جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در آثار امام خمینی می توان سه رویکرد را در رابطه با مسائل مربوط به مرگ تشخیص داد: رویکرد مابعدالطبیعی (فلسفی), رویکرد اخلاقی و رویکرد عرفانی.در رویکرد فلسفی نگاه ایشان دنباله رو نگاه صدرایی به مسئله مرگ است, لذا مرگ در امتداد حرکت جوهری نفس و نتیجه کمال آن تفسیر می گردد و بر این اساس نگاه سینوی به مرگ در باب تبیین مرگ و علل آن را مورد انتقاد قرار می گیرد. بر اساس این دیدگاه مرگ امری وجودی است که میل به جاودانگی یکی از نشانه های آن به شمار می رود. رویکرد اخلاقی ایشان به مرگ نتایج و پیامدهایی از جمله عدم وحشت از مرگ, آمادگی برای آن ونگرش مقدمی و غیر غایت انگارانه به دنیا دارد.مرگ اختیاری و فنای عارفانه از مهم ترین مباحث مرتبط با مرگ است که در رویکرد عرفانی امام خمینی مورد توجه قرار گرفته است. در این رویکرد امام مرگ را سرآغاز تکامل انسان می دانند که ساحت معرفت و سراسر وجود وی را در بر می گیرد.

موضوع این مقاله مجادله های کلامی سال های اخیر در باب نسل پنجم نظریه های انقلاب است. پس از رخداد انقلاب های عربی در سال 2011 ، بحث های دامنه داری بین انقلاب پژوهان در خصوص چگونگی تحلیل و تبیین این رویدادها درگرفته است. مسئلۀ این مقاله ظهور نسل پنجم نظریه های انقلاب است. در این نوشتار با کمک روش تحلیل انتقادی، ضمن نقد نسل چهارم نظریه های انقلاب، در خصوص ظهور نسل پنجم بحث خواهد شد. نتایج حاصله از مباحث مطرح شده حاکی از آن است که رویدادهای انقلابی سه دهۀ اخیر فاقد برخی از مؤلفه های اساسی نسل چهارم نظریه های انقلاب(به طور خاص، وجود ایدئولوژی، رهبری و سازمان انقلابی) بوده اند. بنابراین «انقلاب» واجد تعریف جدیدی شده است« کنش جمعی اعتراضی، ناگهانی(تا حدودی)، نسبتاً آرام، غیر خشونت آمیز، همراه با بسیج توده ای، با بهره گیری گسترده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، فاقد رهبری واحد و ایدئولوژی، همراه با دگرگونی سیاسی در راستای دموکراتیزه کردن فرایندهای حکومت گری». نظریۀ انقلاب «جدید» با فاصله گرفتن از انقلاب های اجتماعی(اسکاچ پل، فورن، گلدستون) و انقلاب های ایدئولوژی محور(فورن، گلدستون) در پی تحلیل فرایندی است که منجر به دگرگونی سیاسی در کشورهای استبدادی شده است

قاعده‌ی احسان و ائتمان به عنوان دو قاعده‌ی مهم در اسقاط ضمان شناخته می‌شوند. اهمیت پرداخت به این دو قاعده از آن رو است که در بسیاری از ابواب فقهی برای نفی ضمان به آنها استناد می‌شود. . از خلال مباحثی که مرحوم امام خمینی در کتب فقهی خود بیان نموده‌اند اینگونه به نظر می‌رسد که موضوع قاعده احسان اذن شرع و عقلاء به اتلاف و عمل ملازم با آن است. پس هرجا که مصلحت تلف بیش از مفسده‌ی آن باشد، موضوعی برای اجرای قاعده‌ی احسان است. از آن سو موضوع قاعده‌ی ائتمان مطلق امانات شرعی و مالکی که اذن مالکی و شرعی به غیر از اتلاف و عمل ملازم با آن تعلق گرفته است. همچنین رویکرد مرحوم امام خمینی در ارتباط با نسبت این دو قاعده با ادله‌ عام ضمان آن است که خروج قاعده‌ی احسان از ادله‌ی ضمان، تخصصی و خروج قاعده ائتمان به تخصیص است. تبیین تفاوت ماهوی این دو قاعده آثاری دارد که در مقاله بدان پرداخته شده است. از جمله‌ی این آثار عدم امکان اشتراط مسئولیت و ضمان در قاعده احسان و امکان اشتراط ضمان در قاعده ائتمان است.

