جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين دفتر 13 باب و در معجزه ها و آگاهيها و گفتگوها دوازده پيشوا و فاطمه زهراء (ع) است و در برابر آنهائي كه چنين چيزها را نمي پذيرند و ميگويند كه براي امامان در آئين اسلام معجزه اي نيست و براي تقرب بعلي (ع) نوشته شده است در ديباچه دارد: «اوالف مما اظهروه من المعجزات و اقاموه من الدلائل و البراهين مما سمعته و قرائة في كتاب مقصور علي ذكر المعجزات و البراهين» (4ب) اين نام بالا هم در صفحه عنوان نسخه ما بخط تازه تري هست. در آن حديثهائي از ابوالحسين محمد تلعكبري (25 الف و جاهاي ديگر) و ابن بابويه آمده و دارد هم «حدثنا ابوجعفر محد بن جرير الطبري» (در خيلي جاها) و همچنين از كتاب الانوار ياد شده است (7الف و 19 ب) و گويا از آن الانوار پسر شيخ طوسي خواسته شده باشد. شاگردان شهيد از اين انوار ميستودند و خبرهاي آنرا با خبرهاي درست موافق ميدانستند و آن ميان دانشمندان مشهور بوده و در ماه ربيع يكم تا روز زاده شدن پيامبر خوانده ميشده است (بحار 16: 1 و 171: 25 و 172- ذريعه 411: 2) يا از آن الانوار في تاريخ الائمة الاطهار شيخ ابي علي محمد بن ابي بكر همام بن سهل اسكافي (258-336) خواسته شده است (ذريعه 412: 2) نيز در آن ياد شده از جلد دوازدهم تاريخ محمد النجار خواجه محدثان مدرسه مستنصريه (24ب) و بي گمان همان «تذييل محب الدين» محمد بن محمود النجار (م 643) لتاريخ الخطيب» ميباشد. (محمد تقي دانش پژوه) در صفحه عنوان نوشته شده از مؤلفات ابو جعفر محمد بن جرير بن رستم طبري صاحب «المسترشد» و «الايضاح» و «دلائل الامامة» است. سيزده باب در ادله امامت دوازده امام دارد. در آغاز برخي بابها گويد: قال ابو جعفر محمد بن الجرير الطبري و در برخي از ابو جعفر صدوق قمي روايت دارد. كرامات و معجزات و فضائل ائمه عليهم السلام را در 12 باب جمع آوري نموده است. كتابي است در احوال و معجزات معصومان كه از حضرت فاطمه (س) آغاز مي كند سپس به حسن تا امام قائم ادامه مي يابد. اين كتاب به محمد بن جرير بن رستم طبري آملي نسبت داده شده است نخستين كسي كه آن را بدين نسبت خواند علي ابن طاوس است (589-664) كه در تأليفات خود از نسخه اي از آن نقل مي كند. كه برخلاف نسخه هاي كنوني نام مؤلف را در آغاز داشته است و مطالبي ديگر نيز از آن نقل مي كند كه نسخه هاي امروزين آنها را ندارد سپس سيد هاشم توبلي بحريني (1107) است كه از اين كتاب به عنوان الاماة نقل مي كند. كهن ترين نسخه اين كتاب بگفته ذريعه (8، 246، 11) نسخه رضويه با تاريخ 1092 است. اين كتاب در نجف به سال 1949م در 320ص چاپ شده است. چون كسيكه اين كتاب بدو منسوب است، هم نام طبري تاريخ نگار بزرگ (224-310هـ) است و در عين حال روايتهايي در آن است كه از استادان شيخ طوسي (385-460) و نجاشي (م450) نقل شده است و مؤلف را در سده پنجم نشان مي دهد. و نيز رواياتي در بر دارد كه مؤلف را در سده سوم نشان مي دهد از اين روي مرحوم پدرم در ذريعه (ج8ص241-247) به چند محمد بن جرير طبري قائل شدند و مؤلف اين كتاب را معاصر طوسي شمردند و نظريه اي را كه اين «دلائل الامامة» را از تأليفات سده هفتم مي شمرد باطل مي دانند (علينقي منزوي) با عنوان: صورة عهد كتبه عمر بن الخطاب الي معوية بن ابي سفيان الاموي و كان عامله علي الشام و هو من الجزء الثاني من كتاب دلائل الامامة. مولف دلائل الامامه يا دلائل الائمة ابو جعفر طبري آملي متاخر از جرير طبري كبير است و از روات وي يكي محمد بن هارون بن موسي التلعكبري است صاحب الذيعه در ص 247 ج 8 بنقل از گروهي در صحت اين حديث ترديد كرده و آنرا مجعول دانسته است سيد هاشم بحريني در مقدمه كتاب «مدينة المعاجز» در تعداد كتب مؤلفه در باب امامت، يكي اين كتاب را شمرده و آن را به نام «كتاب الامامه» ضبط نموده و بسيار از آن نقل كرده است. كتاب در بيان معجزات حضرت اميرالمؤمنين و حضرت صديقه طاهره و يازده فرزندشان ائمه هدي -عليهم السلام- است كه مرتب بر ديباچه و 13 باب است. ديباچه در بيان لزوم حجت است. در مقدمه سبب تأليف را چنين آورده و كتاب را چنين