جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اسلام دو اصل به نام «تولی» و «تبری» وجود دارد که از فروع دین شمرده می‌شود. در آیات قرآن این دو اصل به‌عنوان نشانه ایمان و در روایات به‌عنوان محکم‌ترین دستگیره ایمان معرفی شده است. در همه‌ي اعمال و عبادات از جمله حج، تولی و تبری وجود دارد و بر اساس روایات دینی تولی و تبری دو رکن مهم حج محسوب می‌شوند. از آنجا که حج آینه تمام نمای اسلام و جلوه‌گاه شریعت اسلام است از ابعاد مختلفی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، کارکردهای ارتباطی تولی و تبری در حج، مورد بررسی قرار گرفته است. برای رسیدن به هدف مذکور، از روش تحقیق کیفی، از نوع اسنادی و کتابخانه‌ای، به شیوه تحلیلی با رویکرد کارکرد گرایانه با تکیه بر منابع اسلامی استفاده شده است. از آنجا که اندیشمندان اسلامی بر اساس منابع اسلامی، چهار گونه ارتباط را برای انسان در نظر گرفته و کارکرد اصول و فروع دین را در پاسخ به این چهار ارتباط می‌دانند، با تکیه بر منابع اسلامی کارکرد تولی و تبری در حج را در ارتباطات چهارگانه انسان مورد بررسی قرار دادیم. از مجموع مباحث مطرح شده در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که جای‌جای سرزمین وحی و حرم امن الهی و معارف و مناسک حج، تجلی‌گاه تولی و تبری هستند و همچنین التزام به «تولی و تبری» در حج در چهار بعد ارتباط «انسان با خدا»، «انسان با خود»، «انسان با انسان» و «انسان با طبیعت» دارای کارکردهای بی‌شماری است. برخی از این کارکردها در ارتباط «انسان با خدا» که از طریق انجام مناسک حج صورت می‌گیرد عبارت‌اند از: آمرزش گناهان، تشبه به ملائکه، کسب اخلاص، رسیدن به تکامل، شفاعت فرشتگان، استجابت دعا، کسب تقوی و ... و در بعد ارتباط «انسان با انسان» کارکردهایی چون؛ طرد فاصله طبقات اجتماعی، خدمت‌رسانی، تجدید پیمان با ولایت، آموزش تلاش و کوشش در زندگی، حفظ شعائر الهی، تبلیغ دین، نمایش قدرت اسلام، کمک به فقرا، بیداری و آگاهی بخشی، ترسیم خط‌مشی حکومت اسلامی، وحدت و انسجام بخشی در بین مسلمانان و کنار گذاشتن اختلافات، مجالست و مشابهت داشتن به اهل‌بیت و در بعد ارتباط «انسان با خود»، تولی و تبری باعث خودشناسی و معرفت نفس می‌شود؛ و در نهایت در بعد ارتباط «انسان با طبیعت» از مجرای قوانینی که در آن تشریع شده، التزام به تولی و تبری در حج، باعث قطع تعلق حبی از طبیعت در برابر ولایت الهی و همچنین باعث حفظ محیط‌زیست از جانب حج‌گزار می‌شود.

این پایان نامه به بررسی راهکارهای تبلیغی ارتباطی موجود برای جهانی شدن فرهنگ اسلامی می‌پردازد. هدف آن رسیدن به روش‌های مناسب با شرایط امرز جامعه جهانی برای گسترش وتبلیغ اسلام است. جهانی شدن از مسائلی است که در دهه‌های اخیر در مجامع علمی مورد توجه قرار گرفته، هر چند ابتدای مطرح شدن آن با مسائل اقتصادی بوده اما وجه فرهنگی آن دارای اهمیت بسیاری است. اسلام به عنوان دین خاتم داعیه‌دار جهانی بودن و جهان‌گیر شدن دین الهی است، برای نزدیک شدن به جهانی شدن اسلام، می‌بایست راهکارهای جهان‌گیر شدن فرهنگ اسلامی را شناخت. امروزه بر سر راه جهانی شدن فرهنگ اسلامی موانع بسیاری به وجود آمده، قدرت‌های رقیب که خواستار به دست‌گیری قدرت بیشتر در جهان آینده هستند با اهتمام بر امر جهانی شدن سعی در قالب شدن فرهنگ خود بر جهان دارند، که برخی از آن با عنوان جهانی سازی یاد می‌کنند. در این زمینه رسانه نقش بسیار مهم و اساسی ایفا می‌کند، و یکی از مهمترین عوامل ضعف و تهدید در قبال جهانی شدن اسلام به حساب می‌آید. مهمترین عامل قدرت نیز رسانه‌ها هستند که برای برقراری جهانی شدن اسلامی باید از آن بهره برد، رسانه به عنوان پل ارتباطی جوامع بشری یک فرصت برای جهانی شدن اسلام است. از لحاظ محتوا اسلام دارای معارف انسانی والایی که مطابق فطرت بشری است وشناساندن صحیح آن سبب هدایت بشر خواهد بود. این عامل از ویژگی‌ها وعوامل تحقق جهانی شدن اسلام خواهد بود.