جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دین مزدایی در جایگاه دین رسمی عهد ساسانی از ساحتی باطنی و اشراقی برخوردار است که با کیهان‌شناسی و ساختار جهان از یک‌سو و تکالیف اخلاقی فردی از سوی دیگر پیوستگی دارد. دوران آمیختگی نور و ظلمت، هر کسی در هر طبقۀ مردمانه‌‌ای برابر وظیفۀ اندازه‌شدۀ خود رفتار می‌‌کند و از ایجاد آشوب و تفرقه طبقاتی و چشم‌‌داشت اهریمنی به خواسته و دارایی دیگران دوری می‌‌کند. این وظیفه به گونۀ سلسله‌‌مراتبی در دو جهان «مینوگ» و «گیتیگ» پدیدار است که هدف بررسی این پژوهش را شکل می‌‌دهد. پرسش اصلی این است که ساختار جهان و تکالیف اخلاقی افراد بر چه مبنایی در کتاب سوم دینکرد استوار شده است؟ و نقش کشوربان و فرد مؤمن به دین مزدایی در مواجهه با آشفته‌‌کاری‌‌های اهریمن چیست؟ یافته‌‌های تحقیق نشان می‌‌دهد جهان‌‌آفرین، کشوربان‌ و مردمان در راستای یک زنجیره بنیادین، غایتی جز شکست اهریمن ندارند و این مهم با اندازه‌‌شناسی فرّه یزدانی درون هر فرد برای واپس‌راندن اهریمن از جهان پاک گوهر انجام می‌‌پذیرد.

مفهوم استعاره از دیرباز در شاخه‎های گوناگون دانش بررسی شده است؛ این امر بدان معناست که استعاره، برخلاف تصوّر رایج و عامیانه دیگر تنها به‎عنوانِ یک آرایۀ ادبی مورد توجه نیست، بلکه به موازاتِ رشد دانش در شاخه‎های گوناگون علوم انسانی بر اهمیت استعاره و جایگاه آن افزوده شده است. در این پژوهش می‌کوشیم با نگاهی تاریخی به سیر استعاره‎پژوهی مبتنی بر دستاوردهای جدید علومِ شناختیِ معاصر و ذیل آن علومِ زبان‎شناختی−عصبْ‎شناختی، نخست تعریفی جدید از استعاره و اهمیت آن ارائه دهیم و سپس با معرفیِ استعاره به‎عنوانِ پایۀ شناخت، مؤلفه‎های اساسیِ علوم شناختی و استعارۀ شناختی را به‎مثابۀ مهم‎ترین رکنِ این علوم به‎عنوانِ چارچوبی نظری در حیطۀ روش‎شناسیِ فهمِ اندیشۀ (سیاسیِ) استعاری پیشنهاد کنیم. براساس داده‎های مقالۀ پیش‌رو مشخص شد، با توجه به آنکه در چارچوبِ علومِ شناختیِ معاصر، یکی از بنیادهای اساسیِ نظامِ مفهومیِ ما سازوکارِ استعاریِ فهم است، پس اندیشۀ سیاسی در متون اندیشۀ سیاسی نیز از قاعدۀ استعاری‎اندیشی پیروی می‎کند؛ براین مبنا فرضیۀ اصلیِ پژوهش حاضر این است که با در نظر گرفتنِ نظریۀ استعارۀ مفهومی به‎مثابۀ یکی از ارکانِ اصلیِ چارچوبِ نظریِ علومِ شناختیِ معاصر، پرتویی نو بر فهم دیگرگونه‎ای از مفهوم‎پردازی و استدلال در متون اندیشۀ سیاسی با ابتناء بر نظریات معاصرِ استعاره و علومِ اعصابِ‌شناختی افکنده می‌شود و مبنایی در روش‎شناسیِ فهم متون اندیشۀ سیاسی فراهم خواهد شد.

