمله اشکالاتی که در این زمینه وجود دارد عبارتند از: 1-شفاعت و تجری بر گناه. 2-شفاعت و محدود بودن لطف خدا. 3-شفاعت و تغییر سنت الهی. 4-شفاعت و عدل الهی. در بخش پایانی این تحقیق نیز، به بررسی آراء و نظرات دانشمندان در این زمینه و همچنین اشکالات و نظریه های دو فرقه معتزله و وهابیت اشاره شده است. تا از این طریق هم تفاوت آراء و هم نظریه صحیح به دست آید.

موضوع تحقیق مفهوم شرح صدر در قرآن و سنت و اثرات فردی و اجتماعی آن است. واژه شرح صدر را هم از نظر لغوی و هم اصطلاحی بررسی می کنم. در این جا یک نمونه از آن معناها را بیان می کنیم. لغت شرح به عنای بسط و وسعت دادن و صدر همه یعنی سینه. و شرح صدر به معنای باز شدن سینه و برطرف ساختن دلتنگی و دلگیری است. یا به معنای افزودن حوصله و ظرفیت فرد. در اغلب تفاسیر هم دو معنا برای آن بیان شده بود و آنچه در سوره انشراح آمده بود را می گوییم. در تفسیر این سوره که در مورد پیامبر ( ص) است آمده که: منظور از شرح صدر گسترش و وسعت علمی آن حضرت است و یا گسترش تحمل و استقامت ایشان در برابر لجاجتها و کارشکنیهاست. این دو معنا بیان شد و مابقی موارد را در متن تحقیق می توانید بیابید. در بخش روایات هم بررسی در کتابهایی مانند بحارالانوار، اصول کافی، منتخب میزان الحکمه، نهج البلاغه و کتب دیگر انجام شده و روایات مربوطه بیان گردیده از جمله این احادیث روایتی از ابن مسعود است که از پیامبر ( ص) در مورد شرح صدر و نشانه های آن سؤال کرده و پاسخ حضرت به این سؤال که فرموده اند: هنگامی که نور به قلب انسان داخل شد، گسترده و باز می گردد. و در مورد نشانه ها هم می فرمایند: نشان آن توجه به سرای جاوید و جدا شدن از سرای غرور و آماده گشتن برای استقبال از مرگ پیش از نزول آن. در کتب اخلاقی معنایی بیان شد به این صورت که اگر صبر در پیشامدهای ناگوار و ناراحتی ها باشد آن را شرح صدر می نامند. این مطالبی که آمده مربوط به بخش اول و دوم تحقیق بود. در بخش سوم ابتدا آنچه مقدم بر شرح صدر است را بیان می دارد و بعد از آن نشانه های آن بیان می گردد. اما مقدم بر شرح صدر پاکسازی قلب و دل است و نشانه هایی که بر فرد می گذارد را از تفسیر مجمع البیان می گوئیم. در این کتاب این گونه آمده بود که: 1- درست اندیشی. 2- درست کرداری. 3- درست گوئی. 4- یافتن دلیل و بینه ای روشن که هم خود راه را بیابد و هم دیگران را راهنمایی کند. پس از آن راه رسیدن به این مقام و موقعیت بیان می گردد. بدین صورت که اگر فرد ارتباط با علما و صلحا داشته باشد، پرهیز از گناه و خوردن مال حرام کند و ... می توان به این مقام برسد. بخش دیگر هم در مورد سیاستمداران، معلمان و متعلمان است که وجود شرح صدر در هر کدام از آنها چه تأثیر مثبتی را بر جامعه دارد. در این قسمت بیان می داریم که در شرح صدر نکات زیادی نهفته است و اما طبق آنچه بدان رسیدیم در مورد آن خیلی سخن گفته نشده است. در این تحقیق سعی شده این لغت شناسانده شود و به کار برد آن در زندگی بیشتر توجه گردد. همچنین این تحقیق یک جمع بندی کلی است که شرح صدر را از تفاسیر، کتب روایی، اخلاقی و تاریخی در کنار هم آورده است که خواننده بتواند راحتتر تمام موارد را در کنار هم بیابید. به همین علت سعی شده در این تحقیق از کتب دست اول و مابقی کتابها استفاد شود و این موضوع از تمام جوانب مورد بررسی قرار گیرد. از نظر تحقیقی هم باید بگوییم، طبق بررسی که انجام گرفت فقط یک تحقیق در این زمینه شده بود که مفهوم شرح صدر را در آیات و روایات بیان کرده و پس از آن مسائل مختلفی در رابطه با این لغت بیان داشته بود. ولی چون این تحقیق را در اینترنت یافتم نتوانستم مطالب آن را حتی به صورت کلی بخوانم. در کتابخانه آستان قدس هم تحقیقی در این زمینه نبود.