توصيف نموده است: « و اختاروا ائمتهم بعد النبي (ص) و عدلوا عن من نصبه الله و رسوله و قالوا اليهم بمشاكلتهم اياهم في النقص و قلة الفهم لينالوا من دنياهم و لما رجوهم من الارتقاء الي درجتهم الدنياويه بعدهم و احلوهم عندهم محل الائمة الطاهرين المعصومين الكاملين القادرين الذين فصلت (كذا) اليهم الامامة بالنصوصات انكروا معجزات الائمة في شريعة نبينا (ص) خصوصاً لئلا يطالب احدهم باقامة معجزات و اظهار برهان و دليل و ارادوا اطفاء نورالله بافواههم و ابي الله الا ان يتم نوره و لو كره المشركون فلما وجدت ذلك كذلك حاولت ان اؤلف مما اظهروه من المعجزات و اقاموه من الدلايل و البراهين مما سمعته و قرأته في كتاب مقصور علي ذكر المعجزات و البراهين ليسهل حفظها و بلوغ ما اوردته فيها من احاديث عجيبه هايله مهوله فانها من المشكلات التي يتهافت فيها العقول لكونها من المعضلات لا يحتمله الا مؤمن امتحن الله قلبه للايمان و جمعت من كتب شتي من مناقبهم و علومهم و احتجاجاتهم التي لا تستغني عنها الطالب للحق و الراغب فيه زلفه الي الله و ابتغاء لمرضاته و تقربا الي صاحب الحضرة العليه الامامية المرتضويه صلوات الله علي مشرفها » . حديث اول آن: « حدثنا الشيخ ابو جعفر محمد بن علي ابن الحسين ابن بابويه قال حدثنا محمد ابن الحسن الصفار عن محمد بن ذكرياء (كذا) عن ابي المعا (كذا) عن وكيع عن زادان عن سلمان قال كنامع اميرالمومنين (ع) و نحن نذكر شيئا من معجزات الانبيا فقلت له يا سيدي احب ان تريني ناقة ثمود و شيئا من معجزاتك » الخ. (مهدي ولايي) پس از كتاب، اين فوائد نيز آمده است: مسائل الشيخ المرشد ابي عبدالله الحسين بن علي البصري (135پ-138ر) حديث زيد بن علي (138ر-141پ) خطبة الغدير (141پ-143ر) مواليد النبي و الائمة للجهضمي (143پ-146پ) مقتضب الاثر لابن عياش (146پ-160پ). (سيد احمد اشكوري) آغاز كتاب: الحمدلله الذي نور قلوبنا بهداية محمد و شرح صدورنا بولاية علي ... اما بعد فان الله سبحانه و تعالي لما ابدء العالم و ذرا الناس و بسط لهم ارزاقهم ... انجام كتاب: يا مفضل انت و أربعة و أربعون رجلاً تحشرون مع القائم عليه السلام و انت علي يمين القائم عليه السلام. [فهرست سپهسالار 3/190؛ فهرست آستان قدس 5/145؛ مرعشي 8/153؛ چهل ستون ص 322؛ دانشگاه تهران 5/1539؛ فيلم دانشگاه 2/210؛ سزگين 1/540؛ لسان الميزان 5/1030؛ معجم المولفين 9/146؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 252؛ مجلس شورا 15/209؛ كتابخانه ملي 11/42؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/67؛ اهدائي رهبر2 اخبار/2 778؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: منتخب دلائل الامامة (-)

این کتاب به تاریخ زندگانی، دلایل، معجزات و فضایل حضرت زهرا (سلام الله علیها) و ائمه معصومین علیهم‌ السلام می پردازد. ساختار کتاب، جز شرح زندگانى حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و امام زمان (علیه السلام) بدین گونه است: شناخت، القاب، مادر، بَوّاب، نقش خاتم، فرزندان و معجزات. در منابع متأخر نشانى از عنوان بواب دیده نمى‌ شود؛ در این بخش بواب یا اصحاب خاصّ هر امامى نام برده شده‌ اند. شرح زندگانى حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با مسند آن حضرت آغاز مى‌ شود؛ مباحثی چون، خبر ولادت، معنای محدثه، هجرت، ازدواج، خطبه عقد، مهریه، زفاف، فدک، عیادت زنان مدینه، مصحف، دعاى ایشان، ماجراى فدک، عیادت زنان مدینه از آن حضرت، وصیت، روِیاى قبل از شهادت و روایاتى در مناقب او آمده است. او تحت عنوان حدیث فدک سند این حدیث را به چندین طریق نقل می‌ کند. بخش آخر کتاب نیز در عناوین مطالب با دیگر بخش‌ ها متفاوت و بدین قرار است: شناخت وجود قائم، روایت مادر امام زمان و ماجراى خریده‌ شدنش، ولادت آن حضرت، نسب، کنیه، القاب، کسانى که امام (علیه السلام) را در حیات پدرش دیده‌ اند، علمایى که حضرت را در مدّت اقامتش در سامرا شناخته‌ اند، روایات وجوب غیبت، مشاهده‌ کنندگان آن حضرت در غیبت، دعاى امام زمان عجل الله تعالی فرجه، و اسامى یاران آن حضرت.