< p dir="RTL">روانکاوی در اندیشه ژاک مَری امیل لاکان مرزهای رشته خود را درنوردید و بر عرصه اجتماعی، ادبیات و سینما سایه انداخت. دیگر روانکاوی به ذهنیت فردی تقلیل نمی‎یابد و گسترش آن نیز ادامه خواهد داشت. از طرفی دیگر، علوم سیاسی با نظریات جدید در این مسیر که: «هر امر شخصی، امر سیاسی است» قرار گرفته و دغدغه آن دیگر تنها حکومت، سیاست مقایسه‎ای و قانون اساسی نیست. با برقراری رابطه دانش و قدرت که با آرای میشل فوکو پا گرفت، دیگر حد و مرزی برای سیاست نمی‎توان قائل شد. < p>این مقاله تلاش دارد تا فراخ‎دامنی تدریجی دو رشته را به هم پیوند بزند و افقِ جدیدی فراروی علوم سیاسی بگشاید. این افق با ارائه روایتی نوین از فرایندهای هویت‎یابی جامعه با بهره‎گیری از ساحت خیالی و انطباق هویت جهت بررسی پذیرش یا رویگردانی از هویت غیر همراه است. باورمندی به ساحت نمادین موجب عبور از نهادهای رسمی سیاست به نظام نشانه‎ای برای بررسی مطیع کردن سوژه‎ها و تبیین نزاع‎های هویتی خواهد شد. بهره‎گیری از ساحت واقع، تروما و فانتزی این دستاورد را به همراه دارد تا برخلاف ساختارگرایان بپذیریم که می‎توان انقلاب را ایجاد کرد. سرانجام ارائه روایتِ پیچیده و ظریف از مسئله رابطه سوژه و اقتدار و حفظ هم‎زمان آن‎ها برای بررسی پدیده سیاسی می‎تواند نظریه سیاسی و تحلیل سیاسی−اجتماعی را جانِ تازه‎ای بخشد

مفهوم عدالت، اساسی‌ترین مفهوم در فلسفه‌ی اخلاق، سیاست و حقوق است. آدمیان همواره در متن برداشتی از عدالت به سر می‌برند و در این متن است که به شیوه‌ی زندگی خود و ارزش‌ها، هنجارها و روابط خویش معنا و سامان می‌بخشند. وقتی سخن از عدالت به میان می-آید، باید دید که عدالت از دیدگاه کدام مکتب و مشرب مورد نظر است. عدالت مطرح شده در رساله‌ی حاضر عدالت از دیدگاه لیبرالیسم است که به عنوان یک ایدئولوژی تعریف خاص خود را از عدالت دارد. به واقع آنچه اصل عدالت در لیبرالیسم انجام می‌دهد عبارت از تجویز نظامی به منظور تأمین آزادی‌های فرد فرد فاعلان اخلاقی است. به بیان دیگر، لیبرالیسم عدالت را در رابطه با آزادی و به معنای برابری در آزادی دانسته و هر عاملی که کاهش و یا محدودیت آزادی را در پی داشته و سبب نابودی این برابری گردد مغایر با عدالت می‌داند. در این راستا، مجموعه‌ی ساختارها و کارگزاران از زمان شکل‌گیری لیبرالیسم تلاش نموده‌اند تا در تعاملی سازنده با یکدیگر شرایط حفظ و افزایش برابری در آزادی را به منظور برقراری عدالت فراهم آورند. با وجود چنین مفهوم یکسانی از عدالت، لیبرالیسم کوشیده تا در هر دوره، عدالت را به گونه‌ای خاص جامه‌ی عمل بپوشد. این امر سبب مطرح شدن برداشت‌های گوناگون از عدالت در زمان‌های متفاوت شده است که کشف سیر این تحول و دلایل آن در رساله‌ی حاضر مورد توجه قرار گرفته است.

