جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

واژگان اسرارآمیز و مضامین حیرت آفرینی که در شعر حافظ گرد آمده، قرن هاست که دوستداران و پژوهندگان شعر فارسی را به خود جذب کرده است. «کام»، «کامبخشی»، «کامروایی»، «کامرانی»، «کام طلبی» و «کامگاری» ساحت هایی از این واژگانند که هر کدام در جای خود باز تابنده درونمایه های دلفروزی از خدا، هستی و انسان است. حافظ، صورت و معنی «کامبخشی» را - که به شیوه تاویل عرفا از کلام وحی اخذ کرده - در مطلع غزلی آورده است:طریق کامبخشی چیست ترک کام خود کردن      کلاه سروری آن است کز این ترک بردوزیمصراع اول - که هم کامبخشی حق به سالکان و هم کامبخشی سالک به دیگران است - به دو بخش تقسیم می شود: 1- طریق کامبخشی چیست؟ 2- ترک کام خود کردن چگونه است؟ حافظ، جهان عرفا را - که گردونه ای است از یک سیر نزولی و سیر صعودی - در این مصراع گرد آورده است. ما «طریق کامبخشی چیست» را که بر بنیان سیر نزولی است، «کامبخشی ازلی»، و «ترک کام خود کردن» را که حکایت از سیر صعودی آفرینش به سوی خدا دارد، «کامبخشی ابدی» نام می نهیم. در مصراع دوم، هم کامبخشی ازلی و هم ابدی جریان دارد، بعبارت دیگر، راهکار سروری و سرافرازی حافظ، هم صورت دنیا رادر بر می گیرد و هم معنی آخرت.

جمادات به امر و مشیت الهی آگاه هستند و این بصیرت تنها از جانب انسان های کامل که واقف سر هستی اند قابل درک است. مولانا در حکایت"نالیدن ستون حنانه" قطره ای از چشمه ولایت پیامبر اعظم (ص) را که بر اسرار همه کائنات وقوف دارد به کاممان می چشاند.