جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تعداد آیات قرآن، در حدیثی در کتاب مافی با رقم هفده هزار نقل شده است. این حدیث از دیرباز در بین قرآن پژوهان امامیه مورد بررسی و نقد، و بهانه ای برای هجوم وهابیان و دیگران علیه مرحوم کلینی به طور خاص و امامیه به طور عام بوده است. اعتبار کتاب کافی و صحت سند حدیث مذکور بر دشواری ساماندهی اش افزوده است. نویسنده مقاله حاضر کوشیده است ضمن ارائه دیدگاه ها درباره سند و متن این حدیث، آن را سامان کند. بدین سان که محققان برای حل مشکل حدیث فوق دو راه پیشنهاد کرده اند، نخست بر اختلاف نسخه های کتاب مافی تاکید کرده و برآنند که در نسخه های معتبر آن، کمیت آیات خلاف نسخه های دیگر است. دیگر آنکه این کمیت را باید در راستای وحی تفسیری و یا تفسیر آیات قرآن به قطعه های کوچکتر مورد ارزیابی قرار دهد. هر کدام از این راه حل ها با قوت ها و ضعف هایی مواجه است.

قرآن کتاب آسمانى و الهى و معجزه جاویداننبی اکرم (ص) بوده و مى‏باشد . از ارکان جاودانگی قرآن ، عصمت آن از تحریف است . بنابراین یکی از مسایل بسیار مهم و اساسی قرآن پژوهی ، بحث تحریف ناپذیری قرآن است . عقیده رسمى و قطعى شیعه امامیه از زمانائمه (ع) تاکنون نیز اعتقاد به عدم تحریف لفظی قرآن بوده است و در ضمن کتب متعددی از گذشته تاکنون به آن پرداخته شده است . اما در اواخر قرن اخیر ، کتاب فصل الخطاب- که مجمع روایات موهم تحریف است - توسط یکی از علمای شیعه نگاشته شد و سبب انتشار کتب زیادی به صورت مستقل پیرامون تحریف ناپذیری قرآن و عمدتاً با هدف پاسخ گویی به شبهات مطرح شده در فصل الخطابشد . هدف اصلی این پژوهش ، بررسی کتبی است که در پاسخ گویی به فصل الخطاب تالیف شده اند و دارای جامعیت و مرجعیت نسبی در این زمینه هستند . در این پژوهش ، پنج اثر مهم از بین کتب تألیفی معاصر ، انتخاب و پس از معرفی توصیفی کتب ، مبانی و روش ها و ادله آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است شامل : برهان روشن تالیف مرحوم بروجردی ، البیان مرحوم خوئی ، تفسیر المیزان علامه طباطبایی، صیانت القرآن عن التحریف مرحوم معرفت و نزاهت القرآن من التحریف تالیف آیت الله جوادی آملی . مطالب این پایان نامه در 5 فصل تنظیم شده است که فصول 5- 3 ، فصول اصلی هستند . در فصل سوم به معرفی توصیفی کتب منتخب پرداخته شده و فصل چهارم ، مبانی و ادله ی مولفین ، مورد بررسی و تحلیل و جمع بندی قرار گرفته است . نتایج این پژوهش که در فصل پنجم آمده است به صورت خلاصه عبارت است از : 1-مهم ترین دلایل مولفین در جانب اثبات تحریف ناپذیری قرآن عبارتند از : آیات قرآنی ، احادیث و نصوص اهل بیت (ع) ، مسأله وجوب قرائت سوره های قرآن در نماز (در فقه شیعه) ، تواتر ، اعجاز قرآن ، گواهی بزرگان فریقین و دلایل عقلی . 2-مولفین کتب مورد بررسی پیرامون تحریف ناپذیری قرآن ، از نظر مبانی علمی و ادله دفاع از سلامت متن قرآن ( در جانب اثباتی و سلبی) ، در مجموع اختلاف دیدگاه اساسی با یکدیگر ندارند . بلکه بالعکس ، اشتراک آنها در مبانی متقن علمی و منطقی ، باعث شده است که هیچ کدام از آنها نظریه تحریف را نپذیرند .همچنین دلائل ارائه شده توسط مولفین در جانب اثبات تحریف ناپذیری قرآن نیز دارای جامعیت ، همگرایی و همسویی نسبتاً زیادی است و عموم مولفین از چارچوب نسبتاً مشحصی پیروی نموده اند که حاصل آن اثبات تحریف ناپذیری قرآن از هرگونه تحریف ( لفظی) است . 3- در قسمت پاسخ گویی به شبهات فصل الخطاب نیز علیرغم وجود اختلاف دیدگاهها و روش ها و برخی نواقص علمی ، عموم مولفین قائلند که علاوه بر ضعف سندی قسمت عمده روایات موهم تحریف ، پیوند مستقیم با تحریف ندارد و در مواردی ناظر به تحریف معنوی و در بسیاری از موارد مربوط به اختلاف قرائت یا تبیین و تفسیر و تطبیق و تأویل آیات قرآن است .

تحریف ناپذیرى قرآن در آثار شیخ بهایى، حداقل با سه دلیل آیات، احادیث و تواتر، تمام اجزاى قرآن قابل اثبات است. دلیل قرآنى، مستند به آیه 9 سوره حجر و آیات 41 و 42 سوره فصّلت است. و دلیل روایى مستند به احادیث عرض و استفاده از شمار زیادى از احادیث فقهى و غیرفقهى در زمینه هاى آن است.دلیل تواتر نیز مبتنى بر انگیزه هاى غیرقابل توصیف مسلمانان در نقل، حفظ، نگارش و... تمام اجزاى قرآن است. به همین رو، شیخ بهایى اختلاف گوهرى در کلمات قرآن را مستند به تواتر و قرائت نماز را با هرکدام از قرائات هفت گانه بدون اشکال مى داند و اختلاف سایر مصاحف با مصحف موجود را بى اعتبار قلمداد مى کند.