اندیشه ترقی، کنستیتوشن و تجدد خواهی از مهمترین دغدغه های اندیشمندان و روشنفکران عصر قاجار محسوب می شد. این دوره یکی از مهمترین و حساس ترین دوران تاریخ ایران به حساب می آید؛ زیرا مفاهیم مدرنیته و اصطلاحات جدید غربی برای اولین بار وارد تاریخ و فرهنگ ایران شدند. و در تقابل با قوانین و آموزه های شرعی قرار گرفتند. در این میان، میرزا یوسف خان مستشارالدوله با نگارش و تدوین «رساله ی یک کلمه» نوعی نگاه جدید و یک دگراندیشی نسبت به قانون و امر سیاسی ایجاد کرد. مستشارالدوله، با تکیه بر اندیشه ی قانون گرایی، تکنیک های دموکراتیک و بوروکراتیک همانند (حریت سیاسی، حریت عقد مجامع و مطابع ، تعیین میزان مالیات و دخل و خرج دولت، تفکیک بین دو قوه ی عقل و شرع، بنای مکتب خانه ها، مساوات در عدالت و محاکمات و تامین امنیت) را به صورت یک سیستم سیاسی جدید مبتنی بر ارزشهای دموکراتیک برای حکومت سنتی و عقب مانده قاجار طراحی می کند. وی با ابداع «رویکرد تلفیقی»، مبانی و کود «قانون»های مدرنیته را با اتصال و استناد به آیات و احادیث شرعی در یک قالب نو و تازه مطرح کرده و از برخورد و تضاد نظام اندیشه ها جلوگیری می کند. درواقع، مستشارالدوله با «بومی سازی» قوانین غربی تکنیک ها و فنونی را برای پی ریزی یک دیوان سالاری جدید و پیشرفته ایجاد کرده و با عبور از شکل های اندرزی و کیفی امر سیاسی حاکم بر جامعه، قدرت های مکانیکی و فیزیکی را به صورت کاربردی در رساله خود مطرح می کند.

سرمایه اجتماعی را می توان مجموعه ای از عناصر نظیر اعتمادجمعی، هنجارها و شبکه ها دانست که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک جامعه شده و در قالب آن همکاریها تسهیل می گردد. به حرکت درآوردن سرمایه های اجتماعی متروک، مولفه ای مثبت در راه تجمیع نیروها و تقویت همکاری ها است ودرفرآیند ایجاد تغییرات سیاسی- اجتماعی نقش قابل توجهی دارد. این نکته در انقلاب ها که ازمصادیق مهم تغییرات اجتماعی هستند، جایگاه برجسته ای می یابد. چراکه انقلاب ها نیازمند مشارکت، آگاهی و اعتمادند و این مهم بابکارگیری سرمایه اجتماعی و استفاده بهینه از آن میسر می شود. در این نوشتار پس از تبیین مفهوم سرمایه اجتماعی و ابعاد آن، با نگاهی استنباطی و مبتنی بر سیره نظری و عملی امام خمینی (ره) و با تکیه بر تحلیل گفتارها و واکاوی اندیشه وی در این باب، نشان می دهیم که ایشان با بهره گیری بهینه از عناصر و نهادهای مذهبی، سه مولفه اعتماد، انسجام و مشارکت را تقویت نموده و در نتیجه توانست سرمایه اجتماعی جامعه ایران را به طرز مطلوب و در راستای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی تقویت و مدیریت نماید.

این مقاله با استفاده از روش نورمن فرکلاف، گفتمان صدور انقلاب امام خمینی (ره) را مورد بررسی قرار می دهد و به دنبال پاسخ به این سوال است که گفتمان صدور انقلاب، با کدام پیش فرض ها و با کدام دلالت های ضمنی در فاهمه عمومی وارد و جاذبه ایجاد کرده بود؟ در این مقاله اثبات می شود که رابطه تعاملی بین متن و زمینه و تکیه بر ایدئولوژی اسلام، موجب هژمون شدن اندیشه امام خمینی (ره) در باب صدور انقلاب گردیده است. همچنین این امر، خود باعث تفهم معنایی گفتمان صدور انقلاب و دریافت رابطه پیچیده قدرت و ایدئولوژی در گفتار ایشان می شود و نشان می دهد گفتمان صدور انقلاب امام خمینی (ره) در راستای بازتولید ساختار قدرت انقلابی و تداوم مشروعیت آن تکوین یافته است.

