جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله چگونگی رابطه میان علم مدرن و دین از مسائل مهم فلسفه دین است. پس از ظهور علم مدرن بسیاری از فیلسوفان و دانشمندان آن را در تعارض با آموزه‌های دین و به ویژه مسیحیت می‌دیدند. اما با گذشت زمان دیدگاه‌های دیگری در مخالفت با تعارض مطرح شد، از جمله استقلال، گفت‌وگو و یکپارچگی. الوین پلنتینگا، از فیلسوفان مهم دین معاصر، نیز از جمله مخالفان تعارض میان علم و دین است که در چندین اثر و به ویژه آخرین اثر خود، محل تعارض واقعی، به این موضوع پرداخته است. خلاصه دیدگاه او از این قرار است: از یک سو، اگر تعارضی میان علم و دین باشد سطحی است و در واقع، هماهنگی عمیقی میان این دو وجود دارد؛ و از سوی دیگر، اگر هماهنگی‌ای میان علم و طبیعت‌باوری ـ به عنوان رقیب دین ـ وجود داشته باشد سطحی است و در واقع، تعارض عمیقی میان این دو وجود دارد. پلنتینگا برای اثبات دیدگاه خود به برخی از موارد مهم تعارض ادعایی میان علم و دین ـ از جمله در زیست‌شناسی (نظریه تکامل)، فیزیک جدید، روان‌شناسی اجتماعی، نقد تاریخی کتاب مقدس ـ می‌پردازد و نشان می‌دهد یا اساساً تعارضی میان نظریه‌های علمی مطرح در این حوزه‌ها با آموزه‌های دینی وجود ندارد یا اگر هم دارد سطحی است. همچنین، او نشان می‌دهد که تبیین درست از علم جدید و مبانی آن فقط با پذیرش پیشفرض‌ها و مبانی‌ای صورت می‌گیرد که دین آنها را تایید و طبیعت‌باوری انکار می‌کند و این نکته به خوبی توضیح می‌دهد که چرا میان علم و دین هماهنگی عمیق و میان علم و طبیعت‌باوری تعارض عمیق وجود دارد. واژگان کلیدی: علم، دین، طبیعت‌باوری، تعارض ادعایی، تعارض سطحی، هماهنگی عمیق، هماهنگی سطحی.