«دلائل الامامة»، کتابی است اعتقادی که در آن به اثبات حقانیت امامان شیعه پرداخته و با ذکر آیات و روایات در فضائل و مناقب و معجزات آنها از خلافت و جانشینی آنان بعد از پیامبر اکرم دفاع نموده است. نویسنده این کتاب جناب محدث شیخ ابی جعفر محمد بن جریر بن رستم طبری صغیر می‌ باشد که این کتاب را به زبان عربی در قرن پنجم نوشته است. «دلائل الامامة» از منابع روايى معتبر شيعه است و مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته به طورى كه در بسيارى از مجموعه هاى روايى از آن نقل شده و به آن استناد كرده اند. كتاب حاضر شامل موضوعاتى است مانند: نام هاى حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، مصحف فاطمه سلام الله عليها، ولادت امام حسن علیه السلام، شهادت آن حضرت، اخبار شهادت امام حسین علیه السلام، نامه آن حضرت به بنى هاشم، معجزات امام زین العابدین عليه السلام، سفر امام باقر علیه السلام به شام، ماجراى آن حضرت با دانشمند مسيحى، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام، القاب امام موسی کاظم علیه السلام، نماز استسقاى امام رضا علیه السلام، مدت زندگانى امام جواد، معرفى بزرگان شيعه كه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در سامرا ديدند و بسيارى مطالب مهم ديگر.

«نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة عليهم السلام»، تاليف أبى جعفر محمد بن جرير بن رستم طبرى امامى صغير، از اعلام قرن پنجم قمرى، كتابى است در نقل معجزات و مناقب و علوم و احتجاجات ائمه اطهار (ع) و آنچه كه از دلائل و براهين بر حجيت كلام و كردار خويش آورده ‏اند، به زبان عربى جمع‏ آورى نموده است. كتاب، با مقدمه ‏اى مفصل از آقاى باسم اسدى در زمينه معجزه و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنين فرق بين معجزه و حيله و سحر شروع شده است. وى از تفاوت بين معجزه و كرامت سخن گفته و اشاره كرده كه از شرائط كرامت استتار و از شرائط معجزه اظهار است، هچنين كرامت امرى است كه در آن ادعا وجود ندارد؛ اما معجزه به همراه ادعاى نبوت و مطالبه برهان مى ‏باشد. در قسمتى از اين مقدمه بحث مفصلى درباره شرح حال مولف كرده و افرادى را كه با وى هم نام هستند را، تفكيك نموده و از مشايخ و تصنيفات او نيز نام برده است. پس از مقدمه محقق، نوبت به مقدمه مولف مى ‏رسد كه مختصرى درباره مقام ائمه و فضائل آنان صحبت كرده است و در ادامه از اين مقام، در سيزده باب براى هر كدام از ائمه، معجزات و كراماتى از آنان كه در كتب روايى و حديثى شيعه آمده، با ذكر تفصيلى سند، يادآور شده است. باب اول، درباره اميرالمومنين (ع) و باب دومش درباره حضرت زهراء (س) و ابواب ديگر در مورد ائمه بعد از اميرالمومنين (ع) مى ‏باشد. طبرى صغير، در باب آخر كه درباره ولى عصر (عج) مى ‏باشد، اخبارى را كه درباره وجود صاحب الزمان (عج) و اوصاف ايشان از ائمه مختلف آمده، جمع‏ آورى نموده و همچنين خبرى كه از امام صادق (ع) در تفسير آيه 18 سوره شورى و دولت وى در زمان ظهور و آنچه از بركات بر دولت وى مى ‏باشد را، يادآور شده است.