روزه به اعتبار اینکه یک سنت الهی و یک فریضه ی دینی است دارای اهمیت ویژه ای است و سابقه ی دیرینه ای دارد و منحصر به دین مقدس اسلام هم نیست ، چنانکه در قرآن کریم آمده است: «یا ایها الذین آمنو کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون؛ ای اهل ایمان همانا روزه بر شما نوشته شد همچنان که بر پیشینیان شما نوشته شده بود، باشد که رستگار شوید». البته در میان اقوام و ملل گذشته احتمالا روزه داری شکل های مقتضی زمان و مکان خود بوده است. روزه را اگر از این زاویه ی دید بخواهیم بررسی کنیم نیاز به اطلاعات علمی و تجربی کافی درباره ی آن داریم، اگرچه معنای عبودیت اطاعت است، اما گاهی از جنبه های علمی و منطقی عقاید و احکام عبادی در تحکیم آن ها نقش حیاتی و تعیین کننده دارد. روزه در اسلام آغاز یک مرحله ی تربیتی است در طی جریان این عبادت انسان نه تنها از خوردن و آشامیدن بلکه از بسیاری مسائل ضد اخلاقی و اجتماعی دوری می جوید و خود را از گناه منزه و برای تکامل و تخلیه و اسغاثه آماده می سازد. روزه نفس اماره را مهاره می نماید.ماه مبارک رمضان دوران تمرین ریاضت نفس است و بدین وسیله به نفس صفا و نورانیت می بخشد. گرایش فطری کمال جویی انسان که همواره با نگرشی نقادانه به زندگی همراه است در ماه رمضان با زمینه سای برای تغییر رفتارهای نامطلوب پرورش می یابد و ضرورت خود سازی و اثرات مثبت آن در تصفیه باطن و پاک سازی از آلودگی های نفسانی بیش از پیش نمایان می شود. انسان با اخلاص به دنبال تقرب الی الله و تکمیل نفس به خود سازی دست می زند. برای رسیدن به موفقیت در این راه، اقدام به نوسازی عقیدتی و اخلاقی و رفتاری و استمرار آن در تمام مراحل مختلف زندگی تلاش می کند و با نیروی سعی و همت به مبارزه در اصلاح رفتار و تقویت روحیه بر اثر خودسازی و نوسازی افکار و عقاید زندگی را به سوی مطلوب الهی سوق می دهد. روزه بهترین نوع ریاضت نفس و پرورش روح و جسم استو ثمراتی همچون صبر در برابر گرسنگی و تشنگی و خواسته های نفسانی و جلوگیری از امیال متعدد دیگر دارد و در تحت کنترل درآوردن تمام صفات و حالات انسانی کارآمدترین وسیله است. و چه زیبا سخن گفته سعدی : اندون از طعام خالی دار تا در آن نور معرفت بینی تهی از حکمتی به علت آن که پری از طعام تا بینی آری، زندگی و برنامه ی غذایی این ائمه معصومین(ع) و همه ی اولیاء و انبیاء(ع) مشحون است پرورش روح به وسیله ی خودداری از هواهای نفسانی و تقویت مراتب و درجات روحانی.آن بزرگواران چون در تمام شئون زندگانی از روی اصول عقلی و تذبیر در امور کار می کردند و ذره ای از این اصول پا فراتر نمی نهادند، لذا مراتب تقوی و فضیلت را هم تا حد اعلای توان طی می کردند. با عنایت به آیات و روایات می فهمیم که روزه به عنوان یکی از واجبات انسان مسلمان مطرح می شود و در معنای روزه این چنین تفسیر می شود که بر دو گونه است : 1- روزه حقیقی که به معنای ترک خوردن و آشامیدن است. 2-و دیگر روزه حکمی که به معنای نگهداری اعضای بدن از گناه و تطهیر روح و جان است. به طور کلی در بحث فلسفه ی روزه بیشترین تأکید در روزه داری رسیدن به تقوای الهی است و با تقوای الهی می شود بنده به بالاترین حد کمال برسد. روزه راهی است به سوی ارتباط با خدا و نهایتی ندارد. تمام راه ها و کوچه پس کوچه های آن عشق است و گل و آفتاب و آئینه، عشق به خدا رسیدن و گل معرفت را در آفتاب روشنایی بوئیدن و آن گاه در آئینه شناخت انسان شدن، انسان باقی ماندن و به آرامش رسیدن