پیامبر اکرم واهل بیت علیهم السلام راهکارهای تبلیغی متنوعی برای هدایت بشر به کار می‌بردند، شناخت این راهکارها می‌تواند ما را در تعامل صحیح با دنیای امروز یاری کند، از بررسی روش تبلیغی آنان علیهم السلام به این نکته می‌رسیم که باید از تمامی ابزارهای ممکن برای هدایت بشر یاری گرفت.یکی از روش‌های مهم تبلیغی ائمه علیهم اسلام بهره گیری از روش عاطفی و غیر برهانی است که استفاده از این روش هم‌سنخ و مشابه با شرایط هر عصر وزمان به ویژه دوران حاضر (به دلیل آشکار شدن امواج شکست مدرنیته و عقل گرایی صرف آن) است.مهمترین راهکارها برای تحقق جهانی شدن اسلامی، بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ جامعه اسلامی و شناخت و بهره‌گیری صحیح از رسانه‌های نوین است. همچنین ارتباط و همکاری با افراد و سازمان‌های مختلف فعال که می‌توانند در زمینه جهانی شدن اسلام راهگشا باشند. از دیگر نکات مهم بهره‌گیری از فرصت‌های موجود و مقابله با تهدیدهای پیش رو است.

توجه به بهره‌وری (کارایی + اثربخشی) رسانه‌ای، حوزه مطالعاتی ارتباطات و رسانه‌ها را به علم و هنر «مدیریت»، پیوند زده و از «مدیریت رسانه»، مفهومی پژوهش‌محور و هنری ساخته است. طرح مدیریت دینی (پیوند سیاست و دین)، در مکتب امام راحل، به جدایی علم از دین بعد رنسانس، پایان داد؛ و به رشد و گسترش الگوهای خوداتکایی-رهایی‌بخش، در کشورهای اسلامی و در حال رشد، انجامید؛ تا مفهوم رشد و توسعه پایدار، جهت نیل به استقلال (دستاوردهای سخت-افزاری و نرم‌افزاری در تمامی زمینه‌ها)، با رویکرد مدیریت علمی- دینی، دنبال گردد.نو‌بودن رشته مدیریت رسانه و عدم تدوین الگوی مدیریتی رسانه‌ای با رویکرد دینی- اسلامی، خلاء نظری و کاربردی این حوزه مطالعاتی است؛ در همین راستا، «چیستی رهیافت‌های الگویی مدیریت رسانه از دیدگاه امام خمینی«ره» و مقام معظم رهبری، آیت‌ا... خامنه‌ای» را سوال اصلی دانستیم؛ تا با یافتن پاسخ آن، چارچوب نظری- کاربردی این رشته را بومی‌سازی کرده باشیم.مطالعه کیفی- اسنادی و اکتشافی گسترده پیشینه تحقیقاتی و نظریه‌های مدیریتی، ارتباطاتی، رسانه‌ای، شناخت دقیقی از مبانی نظری ارائه داد؛ همچنین، مطالعه حدود 20هزار حدیث روایی منابع معتبر و دست اول شیعی، و کلیه بیانات سال‌های (1368-1340ش) امام خمینی «ره»، و سال-های (1391-1365ش) آیت‌ا... خامنه‌ای، پیرامون مفاهیم مدیریتی، ارتباطاتی، رسانه‌ای، معرّف روایی و پایایی تحقیق، جهت شناخت رهیافت‌های الگویی «مدیریت رسانه علمی- دینی»، گردید؛ و طراحی مدل‌های زیر، به عنوان بخشی از رهیافت‌های تدوین الگوهای مدیریت رسانه بومی، نتیجه تحقیق و پیشنهاد محقق می‌باشند:«معادله کمال مدیریت، مدل پیوند ارتباطی علم و دین (SRCLM)؛ مدل استقلال‌یابی ناقص؛ مدل دورانی نیازهای ارتباطی انسان‌ها (RMHCN)؛ مدل مدیریت ارتباطی-رسانه‌ای حاکم بر دنیا؛ مدل تصویری ظلم‌ستیزی (مبارزه با سوء مدیریت‌ها) مدیران و رهبران