جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: الداودی به بررسی توجیهات و مقررات جنگ در درگیری های مسلحانه بین المللی و داخلی بر اساس قوانین اسلامی می پردازد. او انواع مختلف استفاده از زور توسط بازیگران دولتی و غیردولتی را مطالعه می کند تا ماهیت قانون جنگ اسلامی را مشخص کند.

روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني اثر محمود بن عبدالله آلوسى به زبان عربى است. روح المعانى گسترده‌ترين و جامع‌ترين تفسير در نوع خود، ميان اهل سنت مى‌باشد. جامع آراء گذشتگان از روايت و درايت بوده، اقوال آنان را با كمال امانت و عنايت، بيان داشته است. كتاب خلاصه‌اى از تفاسير پيش از خود محسوب مى‌گردد، تفاسيرى همچون تفسير ابن‌عطيه، ابوحيان، كشاف، ابوالسعود، بيضاوى، فخر رازى و ديگران. آلوسى ضمن نقل نظرات متفاوت مفسرين برخى از آنها را به نقادى پرداخته است. بيش از همه از تفسير فخر رازى بهره برده و احيانا بخش‌هايى از منقولات رازى به‌ويژه مسائل فقهى آن را نقد كرده است. اين تفسير، تفسيرى است عقلى و اجتهادى كه روش بلاغى، بيانى و ادبى را پيش مى‌گيرد. آلوسى در تفسيرش دربارۀ مسائل اصول و فروع، نسبت به مذهب سلف تعصّب ورزيده و آشكارا آن را بيان مى‌دارد، به همين علت در بسيارى از موارد، ادب نويسندگى را رعايت ننموده است، به معتزله و شيعه بسيار مى‌تازد از جمله ذيل آيۀ 15 سورۀ بقره ج1 ص148 كه به زمخشرى مى‌تازد. وى شيوۀ بدبينى به شيعه و تهمت‌هاى نارواى سلف خويش را دنبال كرده، در هر مناسبت، تهمتهايى بيان نموده كه در كلام گذشتگان نبوده است. مانند، سورۀ ساختگى «الولاية» كه نويسندۀ زردشتى «دبستان المذاهب» بى جهت آن را به شيعه نسبت داده و در هيچ‌يك از منابع شيعه يافت نشده است، آلوسى با كمال جسارت آن را به «ابن شهر آشوب» نسبت مى‌دهد و مى‌گويد: «آن را در كتاب «مثالب» آورده است» (ج 1 ص 23 فائده ششم از مقدمه). با بررسى دو نسخه خطى از كتاب «مثالب» در كتابخانه‌هاى هند اثرى از آن يافت نشد، بلكه در بخشى از كتاب، مسألۀ تحريف با انكار شديد، مطرح شده بود. وى مسائل فقهى نيز به طور گسترده بيان مى‌كند و آراى فقها و مناقشات و مجادلات آنان را يادآور مى‌شود، چنانكه از تفسير به كتاب فقه تبديل مى‌شود مانند آيه 236 سورۀ بقره. در مسائل كلامى هم سخن را به درازا مى‌كشاند و تعصب خود را نيز ابراز مى‌دارد. در تفسير آياتى كه متعلق به طبيعت و آسمانها و زمين مى‌باشد، با نقل كلام اهل حكمت و هيئت چنان كلام را بسط مى‌دهد كه از مدار تفسير خارج مى‌شود و نظر خود را به اثبات مى‌رساند، مانند آيات 38-39 و 40 از سورۀ يس، و آيه 12 سورۀ طلاق. اسرائيليات و روايات دروغ و جعلى، يكى از مشكلات برخى تفاسير پيشينيان بوده است، آلوسى در اين باب ضمن نقل آنها، به نقد و بحث مى‌پردازد و دروغ بودن آنها را آشكار مى‌سازد مانند آيه 12 سورۀ مائده و رواياتى كه بغوى در اين مورد نقل مى‌كند. آلوسى متعرض قراءات نيز مى‌گردد، امّا مقيد به متواتر بودن آنها