با رسمی شدن مذهب شیعه اثناعشری در دوره صفویه، رویه ای دوسویه در قبال قدرت در دستگاه دینی نمودار شد. هم زمان با آنکه مشروعیت بخشی به حکومت در زمره اختیارات علما قرار گرفت، با گسترش مناسک و شعایر، نقد و نفی قدرت در زمره نمادهای محوری شعایر اصلی شیعه، یعنی عاشورا و محرم درآمد. نویسندگان مقاله حاضر بر اساس رهیافت کارکردگرایی دینی، این ادعا را مطرح می سازند که به نظر می رسد در یک فراگشت تاریخی، با گسترش مناسک و شعایر، مذهب شیعه از مشروعیت بخشی حکومت، به نفی آن میل کرده است. بخش عمده ای از این فراگشت، متأثر از گسترش نمادین نفی قدرت سیاسی در مناسک و شعایر دینی بوده است. پادشاهان ایرانی در طول دوره صفویه و قاجاریه در جهت افزایش قدرت خود، به گسترش مناسک شیعی روی آوردند؛ اما با اقبال مردم به این مناسک، به تدریج نقد و نفی قدرت مطلقه پادشاهی، به مثابه مهم ترین نماد شعایر شیعی درآمد.

چکیده:مسئله امامت نخستین معضل سیاسی بود که پس ازپیامبر اتفاق افتاد وموجبات ایجاداختلاف بین مسلمانان را فراهم آورد،زیراعده ای ازمسلمانان معتقد بودندکه پیامبر فرد خاصی رابرای امامت پس ازخود تعیین نکرده است،درمقابل عده ای دیگراعتقادداشتندکه پیامبر(ص)،امام علی(ع)رابرای جانشینی بعدازخودانتخاب کرده است. معتزله گروهی بودندکه درگرماگرم این کشمکش سیاسی واعتقادی ظهورکردندو کوشیدند تا با پرداختن به موضوع امامت سوالات مطرح عصرخودراپاسخ گویند.معتزله امامت را امری مدنی تلقی می کردند که بعد ازپیامبر برعهده مردم گذاشته شده است..معتزله نصب امام را براساس انتخاب و بیعت می دانستند ونص وجانشینی را تایید نمی کردند.همچنین بااهل حدیث که امامت استیلا را قبول داشتند اختلاف داشته واین گونه امامت را غیرمشروع می دانستند. البته ازدیدگاه معتزله همه افرادجامعه اسلامی صلاحیت شرکت درانتخاب امام راندارند وفقط برخی افرادخاص ،می تواننددرانتخاب امام مشارکت کنند..معتزله اولیه اعتقادی به انتخاب امام ازبین قریش نداشتندومی گفتند،هرکس که واجدشرایط مناسب خلافت باشد ازهر قوم و قبیله ای می تواند به خلافت برگزیده شود. اما اتفاقاتی که درقرون بعدی درجامعه اسلامی افتاد باعث تجدید نظر معتزله درعقیده آنها نسبت به مشروعیت امامت شد.درواقع تسلط جناح نظامی درقرون چهارم وپنجم هجری قمری برجهان اسلام باعث تقویتاستیلا وتضعیف خلافت شد،از این رو معتزله به منظور حفظ خلافت ،به عقیده قریشی بودن امام گرایش پیدا کنند.دراندیشه معتزله بحث درباره مشروعیت،پیرامون انتخاب امام برمی گردد،چرا که درجهان اسلام همواره شخص امام برساختار سیاسی ارجحیت داشته است و اومحور اصلی حکومت بوده است.

سنت گرایی و تجددگرایی در فضای امروز، به عنوان جریانی که به مدرنیسم نگرش دارند، مطرح می شوند. این مقاله با هدف پرداختن به مضامین عمدة اندیشة سنت گرایی، به عنوان درآمدی برای ورود به اندیشة سنت گرایان به رشتة تحریر درآمده است. برای این منظور در این مقاله با تأکید بر آرای سید حسین نصر به عنوان مطرح ترین اندیشمند سنت گرای حال حاضر، به تحلیل چیستی سنت به عنوان نقطة محوری این گفتمان و همچنین بررسی شاخص های فکری و دیدگاه های اصلی این جریان فکری پرداخته شده است. نصر یکی از طرفداران حکمت خالده است که با نقد دنیای متجدد می کوشد معرفت قدسی را جایگزین تجددگرایی سازد. از نظر وی، سنت گروی، اعتقاد به یک امر قدسی است که نه تنها مرجعیت فکری انسان هاست بلکه در رفتار آنها نیز تجلی می یابد.