المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، اثر حسن عیسی حکیم کتابی است پیرامون شهر مقدس نجف و رجال و مشاهیر مرتبط با این شهر که به زبان عربی نوشته شده است.
مؤلف کتابش را به
... ه حضرت علی (علیه السلام) هدیه نموده است. جلد اول کتاب در سال 1427ق و آخرین مجلد، 6 سال بعد؛ یعنی سال 1433ق چاپ شده است.
نویسنده کتاب، از ادبا و شخصیتهای تاریخ دان و شرح حال نویس عراقی است. این اثر که در نوع خود از حیث کمیت بی نظیر است و از حیث کیفیت نیز در رده نسبتا خوبی قرار دارد، علاوه بر علاقه مندان به تاریخ و تراجم، برای زوار عتبات عالیات و همچنین روحانیون کاروانهای زیارتی نیز اثری مفید است.
"جلد ششم" بیشتر ادامه مبحث ناتمام جلد 5 است و به خاندانهای علمی نجفی یا ساکن نجف اختصاص دارد و در نیمه دوم این جلد، از بزرگان سادات و غیر سادات سخن گفته میشود. خاندانهای عاملی، طریحی، طالقانی، فتونی، فحام، قزوینی، کاشف الغطاء، محیی الدین، مشکور، مغنیه، مظفر، آل یاسین، ملا کتاب، بهبهانی و... به همراه سادات علوی که به رضوی، موسوی، حسنی و حسینی مشهورند و به یک خاندان منتسب نگشتهاند و نیز افرادی که به نجفی و غروی و مشهدی معروف شدهاند، ولی از شهرهای دیگر به نجف آمدهاند و نجفی نیستند، در این جلد به صورت مختصر و مفید معرفی شدهاند. این جلد به همراه جلد پیشین، از بهترین مجلدات موسوعه المفصل قلمداد میگردد.
بیشتر