نيست. همچنانكه مناسبات بين سور و آيات را نيز بيان مى‌دارد. در روح المعانى، اسباب النزول آيات، مورد توجه قرار مى‌گيرد. در بحث‌هاى نحوى نيز آلوسى سخن را به دراز مى‌كشاند و جاى جاى تفسير آشكار است. وى از تفسير رمزى و عرفانى نيز چشم نمى‌پوشد و پس از تفسير ظاهرى آيات، در حدّ توان به آن مى‌پردازد، در اين مورد از تفاسير نيشابورى، قشيرى، ابن عربى و مانند آن، بهره مى‌گيرد و گاهى نيز در وادى خيال و وهم سرگردان مى‌ماند. خلاصه اينكه، روح المعانى، دايرةالمعارف تفسيرى طولانى و مفصل است كه تقريبا از حجم و حدود تفسيرى خارج شده است. مى‌توان گفت: تفسير آلوسى، گسترده‌ترين تفسيرى است كه پس از فخر رازى به شيوۀ كهن ظهور يافته است، بلكه نسخۀ دوم تفسير رازى است ولى با اندكى تغيير. روش كلى وى در ورود به تفسير بدين‌گونه است كه: ابتدا به نام سوره، مكى، مدنى بودن و اقوال موجود در اين قسمت، مى‌پردازد، سپس به ذكر فضل سوره و خواص آن همت مى‌گمارد، بعد از آن تفسير سوره را آيه به آيه و كلمه به كلمه، بيان مى‌دارد، كه در آن به لغت، ادبيات، قرائت، مناسبت بين آيات و سور و اسباب نزول، مى‌پردازد و در مباحث لغوى و ادبى به اشعار عرب استشهاد فراوان دارد. جلد دهم به تفسیر سوره انفال از آیه 41 تا آخر و سوره توبه از آیه 1 تا 92 می‌پردازد.

در هر كاری، شناخت هدف برای رسيدن به نتيجه مطلوب حايز اهميت است، به ويژه اگر كسی بخواهد طرحی نو ارائه دهد و دنبال هدفی جديد باشد كه تا پيش از آن كمتر سابقه داشته است. در امور نظامی هر كسی به لحاظ ذهنيتی كه از آن دارد هدفی را برای خود تبيين می كند. اما اگر قرار باشد در وضع موجود تغيير داده شود و هدف عالی تر و در عين حال جديدی به دست آيد، لازم است ابتدا آن را برای مجريان به خوبی تبيين نمايد. در سيره نظامی معصومان (عليهم السلام) آنچه به عنوان هدف مورد نظر است متفاوت با اهدافی است كه تا آن روز مردم برای رسيدن به آن با ديگران می جنگيدند. از اين رو، بايد اين اهداف تبيين شوند تا نيروهای اسلام بهتر آن ها را بشناسند و در آن وادی گام بردارند. بنابراين، می توان گفت: هرجا شرايط فراهم بود معصومان (عليهم السلام) اقداماتی را در جهت تبيين هدف متعالی جهاد انجام می دادند؛ گاهی در قالب خطابه ای در آغاز جنگ، با رنگ و بوی اخلاقی نيروها را از حال و هوای جنگ های جاهليت دور می كردند؛ گاهی در وسط معركه قتال و زمانی نيز پس از اتمام كارزار و در نحوه گزارش آن به پشت جبهه، اقداماتی در اين جهت انجام می دادند. در اين نوشتار، ابتدا جايگاه جنگ و جهاد در اسلام با استناد به شواهد تاريخی مورد بررسی قرار گرفته است تا ملاکها و معيارهای مشروعيت نبرد با ديگران در سيره معصومان (عليهم السلام) معلوم شوند و تفاوت ديدگاه اسلام با سنت رايج جاهليت در اين امر مهم مشخص گردد. در ادامه، به اقدامات معصومان (عليهم السلام) برای تبيين اين اهداف مقدس پرداخته خواهد شد و در دو محور، تبيين اهداف نبرد برای نيروهای خودی و دشمن بحث خواهد شد.