دینی- اسلامی؛ مدل حُسن تقدیر و تدبیر (HTTM)؛ مدل اهم وظایف مدیر ارشد (GRHM)؛ مدل چگونگی روابط مدیر و نیروی انسانی (HRMMM)؛ مدل بهترین روش مدیریت و برنامه‌ریزی(BMPM)؛ مدل مدیریت زمان در خانه (TMHW)؛ مدل مدیریت ارتباطی- زمانی (TCM)؛ مدل مکتب سیستم باز عدالت‌محوری / حق‌محوری اسلامی (IAHM)؛ مدل ترجمان خرد (TKM)؛ مدل چرخه‌ای نگاه اسلام به مدیریت رسانه (IPRM)؛ مدل اصول بلاغت (BTM)؛ مدل انتقال مفهوم پیام (TM)؛ مدل بهترین پیام و ارتباطات (BMCM)؛ مدل مراحل آغازین ارتباطات (PCM)؛ مدل اختصار پیام (EM)؛ مدل تجربی یافته‌های ارتباطاتی از نظر اسلام (IBM)؛ مدل چگونگی رابطه تساوی مدیریت و مدیریت رسانه (انسان) در اسلام؛ مدل منظومه‌ای چیستی، چگونگی، چرایی (فلسفه) رسانه‌ها؛ مدل واقع‌گرایی در مدیریت ارتباطات- تبلیغات؛ مدل دلایل بیشترین تأثیر بر روی ذهن مخاطب با اولویت گزینه 2≥1 ؛ مدل رویکردهای رسانه‌ای؛ مدل ویژگی‌های نظام رسانه‌ای دشمن (رسانه‌شناسی رقیب)؛ وظایف مدیریتی ارتباطاتی (رسانه‌ای) بومی؛ مدل مدیریت رسانه تبلیغ‌محورِ بلیغ / ترجمان خرد (BTHRM) ».

«مستند» بویژه مستندهای اجتماعی-سیاسی به علت ارتباط تنگاتنگ با ساختارهای قدرت در زمره متون رسانه‌ای مورد توجه مخاطبان رسانه های دیداری و شنیداری بوده است. پس از انقلاب اسلامی و با توجه به تاثیرات متعدد سیاسی و اجتماعی بوجود آمده ناشی ازآن، مستندسازان دیگر کشورها توجه خود را معطوف به چارچوب های سیاسی و اجتماعی شکل گرفته کردند تا از این طریق به بازنمایی مورد نظر خود بپردازند. همچنین به منظور برنامه سازی در حوزه بین الملل برای مخاطب غیر ایرانی آگاهی از چیستی دید مخاطب غیر ایرانی نسبت به ایرانی ها حائز اهمیت است. در نتیجه بازنمایی درست از مردم ایران نیازمند شناخت چگونگی بازنمایی ایرانیان در تولیدات سمعی-بصری دیگر کشورهاست.به همین منظور دراین تحقیق، مستند «تابستان ما در تهران» ساخته مستند ساز امریکایی خانم جاستین شاپیرو با دو روش نشانه شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی مورد بررسی قرار گرفت وابعاد ایدئولوژیک در بازنمایی سبک زندگی ایرانیان در این مستند استخراج گردید. مستند تابستان ما در تهران به بازنمایی سبک زندگی طبقه متوسط مردم ایران می پردازد. با توجه به شاخصه های نام برده شده در طبقه بندی سبک زندگی، کارگردان سبک زندگی جامعه ایران را در این مستند به دو قطب سنتی- مذهبی و مدرن- غرب گرا تقسیم می کند و خصوصیات و ویژگیهای هر دو قطب را به نمایش می گذارد. دو قطبی مذهبی/سکولار در این فیلم برجسته شده است. در واقع کارگردان این فیلم با شناختی که از محیط فرهنگیجامعه ایران به دست آورده، سعی کرده تا این دوگانگی را در فیلم و تعامل با اقشار مختلف به نمایش بگذارد. در این مستند طبقه متوسط جامعه ایران تحت تأثیر فرهنگ غرب و در حال گذار بسوی غربی شدن بتصویر درآمده است.وکارگردان در گفتمان بیانی فیلم نشان داده است که نسل جوان جامعه ایران از چارچوب‌های مذهبی و دین‌داری خارج شده و انحراف پیدا کرده است.این بررسی نشان می دهد که مستند «تابستان ما در تهران»، وکارگردان آنتحت تأثیر ایدئولوژی های حاکم بر جوامع غربی ازقبیلشرق شناسی، اسلام ستیزی و غیره می باشد. در این مستند کشور ایران و حکومت برآمده از انقلاب اسلامی ونهادهای وابسته به آن (سپاه پاسداران) نیز و قشر مذهبی جامعه ایران در نماهایی از فیلم در جایگاه "دیگری" غرب قراردارند.