موضوع این پایان نامه رضایت از زندگی از دیدگاه کتاب و سنت می باشد. اهدافی که این موضوع دنبال می کند ارائه الگویی زیبا برای داشتن یک زندگی موفق و سرشار از نشاط و شادی و خشنودی، از دیدگاه اسلام می باشد و راه ها و عوامل رسیدن به رضایت از زندگی از این منظر را مورد بررسی و مطالعه قرار داده، تا با این رویکرد بتوانیم کمی از مشکلات درونی افراد کاسته و پاسخ هایی مناسب و دقیق برای نسل امروز جامعه بشری داشته باشیم. تا از این رهگذر ثابت کنیم که دین اسلام کاملترین دین و بهترین راهنما و دارای جامع ترین برنامه ها برای یک زندگی تکامل یافته و به عبارتی بهتر برای رسیدن به حیات طیبه می باشد که آموزه های دین ، غنی و سرشار از این حقایق زندگی ساز است. این موضوع از دامنه ی نسبتاً وسیعی بر خوردار است، و ما در این تحقیق مختصر با توجه و فرصت نیز توانمندی خود، سعی کرده ایم فقط به صورت اشاره و فهرست وار، از کنار مطالب گذشته و هر جا که احساس کرده ایم نیاز به توضیح بیشتری دارد، مطالبی را کمی شرح و بسط داده ایم . بسیاری از دانشمندان و نیز روانشناسان معاصر در این باره قلم فرسایی کرده و تلاش بسیار نموده اند، ما نیز از آثار و نوشته های ایشان در ارائه این تحقیق کمک گرفته ایم و منابع موجود بیشتر آیات و روایات و تفاسیر می باشند. مجموعه حاضر شامل پنج بخش می باشد که توضیحی مختصر در مورد هر بخش ارائه می دهیم. بخش اول: که شامل کلیات می باشد در این بخش به تعریف رضایت، زندگی و به طور کل رضایت از زندگی پرداخته شده است . بخش دوم: راه های رسیدن به رضایت از زندگی. در این بخش به نقش ایمان و باورها در رسیدن به رضایت و نیز شناخت دنیا در این راستا اشاره شده و در پایان این بخش در فصلی با عنوان مهارت های زندگی، راه کارها و فنون کلی را برای رسیدن به خشنودی و رضایت از زندگی ارائه داده و فهرست وار آنان را نام برده ایم . بخش سوم : ره آوردها و آثار رضایت از زندگی می باشد که در این بخش به توضیح و شرح اولین اثر و ره آورد رضایت از زندگی که رسیدن به مقام رضا به قضا و قدر الهی می باشد پرداخته شده، و آثار و برکاتی که برای صاحب این مقام می باشد را بر شمرده ایم . بخش چهارم : که شامل موانع و مشکلات رسیدن به رضایت از زندگی می باشد . در پی فصولی به این موانع پرداخته شده که عبارتند از: مصائب و مشکلات، آرزوهای طولانی، غم روزی، حسادت، غم و اندوه در نتیجه افسردگی. که در مورد هر کدام از این ها سعی شده تعریفی ارائه شود و نیز آثار و پیامد های سوئی را که به دنبال دارند، مورد برسی قرار گرفته است. بخش پنجم: راه برخورد با موانع و رفع آن ها می باشد . ما در این بخش در طی چند فصل همان موانع بخش قبل را مورد بررسی قرارداده با این تفاوت که در این بخش سعی شده که راه کارها و راه حل هایی برای برخورد و رفع موانع یاد شده ارائه