جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نقش اصلی بورس اوراق بهادار جذب و هدایت پس اندازها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در اقتصاد به سوی مسیرهای بهینه آن است. به گونه ای که منجر به تخصیص بهینه منابع کمیاب مالی شود. اما این مهم منوط به وجود کارایی بازارهای مالی است. در یک بازار کارای مالی وجود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس سریع و به موقع آن در مورد قیمت‌ها مانع از کسب سودهای غیر متعارف می شود. در یک چنین بازاری یک رابطه خطی بین ریسک و بازده وجود دارد.نظریه های مختلفی بر پایه بازار کارآ سعی می کنند رفتار سرمایه گذاران را توجیه کنند یکی از این نظریه ها الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای است که بر اساس تقاضای سرمایه گذاری و بر مبنای الگوی واریانس میانگین قیمت های تعادلی اوراق بهادار را مشخص می کند. این مدل به دفعات در کشورهای مختلف آزموده شده و نتایج مختلفی بدست آمده است. در این مقاله با استفاده از این الگو به بررسی کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران و ساز و کار قیمت گذاری در آن پرداخته شده است. سوال اصلی در این مقاله این است که آیا رابطه ریسک و بازده شرکتها در بازار بورس تهران با مدل استاندارد CAPM همخوانی دارد یا نه؟ با توجه به این سوال دو فرضیه اساسی در این مقاله مورد آزمون قرار گرفته است:ـ رابطه میان نرخ بازده بازار و نرخ بازده اوراق بهادار مورد معامله در بازار، خطی است.ـ رابطه میان ریسک سیستماتیک و نرخ بازده مورد انتظار هر اوراق بهادار، خطی و مثبت است. نتایج حاصل از برآورد الگو اگر چه فرضیه عدم کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران را تایید نمی کند اما امکان وجود اوراق بهادار بیش از حد یا کمتر از حد قیمت گذاری شده را نیز رد نمی نماید.

در مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای، ریسک سیستماتیک یا بتا (b) تنها عامل تبیین کننده اختلاف بازدهی دارایی هاست. بتا به عنوان معیار ریسک سیستماتیک، نتیجه حاصل از یک وضعیت تعادلی است که در آن سرمایه گذاران به دنبال حداکثر کردن تابع مطلوبیت خود بر اساس دو عامل میانگین و واریانس بازدهی هستند. از طرف دیگر نیمه واریانس بازدهی بتا به دلایل منطقی زیر می تواند معیار مناسبی از ریسک باشد. اولا سرمایه گذاران از تغییرات مطلوب (مثبت) بازدهی بیزار نیستند، بلکه فقط از تغییرات نامطلوب (منفی) گریزانند. ثانیا در هر دو حالت متقاون و نامتقارن بودن توزیع بازدهی، نیمه واریانس می تواند به طور مستقیم بیان کننده مفهوم ریسک سرمایه گذاری باشد. به عبارت دیگر نیمه واریانس حداقل می تواند به اندازه واریانس، بیان کننده مفهوم ریسک باشد. در مقاله حاضر برآنیم تا با جایگزینی سه نوع معیار ریسک نامطلوب به جای معیار سنتی ریسک (بتا)، عملکرد مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای را در تبیین رابطه میان ریسک و بازده مورد بررسی قرار دهیم.