جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آگوستین قدیس (354-430م) یکی از مهم ترین و شاخص ترین متفکران و خردورزان مسیحی با دانشی جامع و ایمانی استوار به تعالیم مسیحیت در تاریخ اندیشه های کلاسیک سیاسی و مذهبی محسوب می شود. کتاب مشهور وی «شهر خدا» (The City of God) شاهکار اصلی او در دفاع از تعالیم مسیحیت و تبیین جوهر معنوی و لب اللباب تفکر مسیحی آن روز به جهان، کائنات و سعادت و خوشبختی آدمیزادگان دارای اعتباری جهانی است. این کتاب یکی از آثار مهم کلاسیک در تاریخ تفکر سیاسی و مذهبی در غرب شمرده می شود.رساله جامع «شهر خدا» نسبت به دیگر آثار آگوستین مانند «تثلیث»، «اعترافات» و «تفاسیر تورات» از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا این کتاب به تعبیر جرارد ادالی، نویسنده کتاب، اساس تفکر و جهان بینی آگوستین را نسبت به خدا، عالم وجود و چگونگی نیل بشر به سعادت و خوشبختی ترسیم می کند و از طرف دیگر، تفسیر و سایه ای پر اثر در تفسیر کتاب مقدس محسوب می شود.

یکی از مولفه های اصلی هر ایدئولوژی انسان شناسی آن است. ایدئولوژی های سیاسی از حیث این که مجموعه ای از آموزه های سیاسی معطوف به عمل و بر مبنای عقل اند که به منظور ایجاد تغییر و تصرف در اجتماع و ارکان آن در اراده نفسانی بشر شکل گرفته اند قسمت عمده ای از مباحث خود را بر انسان شناسی سیاسی متمرکز کرده اند، خاصه در دنیای معاصر که علاوه بر گسترده شدن ابعاد آن، صبغه استراتژیک نیز پیدا کرده است. امروزه انسان شناسی شاخه ای علمی است که به تمام مسائل انسان، از رفتار اجتماعی گرفته تا هنر، مذهب و اخلاق، می پردازد و مهم تر از آن ـ آنچه در این جا مد نظر ماست ـ نگاه و رویکرد فلسفه یا ایدئولوژی سیاسی به انسان به عنوان اشرف موجودات در کره خاکی است.از منظر سیاست، در کنار مولفه هایی چون هستی شناسی، معرفت شناسی و فرجام شناسی، هر مکتب سیاسی باید تکلیف خود را با «انسان» و ماهیت او مشخص کند تا بر مبنای این شناخت بتواند رابطه انسان و سیاست را در نیل به کارویژه ای که ایدئولوژی آن را تجویز کرده است تبیین و تشریح کند.در این مقاله سعی شده است تا با تبیین مبانی مکاتب و ایدئولوژی های عمده سیاسی معاصر و افزودن رویکرد الهی و فرامادی اسلام به ایدئولوژی های مادی و دنیامدار یادشده، ابعاد گوناگون رابطه شناخت انسان با سیاست از منظر این ایدئولوژی ها به بحث گذاشته شود و گامی در حوزه مطالعات نظری تطبیقی برداشته شود.

نگارنده، ضمن تشریح ادله متقن رسالت جهانی اسلام، به معرفی رویکردهای مختلف به مساله پژوهش، تحت عنوان رویکردهای جهان گرایی اسلامی می پردازد. آنگاه به مدد دو رهیافت، بر اساس اندیشه امام به بررسی این رویکردها و نقد آنها اقدام کرده، رویکرد متفاوت و جامع امام را در موضوع مذکور تبیین می کند. بدین سان توضیح می دهد که سیره سیاسی امام خمینی (ره) در تبیین نسبت منافع ملی نظام اسلامی با مسوولیت های فراملی آن، دیدگاه سایر رویکردها در تضعیف یا حذف یکی از طرفین این نسبت به نفع دیگری را نفی کرده، مدعی یک رابطه مبتنی بر دیالکتیک تنافع (نفع دو طرفه) بین این دو حوزه از سیاست نظام اسلامی است.