داده و با استفاده از کلام وحی و کلام ائمه معصومین(ع) که سراسر نور و حکمتند، راه صحیح مقابله با موانع و مشکلات و گرفتاری ها را نشان دهیم. و در پایان نیز « عشق به خداوند و زندگی کردن برای خدا» را به عنوان نتیجه این تحقیق آورده ایم امیدواریم که این تحقیق مورد رضایت حضرت حق قرار گرفته و علاقه مندان مستعد، بتوانند از آن بهره گیرند، باشد که با استفاده از آموزه های معرفتی دین، زندگی سعادت مندانه در این دنیا و در سرای آخرت داشته باشند.

ربا در لغت، زیادی و در اصطلاح افزایش سرمایه است که در اموال و ثروت به وجود می آید. با توجه به اینکه ربا نظام اقتصادی جوامع را به تدریج می تواند به نابودی بکشاند، توجه به آن ضروری می شود. ربا در جوامع اولیه به آهستگی متولد شد و با پیشرفت امور اقتصادی و بازرگانی گسترش یافت، به ویژه هنگامی که پول وسیله مبادله قرار گرفت. رباخواری در ادیان و جوامع گذشته بصورت گسترده وجود داشت. در سومر، مصر، بابل، آشور، ایران باستان، چین، هند، یونان و روم رباخواری مذموم بوده و جوامع به دو دسته رباخوار و ربادهنده تقسیم می شده است. زمانی که جهان مسیحیت تجارت و هر نوع سودی را ناپسند می شمردند. در جزیرة العرب بازرگانی شغلی آبرومند بود. از جمله شیوه های به دست آوردن ثروت در عربستان جاهلی ربا بود و در مکه، مدینه و طائف بسیار رواج داشت. در شریعت تحریف نشده یهود، ربا به هر نحو حرام بود و مرتکبین مستحق کیفرهای اخروی و محکوم به مجازات های دنیوی می شدند اما یهودیان اکنون دریافت ربا از هم کیشان خود را ناروا و از دیگران روا می دانند. در آیین مسیحیت ربا به طور مطلق حرام شده است و تا پایان قرن سیزدهم که کلیسا در اروپا حکومت می راند، ربا کاملاً ممنوع و حرام بود و ربا به معنای ارتداد و خروج از دین شمرده می شد. تحولات اقتصادی قرن های 12 و 15 میلادی باعث شد کلیسا از موضع نخست خود و ممنوع شمردن ربا عقب بنشیند و دامنه آن را محدود کند. تحولات سیاسی و فرهنگی قرن 15 تا 18 میلادی تجویز نهایی ربا در در مسیحیت را به همراه داشت. ربا در قرآن با دو لحن آرام و تند تحریم شده است. بعضی اینگونه بیان را دلیل حرمت تدریجی آن می دانند، در مقابل گروهی از محققان معتقدند که اسلام یکباره ربا را حرام کرده است. خداوند متعال در بعضی آیات، ربا را ظلم دانسته و در بعضی دیگر آن را جنگ با خدا و رسول و در برخی دیگر حرمت ربا در دین یهود را بیان می کند. روایات زیادی نیز از ائمه اطهار درباره ربا و آثار آن در کتابهای معتبر شیعی و سنی نقل شده است. در قرآن و روایات از عواملی به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به عنوان علت حرمت ربا یاد شده است که از جمله آن ها می توان به مبارزه با ظلم، ترویج کارهای نیک، کاهش فاصله طبقاتی اشاره کرد. این تحقیق پایانی به منظور تبیین بهتر مطالب شامل دو بخش می باشد که بخش اول با عنوان ربا در بستر تاریخ و بخش دوم با عنوان ربا در اسلام، ما را به شناخت پیشینه ربا در ملل و ادیان دیگر و همچنین شناخت جایگاه ربا در قرآن و سنت رهنمون می نماید. در این تحقیق از کتب تاریخی، روایی و تفسیری و کتابهای اقتصادی استفاده شده است.

