جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادعیه و زیارات معصومین علیهم‌السلام را تنها نباید از منظر عواطف و احساسات دینی یا انجام آیین مذهبی مورد توجه قرار داد، بلکه با توجه به محتوای غنی و منشأ صدور این متون، لازم است از ابعاد مختلف از جمله مباحث تربیتی نیز تحلیل شود. هرچند ادعیه و زیارات دارای تفاوت‌هایی از نظر سندی و دلالی ونیز قوّت متن هستند و مواردی مانند ادعیه صحیفه سجادیه، دعاهایی همانند دعای ندبه، عهد، سلامتی امام زمان، از نظر اعتبار سنجی و دلالی وضعیت مناسب‌تری دارند، اما بطور کلی براساس قواعدی مانند تطابق این مطالب با قواعد کلی و مسلم قرآن و روایات و عقل، می‌توان در موضوعاتی مانند مسائل تربیتی از آن‌ها بهره گرفت. آثار تربیتی در این تحقیق اعم از ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی و همچنین شامل آثار خود باور مهدویت و محورها و نکات تربیتی موجود در خود ادعیه و زیارات است. در بعد فردی برخی آثار تربیتی عبارتند از: اتکا و اعتماد به خدا در تمام فراز و نشیب‌های روحی روانی زندگی، خود کنترلی و درونی سازی روش‌های تربیتی، اعتقاد به تلاش محوری در موفقیت، عین اعتقاد به امور غیبی و امداد‌های خدایی، نقش انسان کامل در زندگی فردی و اجتماعی، تکلیف محوری و ….در بعد خانوادگی، مشارکت دادن و سهیم دانستن اعضای خانواده و حتی نسل‌های بعدی در تربیت معنوی و فضای انس با امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف و دیگر آثار تربیتی دینی، برنامه ریزی و روشمندی برای نیروسازی در اهداف بلند اسلامی و مهدوی از طریق تربیت خانوادگی از جمله اموری هستند که از این متون استفاده شده است. در بعد اجتماعی سیاسی، برخی از آثار تربیتی مورد استفاده از ادعیه و زیارات عبارتند از: مسئولیت پذیری در مسائل اجتماعی، اولویت‌بندی و مشارکت اجتماعی در دغدغه‌های اصلی مربوط به اسلام و مهدویت و برنامه ریزی کلان برای تربیت کلی جامعه، ظلم ستیزی و عدل گستری، انتظار سازنده و حقیقی و …. در بعد اجتماعی سیاسی، برخی از آثار تربیتی مورد استفاده از ادعیه و زیارات عبارتند از: مسئولیت پذیری در مسائل اجتماعی، اولویت‌بندی و مشارکت اجتماعی در دغدغه‌های اصلی مربوط به اسلام و مهدویت و برنامه ریزی کلان برای تربیت کلی جامعه، ظلم ستیزی و عدل گستری، انتظار سازنده و حقیقی و …. در جمع‌بندی می‌توان نوعی نظام تربیتی را از این متون در کنار آیات و روایات و دیگر قواعد اسلامی اقتباس نمود؛ در این نظام تربیتی برخی قواعد و مبانی مانند جامعیت زمانی و تاریخی و نیز شمول فردی و اجتماعی در تربیت مهدوی مشاهده می‌شود. از سوی دیگر روش‌های تربیتی این نظام نیز مبتنی بر تکریم همه جانبه انسان، تحول و اصلاح زیر ساخت‌های اقتصادی بر اساس سلامت و حلال بودن و دیگر شروط است که عامل سلامت تربیتی نسل‌ها و جامعه و زمینه سازی برای جامعه مهدوی و نیز سامان دهنده سبک زندگی مهدوی خواهد بود و سر انجام موانعی در برابر تحقق این نطام تربیتی موجود است که برخی اصلی هستند؛ مانند ساختارهای فاسد و فساد انگیز ایجاد شده توسط ظالمان و جائران و مستکبران و برخی دیگر از موانع مانند عوامل علمی فرهنگی و همچنین موارد عملی و نفسانی در درجات بعدی قرار می‌گیرند. این نظام جامع می‌تواند در برابر الگوهای ارائه شده از سوی فرقه‌های انحرافی و عرفان‌های بدلی ( که مبتنی بر سکولاریسم و انسان محوری و لذت‌گرایی صرف هستند)، غلبه نظری و عملی داشته باشد و نیازهای تربیتی هر زمان را برآورده نماید.