تاریخ اندیشه سیاسی نویسی در ایران تاکنون و عمدتا از منظر رابطه سنت و مدرنیته نگاشته شده است و بدون اغراق می توان گفت که خود این شیوه نگارش اندیشه سیاسی نویسی به گفتمان مسلط و هژمونیک تبدیل شده است که امکان بروز به گفتمان های دیگر را بر همین اساس سخت و دشوار کرده است. در این مقاله به عنوان تلاشی مقدماتی بر فرض مقدمه فوق تلاش شده است تا از دوگانه دیگری تحت عنوان اخلاق و سیاست برای گفتمان شناسی گفتمان های فکری در ایران استفاده شود. بر این اساس به لحاظ نظری رابطه ای خاصی میان این اخلاق و سیاست مطرح شده است و بعد به عنوان مثالهایی در خصوص گفتمان های فکری در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. روش این مطالعه توصیفی است. گفتمان اسلام گرا مبتنی بر متافیزیک حداکثری و دخالت اخلاق گرایانه در سیاست، گفتمان مارکسیست ایرانی قائل به عدم دخالت و جریان فکری لیبرالیسم ایرانی هر چند که تاکنون تلاش چندانی برای تعریف این رابطه نکرده است لیکن مبتنی بر کمترین دخالت ممکن است.

عصر حاضر مملو از جنگ های منطقه ای در خاورمیانه و جهان است و دفاع از سرزمین و موجودیت ایران اسلامی طبق نظریه های ژئواستراتژیک محدود به جغرافیای کشور نیست. متفکران در حوزه قانون و سیاست و به عبارت دیگر دیپلماسی و حوزه هستند. روشن است که دفاع از خود در برابر پرخاشگری دیگران امری منطقی و روایی است و فقط پرخاشگری علیه دیگران ناپسند تلقی می شود. نگاهی به اصول فقهی نشان می دهد که دفاع مشروع و استفاده از زور برای جلوگیری از آسیب ضروری است. بدیهی است که مقاله حاضر ، ضمن پرداختن به آن ، در صدد تبیین دفاع مشروع از دیدگاه اسلام ، اصول فقهی آن و دامنه جهاد دفاعی ، از جمله؛ دفاع از اسلام در برابر فتنه دشمنان؛ دفاع از دارالاسلام و دفاع از شهروندان دولت اسلامی و معتمدین و شرایط و محدودیت های جهاد دفاعی است و قصد دارد نظرات حضرت امام (ره) را متمرکز کند.

تجزیه‌پذیری یا فسخ جزئی قرارداد یکی از ضمانت اجراهای پذیرفته‌شده در بسیاری از نهادهای حقوقی کشورهای توسعه‌یافته و نیز نظام‌های بین‌المللی است که امکان اجرای جزئی قرارداد را به‌جای برهم زدن کامل و یا اجبار به اجرای کامل آن فراهم می‌آورد؛ در این میان عقد بیع اقساطی به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد بیشتر ازنظر تجزیه‌پذیری موردتوجه قرارگرفته است تا جایی که در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مواد خاصی برای آن وضع گردیده است. با رویکرد تحلیل اقتصادی و معیارهای ارائه‌شده برای «کارآمدی» و «کارایی» قرارداد چنین ضمانت اجرایی مورد تأیید قرار می‌گیرد و برای حداکثر سازی بهره‌مندی دو طرف عقد حکم به این امر می‌دهد.اما مقنن در حقوق ایران به دلیل نگاه سنتی و غیراقتصادی به حقوق چنین راه‌حلی را صراحتا پیش‌بینی ننموده است؛ باوجوداین می‌توان راهکارهایی در فقه و مبانی حقوق و ازجمله نظرات حضرت امام خمینی (س) برای تجزیه عقد را جست تا کارایی این دسته از عقود را به حداکثر رساند.

وجوب حفظ جان و حرمت خودکشی – چه به صورت فعل یا ترک فعل- از ضروریات دین است و آیات و روایات متعدی بر آن دلالت دارند؛ در عین حال، در شمول حکم یاد شده نسبت به برخی مصادیق اختلاف نظر است؛ از جمله، در مواردی که اولیای دم حاضرند در قبال گرفتن وجه از قصاص صرف نظر نمایند، وجوب پذیرش این پیشنهاد از سوی محکوم به قصاص مورد تردید است؛ البته مشروط به آنکه پرداخت وجه برای محکوم به قصاص مقدور باشد. امام خمینی(ره) وجوب این مسئله بر محکوم به قصاص را نپذیرفته اند. در این نوشتار، ادله ی موافقان و مخالفان با رویکرد به مبانی نظر امام خمینی(ره)مورد نقد و بررسی قرار می گیرد؛ این ادله طیف فراوانی از آیات، روایات، ادله ی عقلیه، استناد به توالی فاسد و... در خود دارد. حاصل آنکه ادله ی باورمندان به عدم وجوب، پذیرفتنی تر می نماید؛ اما با توجه به برخی قواعد و اصول، احتیاط در مسئله ی یاد شده نیکوست و از این طرق می توان میان نظرات موافق و مخالف، راه میانه ای برگزید.