جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب روح‌القوانین (به فرانسوی: L'esprit des lois) رساله‌ای دربارهٔ نظریه سیاسی نوشته بارون منتسکیو است. مفهوم جدایی سه قوه قضائیه، مقننه و مجریه، یکی از انگاره‌های پایه‌ای قوانین اساسی همه حکومت‌های پارلمانی اروپا و جهان، نخستین بار در کتاب روح‌القوانین تدوین و تنظیم شد. روح‌القوانین تأثیری ژرف بر جمهوری فرانسه و دیگر جنبش‌های دموکراتیک و لیبرال جهان آن روزگار گذاشت و به مهم‌ترین منبع تدوین قانون اساسی آمریکا و اغلب مردم‌سالاری‌های اروپایی بدل شد. در کتاب روح القوانین شارل منتسکیو نقش اقلیم را بر ویژگی های ملت ها برشمرد. وی معتقد بود ملتهای گرمسیر مستعد تنبلی و دیکتاتوری و استبداد و ملتهای سردسیر جاه طلب و خشن و ملتهای با اب و هوای معتدل ازادی خواه و دموکراسی خواه هستند. وی معتقد است بالای 90 درصد جنگها شمالی ها جنوبی ها را مغلوب کردند. شمال نیرو ساز و جنوب از بین برنده نیرو است. تفکیک قوا در نظام جمهوری از یادگارهای این فیلسوف است. کتابهای منتسکیو در کشور خودش فرانسه مورد استقبال قرار نگرفت ولی برعکس وی در بین انگلیسی ها محبوبیت فراوان پیدا کرد منتسکیو این کتاب را نخست بی‌نام‌ونشان به چاپ رساند زیرا نوشته‌های او در معرض سانسور قرار داشتند. روح‌القوانین که در سال ۱۷۴۸ در پاریس انتشار یافت، در مدت چهارده سال، بیست و دو بار به چاپ رسید. ترجمه فارسی: این کتاب نخستین بار با ترجمه سرهنگ علی اکبر مهتدی رئیس دفتر سرلشکر حاج‌علی رزم‌آرا در ۱۳۲۲ شمسی در ایران منتشر شد. پیش از آن بخشهایی از این کتاب را محمدعلی فروغی ترجمه و در روزنامه تربیت منتشر کرده بود. چند فصل این کتاب را هم علی‌اکبر دهخدا ترجمه کرده بود که منتشر نشده است. سید محمد محیط طباطبایی در مقاله ای به نام "دکتر مصدق و دهخدا" بیان می دارد که مصدق قصد داشت دهخدا را به چاپ روح القوانین تشویق کند، اما دهخدا راضی به برعهده گرفتن ترجمه این کتاب نشده بود، و کسان دیگری هم که در زبان فرانسه تخصص داشتند، به احترام دهخدا از ترجمه روح القوانین خودداری کرده بودند تا در نهایت، علی اکبر محمدی، احتمالاً با کمک ذبیح الله منصوری ترجمه نسبتاً ضعیفی را از این کتاب ارائه کرد.