هدف این پژوهش عبارت بود از بررسی محتوای کتاب‌های «هدیه‌های آسمان» و «فارسی (بخوانیم)» در مقطع ابتدایی از نظر توجه به مهدویت و مؤلفه‌های آن در دو بخش «دروس» و «تصاویر». مؤلفه‌های مهدویت، شامل «آگاهی از فلسفه ظهور»، «آگاهی از فلسفه غیبت»، «علم و شناخت امام»، «انتظار ظهور» و «ایمان و باور قلبی» می‌باشند. بدین منظور از روش «تحلیل محتوا»ی متون، استفاده شد. جامعه آماری مورد نظر شامل پنج کتاب فارسی سال اول تا پنجم و چهار کتاب هدیه‌های آسمان از سال دوم تا پنجم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 91_90 بود. یافته‌ها نشان داد که توجه به نمادها و مؤلفه‌های مهدویت و آموزش آن در کتاب‌های یاد شده، بسیار کم می‌باشد و لازم است در کتاب‌ها و در نظام آموزش و پرورش کشور تغییرات و اصلاحات لازم صورت پذیرد.

پرداختن به تربیت الهی نوآموزان و فراگیران جامعه اسلامی اعم از کودکان، نوجوانان و جوانان و تلاش برای تحقق حیات طیبه و قرب الهی، همواره از دغدغه های نظام تعلیم و تربیت کشورمان بوده است. در این راستا از گذشته تا کنون گام هایی هرچند نمادین و نه چندان بنیادین در ابعاد گوناگون تربیت اسلامی، دینی و قرآنی برداشته شده است. روشن است که محور مشترک و تاکید قاطع ابعاد گوناگون تربیت الهی مبتنی آموزه های دینی و فقه شیعی، همانا کوشش برای تربیت انسان هایی موحد، پویا، امیدوار به آینده و منتظر مصلح جهانی است که ضمن دوری از اندیشه های پوچ گرایانه، در تکاپوی دستیابی به حیات طیبه و ساختن جامعه زمینه ساز و منتظر گام برمی دارند. در سال های اخیر با همت برنامه ریزان تربیتی و مسوولان فرهنگی کشورمان، به ویژه با تولید «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، اقدامات برنامه ای کلان و ریل گذاری اساسی در حوزه تربیت مهدوی فراگیران صورت گرفته است. اما لازم است برای تحقق اهداف برنامه ها و راه اندازی الگوی تربیت مهدوی، گام های اجرایی و عملیاتی مهمی برداشته شود که در این راستا، الگوی معرفی شده در پژوهش حاضر، با هدف شناسایی، تبیین و نهادینه ساختن راهبردهای عملیاتی تربیت مهدوی در حوزه های سه گانه مغزافزار، نرم افزار و سخت افزار نظام تعلیم و تربیت کشورمان ارائه شده است.

مقاله پیش رو، با نگاهی به مفهوم حکومت جهانی واحد، به نقد و بررسی چنین حکومتی از دو منظر کاملا متمایز سکولار و الهی می پردازد. اردوگاه غرب در اندیشه سیاسی خود بر ساختار و محتوای لیبرال ـ دموکراسی پای می فشارد، در حالی که مکتب اسلام در به تصویر کشاندن حاکمیت جهانی، به نظریه عدالت جهانی در پرتو حکومت جهان گستر مهدوی می اندیشد. روی کرد این نوشتار، تحلیلی ـ انتقادی است تا با حفظ جنبه پویایی بحث، عرصه را برای مباحث جامع تر و دقیق تر بگستراند و زمینه بهتری را برای طرح موضوع نظام جهانی واحد در مراکز علمی و فرهنگی و در سطح داخلی و بین المللی، فراهم سازد.