مباحث و گفتمان مربوط به اخلاق به دو بخش عمده تقسیم می گردد. اخلاق نظری و اخلاق کاربردی و عملی. اخلاق نظری و مباحث پیرامون آن در علم اخلاق و فلسفه اخلاق مورد مطالعه و مداقه قرار می گیرد. تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی اخلاق در فلسفه اخلاق و چیستی رفتار خوب و بد و علل و آثار آن در علم اخلاق بررسی می شوند. عرفان ملهم از آموزه های دینی و اسلامی نیز به دو شاخه نظری و عملی قابل تقسیم است. آموزه های عرفان نظری به تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی آدمی با خالق بی همتا می پردازد و عرفان عملی ناظر به آموزه هایی است که پس از تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی عرفان و تبیین مفاهیم عرفانی در رفتار و سلوک آدمی، به حوزه اخلاق و رفتار عملی معطوف می گردد. اخلاق کاربردی و عرفان عملی صرف نظر از تحلیل گفتمانی نظری متفاوت در حوزه عمل و رفتار، دارای وجوه اشتراک و قرابت قابل مداقه ای است. این نوشتار به اختصار با تشریح ابعاد اخلاق کاربردی در آموزه های اسلامی در تلاش است تا پیوند آموزه های مربوط به اخلاق عملی با آموزه های عرفانی عملی مستظهر به شریعت را تا حدودی تبیین نماید.

: مفاهیم آزادی و امنیت از مفاهیم بسیار مهم و چند بعدی در علوم سیاسی را تشکیل می دهند که بررسی و تحلیل رابطه بین آن دو بسیار حائز اهمیت است. هدف اصلی این تحقیق نیز بررسی این مفاهیم و رابطه بین آن دو با استناد به منابع دینی خصوصاً با نگاهی به سیره حضرت امیر علیه‎السلام می باشد. امیر المومنین علی علیه‎السلام، فلسفه حکومت خود را برقراری امنیت، دفاع و مقابله با دشمنان، حمایت از حقوق مظلومان و تأمین رفاه و آسایش جامعه برمی شمرد. در اندیشه سیاسی حضرت امیر علیه‎السلام نقش حکومت و مردم در تامین امنیت جامعه اهمیت بسزایی دارد و این نقش با مشارکت و حضور فعال سیاسی و اجتماعی تبلور می یابد. حضرت علی علیه‎السلام در دوره حکومت خود نه تنها آزادی را محدود نکرد، بلکه با صراحت بر گسترش آزادیهای مشروع تأکید ورزید. بنابراین آزادیهای سیاسی و اجتماعی توده مردم و حتی مخالفان در دوران حکومت امیر‎المومنین علی علیه‎السلام بطور کامل رعایت می شده است. ایشان در برخورد با سه گروه قاسطین، ناکثین و مارقین تا زمانی که اقدام عملی علیه حکومت نکردند و دست به شمیر نبردند به مقابله برنخاست. جنگ حضرت با آنان در واقع نوعی جنگ تدافعی برای حفظ امنیت و ثبات جامعه بود، ولی با وجود این آزادیها، خطوط قرمزی وجود داشت که هر گاه مخالفان از این خطوط تجاوز می کردند حضرت به شدت با آنان برخورد می کرد .این خطوط، امنیت، اصول و مبانی اسلام و حدود الهی است. بنابراین جمع معقول آزادی‎های مشروع و امنیت با استناد به متون دینی با رعایت مؤلفه هایی مانند رعایت کامل حقوق متقابل والی و مردم، مشورت پذیری، شایسته سالاری، نقد قدرت سیاسی، آزادی بیان و عقیده تا حد زیادی قابل تحقق است و هر یک می تواند به تقویت دیگری کمک نماید و هیچ تعارض و تضادی با هم ندارند.