جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خواجه نصیرالدین طوسی (597-627 هجری) درباره اخلاق دو اثر مستقل تالیف کرده است. یکی اخلاق محتشمی و دیگری اخلاق ناصری که پس از آن نگاشته است.هدف این مقاله بررسی مقایسه ای این دو کتاب است که این هدف با روش توصیفی تحلیلی محقق گشته است.به همین روی هر دو کتاب مورد مطالعه قرار گرفت و سپس تفاوت ها و شباهت های آن از نظر قالب، سبک و اسلوب نگارش و مضمون و محتوا بررسی شد.

موضوع این پایان نامه (( دوستی از منظر قرآن و سنّت ،ریشه ها و عوامل ،آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن)) می باشد . تحقیق در دامن? دوستیهای متعارف بین انسانها بوده و با هدف آگاه ساختن افراد از نظر دین مبین اسلام ، در مورد مسائل مختلف دوستی ، ترویج دوستی های شایسته و بر حذر داشتن افراد از دوستی های غیر شایسته ، انجام گرفته است و روش آن دینی ، بنیادی ،توصیفی و علّی و کتابخانه ای می باشد که از منابعی چون آیات قرآن مجید و تفاسیر،کتب حدیثی ،و کتابهایی در زمین? اخلاق ،امور تربیتی ، روان شناسی و جامعه شناسی، جمع آوری و تنظیم گردیده است که از جمله مهمترین مآخذ باید به قرآن ، غررالحکم و روان شناسی اجتماعی ، اشاره نمود. در تعریف دوستی می توان گفت که رابطه ای است اجتماعی و محبت آمیز میان افراد. با توجه به اهتمام پیشوایان معصوم ( علیهم السلام) ودانشمندان بزرگ به مسئله دوستی و تأثیر دوستی بر سرنوشت و عملکرد انسان ،میتوان به اهمیت آن پی برد. روحی? اجتماعی انسان و بسیاری از صفات اخلاقی و رفتارهای انسانی مبتنی بر آن ،گسترش روابط اجتماعی در جامع? کنونی و نیازهای عاطفی و مادّی به دوست ،موجب ضرورت یافتن دوستی ،گردیده است . امّا دوستی با هم? اهمیت و ضرورتی که دارد، نباید از حدّاعتدال خارج گردد . خاستگاه دوستی فطرت انسان است و عواملی چون وجود تشابه ، جذابیّت های ظاهری و غیر ظاهری ،نیازها و دیدارها و . . . باعث پیدایش و تداوم آن می گردند . بسیاری از روابط دوستی بدون هدف خاص و معینی ،پدید می آیند. امّا بعضی دیگر ،در جهت رسیدن به اهداف معنوی همچون کمال، رضا و قرب الهی یا اهداف دنیوی چون بر طرف نمودن نیازهای مادّی یا خوشگذرانی ایجاد می گردند. نکته مهم این است که دوستان، نباید صرفاً از روی تصادف با هم رفاقت نمایند . بلکه لازم است افراد ، خود با استفاده از حق خدادادیِ انتخاب، از روی آگاهی و تحقیقات کافی ، دوستانی با صلاحیت که دارای معیارهای ایمان ،تقوا ، خردمندی ،دانایی و . . . هستند ،گزینش نمایند. قرآن و سنّت که تنها مرجع صلاحیت دار تعیین آن هستند، معیارهای دوستان صالح را بیان داشته اند. دوستی ،آثار فراوانی به همراه دارد که مهمترین آن تشابه اعتقادی و اخلاقی دوستان می باشد . از جمله آثار فردی و اجتماعی دوستیهای شایسته می توان به موارد ذیل اشاره نمود: نیکنامی ، شرافت، بهره مندی از یاری دوست مؤمن دردنیا و شفاعت او در آخرت و دعای خیرش ، آرامش روانی فرد و خانواده ، رفاه و آسایش عمومی در جامعه ،انسجام بیشتر اجتماع و... . همچنین بدنامی ،دشمنی ،نفاق ،پشیمانی، عذاب فرد، نا آرامی در فضای خانواده ، گسترش فساد و نا امنی در جامعه و ... از پیامدهای ناگوار دوستیهای غیر شایسته می باشند. دوستی با جنس مخالف علاوه بر آثار سوء ذکر شده ،موجب پیامدهای وخیم دیگری چون بیدار شدن حسّ تنوع طلبی و تقاضای نامحدود جنسی ،بالا رفتن سن ازدواج و در نتیجه کاهش آن در جامعه و آثار بد تجرّد بر اجتماع ،افزایش طلاق و . . . می گردد . فرضیه این تحقیق این بود که با انتخاب دوستان صالح ، بهتر و سریعتر می توان در راه کمال و قرب به خدا گام برداشت که با بیان حتمی بودن تأثیر گذاری دوستان، به ویژه در زمین? اعتقادی و اخلاقی ، اثبات گردید . زیرا روح ما از افکار و رفتار آنها ، یقیناً اثر می پذیرد و آنان نیز به دلیل حس مسئولیت ، به مادر تقویت اعتقادات دینی، یاری می رسانند. بالعکس ،دوستان ناپاک ما را از رسیدن به دین منظور باز می دارند. با در نظر گرفتن اهمیت موضوع دوستی و رواج دوستی های ناشایسته در جامعه ، لازم است دربار? این موضوع تحقیقات گسترده تری انجام پذیرد. به ویژه در زمین? دوستی با جنس مخالف، ارائ? پژوهشهای مختلف حتی تحقیقات میدانی، ضروری می باشد.