این تحقیق به صورت تحلیلی و تطبیقی، محتوای مطالب وب سایت‌های خبری پرس تی وی، بی بی سی و سی ان ان که در رابطه با اسلام هراسی: مطالعه موردی اهانت به قرآن مجید دو هفته قبل و بعد از یازده سپتامبر 2010 را پوشش خبری داده است،صورت پذیرفته است و هدف کلی آن بررسی ساختار اخبار مربوط به اسلام هراسی در وب سایتهای مورد نظر می باشد. فرضیه اصلی تحقیق به صورت زیر است:به نظر می‌رسد در نحوه پوشش محتوای اخبار وب سایتهای مورد بررسی در زمینه اسلام هراسی تفاوت وجود دارد. این پژوهش تمامی مطالب منتشر از سه وب سایت یاد شده در طی سی روز با روش سرشماری کل جامعه آماری را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیقی که برای تحلیل و نتیجه‌گیری از اطلاعات به دست آمده، روش تحلیل محتوا می باشد. واحد تحلیل در این پژوهش کل یک خبر ذخیره شده از وب سایت می‌باشد و با توجه به اینکه در این روش بیشتر داده‌ها در سطح سنجش اسمی قرار دارند از آزمون کای اسکوئر در سطح سنجش اسمی استفاده شده است و انجام مراحل اعتبار و پایابی دستور العمل کد گذاری در نرم افزار spssتحلیل شده است. تعداد خبرهای تحلیل شده صد مورد مربوط به وب سایت پرس تی وی، هفتاد مورد وب سایت بی بی سی و چهل مورد مربوط به سایت سی ان ان بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که آمریکا، ایران و افغانستان بیش ازکشورهای دیگر منبع خبر بوده اند. ارزش خبری برخورد ، اختلاف و درگیری به خاطر نوع خاص موضوع بیش از همه مورد استفاده قرار گرفته اند. و درمقایسه دو وب سایت بی بی سی و سی ان ان در نوع جهت‌گیری با جریان اسلام هراسی، بی بی سی 58% حمایت و 5.18% بی طرف عمل کرده است. سی ان ان با 7/ 31% جریان اسلام هراسی مورد نظر را حمایت و 9 /12 % مخالف و 25% بی طرف با جریان اسلام هراسی مورد نظر بوده است. وب سایت پرس تی وی نیز با آوردن بیانیه ها و اطلاعیه های گوناگون از چهره های سیاسی و مذهبی داخلی و خارجی جهت نشان دادن مخالفت خود با این اقدام دارای بیشترین مطلب است، که این پروژه را سیاسی و علت انجام آن را اسلام ستیزی و پافشاری بر منافع غیر منطقی خوانده است. از سوی دیگر سی ان ان و بی بی سی نقش اسلام با اتفاقات و حوادث ناگوار بین المللی را پر رنگ کرده و آن را مروج تروریسم و مبارزه با صلح بین المللی دانسته‌اند.

از آنجا که در همه سریال ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم برخی از ارزش های اخلاقی تبلیغ می شود در تولیدات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز به امر تبلیغ ارزش های اخلاقی از طریق برنامه های تلویزیونی بویژه سریال ها توجه می شود. در این پایان نامه به نشانه شناسی مقوله های اخلاقی در سریال پایتخت پرداخته شده است. سوالهای اصلی در این تحقیق عبارتند از:1-هر یک از شخصیت های مثبت و منفی سریال پایتخت چه رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی انجام می دهد؟2- رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی در سریال پایتخت دارای چه پیامدهای مطلوب یا نامطلوبی است؟3- جهت گیری اخلاقی کل سریال چیست؟پس از گردآوری داده ها برای تحلیل داده ها با استفاده از نظریات اخلاقی مطرح شده در چهارچوب نظری از روش نشانه شناسی پنج رمزگان بارت استفاده کردیم.چهارچوب نظری که به عنوان مبنای تحلیل استفاده کردیم عبارت از نظریه های اخلاقی شهید مطهری و ملا احمد نراقی بوده استنتایج تحقیق نشان می دهد که در سریال پایتخت شخصیت ها از نظر اخلاقی کاملاَ منفی یا کاملاَ مثبت نبوده اند. در تهران انجام برخی رفتارهای غیر اخلاقی موجب رسیدن به اهداف می شود و فضای حاکم بر شهر تهران به گونه ای است که فرد برای حل مشکلاتش دست به کارهای غیر اخلاقی می زند ارزش های حاکم بر تهران ارزش های اخلاقی نیستد در واقع محیط شهری ایجاب می کند که هر کسی به فکر منفعت شخصی خود باشد و از توجه به دیگران امتناع کند، زیرا نه فرصت آن را دارد و نه نفعی برای فرد به دنبال دارد تهران به عنوان پایتخت ایران فاصله زیادی از مدینه فاضله یا شهر اخلاقی دارد.