گذشت که معادل آن در فرهنگی دینی ما واژه های عفو، صفح و غفران است از جایگاه والائی برخوردار می باشد و در جایی معنی پیدا می کند که انسان قدرت بر انتقام دارد. انسان های با گذشت به مغفرت و رحمت الهی دست یافته و از پاداش های اخروی بهره مند می شوند و هرچه این صفت الهی در ایشان رشد کند آنان را به سوی کمال و نایل شدن به مقام محسنین و قرب الهی سوق می دهد و در پرتو فضیلت اخلاقی دشمنان سرسخت به دوستان صمیمی بدل می گردند و جلو تسلسل ناهنجاریها و خشونتها گرفته می شود و آرامش در نهاد خانواده و اجتماع جریان می یابد. و اهمیت این بحث و پرداختن آن به این معنا نیست که اسلام خشونت را مطلقا مردود می داند، چون در برابر کفار معاندان و آن مواردی که احقاق حق و نشر عدالت جز با اعمال خشونت ممکن نیست اسلام شدت عمل را لازم می داند. راه رسیدن به این خلق الهی این است که در فضای روح بخش آیات قرآن کریم قرار گیریم و دستورات الهی را بر صفحه جانمان حک کنیم؛ و سرزمین دل را با معرفت، شناخت و ایمان آبیاری نموده و در پی کسب تقوی باشیم. با سلاح صبر و بردباری به جنگ دیو درون رفته و با استفاده و رفتن در پناهگاه الهی از شر شیطان نفس خودمان را برهانیم، از سیره انبیاء و اولیاء بهره مند و ممارست و مداومت بر عفو و گذشت را از یاد نبریم اگر می خواهیم به عفو الهی دست پیدا کنیم که در سایه گذشت از دیگران می توان مشمول مغفرت پروردگار شد.

موضوع این رساله، کارگزاران پیامبر اسلام ( ص) است و هدف از انتخاب این موضوع، آشنایی با شیوه ی زندگی مسلمانان راستین صدر اسلام و شاگردان برجسته ی پیامبر ( ص) است، تا با شناخت ایشان فداکاری های آنان در راه اسلام را الگوی خود قرار دهیم. از نکات مورد نظر؛ 1- شناخت اصحاب خاصّ در درجه ی اوّل اهمیّت می باشد. 2- شناخته شدن برخی از ملاک ها و معیارهای انتخاب و عهده دار مسئولیّت ها به طور واضح . 3- شناسایی سبک مدیریّت پیامبر ( ص) در جامعه و روش ایشان در استفاده از نیروهای مستعد. در این تحقیق پیشینه ی دینی و نحوه ی مسلمان شدن برخی کارگزاران که نقش مهمّی در انجام مسئولیّت های محوّله به ایشان داشته است مورد بررسی قرار گرفته، کارگزارانی که از روی آگاهی و شناخت، دین اسلام را پذیرفتند،در تمام جوانب زندگی به دستورات اسلام عمل کردند و سیره ی پیامبر ( ص) را الگوی خود قرار دادند، به طوری که در نحوه ی معاشرتشان با مردم، زهد و عبادت و حتّی علم آموزی ایشان نیز تأثیر به سزائی داشته است.