جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امروزه جنبش‌هایی نوپدید در غرب و شرق با عنوان معنوی به صحنه آمده‌اند و سعی در ارائه تصویر آرمانی از انسان دارند، تا بدین‌وسیله به نیازهای معنوی انسان مدرن پاسخ بدهند. از جمله مهم‌ترین این جنبش‌ها که تاکنون آثار فراوانی از خود به جای گذاشته‌اند، دو جریان اثرگذار و مشهور اوشو و پائولو است، که انسان ایده‌آل از منظر هر دو در حالی که دارای اشتراکات فراوانی است، از ویژگی‌های متفاوتی نیز برخوردار است. اوشو تصویر خویش از انسان ایده‌آل امروزی را زوربای بودا می‌نامد که یکی سمبل زیاده‌خواهی، شهوت و شادمانگی است و دیگری اسوه زهد و ریاضت است. او رهایی از ذهن، سرور و شادمانگی، نفی دعا و عبادت را از ویژگی‌های انسان ایده‌آل می‌داند که از راه مراقبه به دست می‌آید. در مقابل انسان آرمانی کوئیلو که به عنوان قهرمان‌های داستانی در رمان‌هایش جلوه می‌کند، دارای ویژگی هایی است مانند: اباحی‌گری و بی‌بند و باری، گوش سپردن به ندای درون که به واسطه پیش‌گویی و جادوگری، اتصال به روح کیهانی و پیروی از افسانه شخصی حاصل می‌شود. با بررسی و بیان نقد هر دو جریان، در یک نگاه کلی خاستگاه مشترک این‌گونه جنبش‌های نوپدید معنویت‌گرا را می‌توان در معنویت پست‌مدرن ارزیابی کرد که باعث رویش انواع متنوع از این جنبش‌ها بوده است و اصول مشترک هر دو جنبش را در تفکر انسان محوری دانست که تکثرگرایی، آزادی‌خواهی و فردگرایی از مولفه‌های اصلی و اساسی آن به حساب می‌آید. در انتهاء انسان آرمانی از نگاه اسلام بازگو می‌شود که جانشین و امانت‌دار الهی است و با پیروی از فطرت الهی و ایمان و عمل صالح، هر لحظه در حال شکوفا شدن و پیمودن مسیر رشد و کمال است.

معنویت امری است که بشر همیشه به آن تمایل داشته، ولی رشد تجربه گرایی در سده اخیر و سرخوردگی انسان از فناوری، موجب گرایش بیشتر به امور ماورای طبیعی و معنویت خواهی شده است. با افزایش گرایش به معنویت، عرفان نماهای فراوانی ظهور کرده اند که درصدد پاسخ به این نیاز و حل بحران معنویت برآمده اند، اما نه تنها نتوانسته اند به عطش معنوی انسان پاسخ درست بدهند، بلکه بر آلام روحی بشر افزوده اند. این نوشتار به روش تحلیلی توصیفی به دنبال معرفی تعالیم برخی از این مکاتب نوظهور عرفانی برای اثبات کذب آنها و حقانیت عرفان اسلامی است. از این رو، با بررسی مهم ترین فرقه های نوظهور و مبانی آنها، به مقایسه و بازشناسی عرفان حقیقی و عرفان های نوظهور پرداخته می شود.معنویت های نوظهور از جذابیت های فریبنده و ادبیاتی ساده برخوردارند که ظاهرا حق جلوه می کنند، اما مبانی آنها سست و مبتنی بر عقل گریزی، نفی شریعت، اومانیسم، جاه طلبی و مانند آن است. در مقابل، عرفان ناب اسلامی ناشی از وحی و مبتنی بر آموزه های قرآن و اصولی همچون کرامت انسان، توحید، شریعت و ولایت مداری است.

عرفان پدیده ای انسانی است که در طول تاریخ، درفرهنگ ها و ادیان مختلف به اشکال گوناگون پدیدار شده است و اکنون در جهان امروزی صدها گروه، یا فرقه انحرافی و ساختگی به وجود آمده که به علت امکانات ارتباطی سریع، با فاصله کوتاهی از معرفی و ظهور یک فرقه، شاهد ظهور طرفداران آن فرقه در دیگر نقاط جهان هستیم. این فرقه ها به سبب نفوذ در فرهنگ مسلمانان تعالیم و روش های خود را با برخی آموزه های اسلام مانند معرفی کرده و اذعان ی کنند ما همان چیزی را می گوییم و می خواهیم که عرفاناسلامی می جوید، تنها زبان و شیوه ما امروزی، متفاوت و مردمی تر است؛ به این دلیل لازم است تفاوت ها و کاستی های این جریان ها معنویت گرا نقادی و تبیین شود، تا از این تشبیه جلوگیری کرده واین شبهه را بر طرف کند. لذا دراین پژوهش به بررسی و تحلیل عرفان های وارداتی و نوظهور درباره عشق، عقل و شریعت با تاکید بر نقد آیین اکنکار واوشو به عنوان دو عرفان کاذب و مقایسه آن با اندیشه های ناب عرفان اسلامی – شیعی در 5 فصل پرداخته شده است. فصل اول به کلیات تحقیق، فصل دوم به تبیین عرفان های اسلامی و عرفان های نوظهور اختصاص دارد. فصول سوم ، چهارم و پنجم به ترتیب به موضوعات عشق و شادی، عقل و شریعت گریزی درعرفای اسلامی و عرفان های نوظهور اختصاص یافته است. بخش پایانی این پزوهش به جمع بندی نهایی و نتیجه گیری کلی و یافته های حاصل از پژوهش مذکور اختصاص دارد.