بعد از تشکیل حکومت اسلامی به رهبری رسول اکرم ( ص) ، کارگزاران دولت اسلامی از میان مسلمین با توجّه به توانایی هایی که داشتند، انتخاب شدند. کارگزاران مؤمن و متعهّد، اقدامات زیادی در جهت بهینه سازی و پیشرفت اسلام انجام دادند، آنان از همان ابتدای هجرت مسلمین به مدینه و تشکیل دولت اسلامی در جهت گسترش دین اسلام و همچنین حفظ کیان اسلامی و دفاع از رسول خدا ( ص) نقش مهمّی ایفا کردند. البتّه نحوه ی نظارت و بررسی عملکرد کارگزاران توسّط رسول اکرم ( ص) نیز در گسترش و پیشرفت اسلام بسیار اهمیّت دارد، زیرا ایشان با تشویق کارگزاران مطیع و همچنین توبیخ کارگزاران خطاکار رعایت قوانین اسلام را به آنان متذکّر می شدند. دین مبین اسلام برای احراز هر منصبی شرایطی تعیین نموده تا کارگزاران با احراز آن شرایط به مردم خدمت نمایند. انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی ( ره) که پس از سالها سلطه ی طاغوت به مردم روی کار آمده از سیره ی نبوی در انتخاب کارگزاران عصر کنونی بهره مند گشته است، معیارهای امام راحل ره برای تعیین کارگزاران نشأت گرفته از عمل و کلام نبیّ مکرّم اسلام ( ص) و ائمّه ی اطهار : می باشد. دامنه ی این تحقیق از سال اوّل هجرت تا زمان رحلت پیامبر گرامی اسلام ( ص) را در برمی گیرد ( سال13 بعثت تا سال 10 هجری) و سالهای قبل از هجرت به علّت عدم تشکیل دولت اسلامی کمتر مورد توجّه بوده است. این پژوهش براساس نوع هدفی که دنبال می کند بنیادی می باشد و به اعتبار ماهیّت و روش تاریخی و تحلیلی می باشد. در ضمن این که شیوه ی گِردآوری مطالب و اطّلاعات به صورت کتابخانه ای است. این تحقیق به اعتبار موضوع، دینی به شمار می رود. از منابع مورد استفاده می توان به کتاب های معاصر، مثل شخصیّت های اسلامی شیعه از جعفر سبحانی و پیغمبر ( ص) و یاران از محمّدعلی عالمی دامغانی که زندگی برخی از اصحاب و یاران رسول خدا ( ص) را به طور خلاصه بیان کرده است و کتاب نظام اقتصادی مسلمانان در صدر اسلام از عبدالحی کتانی که به طور کلّی تمام افرادی را که در حکومت پیامبر ( ص) نقش داشته اند، نام برده است و از کتاب های رجالی به طبقات از ابن سعد کاتب واقدی و اسدالغابه فی معرفة الصحابه از عزّالدین بن اثیر و استیعاب فی معرفة الاصحاب از قرطبی که شیوه ی این کتاب ها هم کلّی گویی و زندگی نامه نویسی است و برای بهره گیری از اطّلاعات بیشتر به کتاب های طبقات الکبری از محمّد بن سعد بن منیع هاشمی البصری و سیرة النّبویّة از عبدالملک بن هشام که به شرح وقایع تاریخی می پردازد، اشاره کرد. دسته ی دیگر از کتاب های مورد استفاده، کتبی هستند که به شرح جنگهای پیامبر ( ص) پرداخته اند، مانند مغازی واقدی از محمّد بن عمر بن واقد، البتّه تمام این اطّلاعات به صورت کلّی گویی و در لابلای مطالب می باشد. از نتایج به دست آمده در این تحقیق آن است که: 1- افرادی که به عنوان کارگزار اسلامی انتخاب می شوند باید مؤمن و دیندار و مورد اعتماد و اطمینان رهبر باشند. 2- انتخاب افراد برای کارگزاری مشروط به پیروی از دستورات اسلام بوده و در صورت تخلّف افراد عزل می شوند. کلیدواژه های این تحقیق : کارگزار، مبلّغ، کاتب، سفیر و مسئولیّت می باشد.