جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هری گوردون فرانکفورت مفهوم متفاوتی از عشق ارائه می دهد. او عشق را ضرورتا واکنشی مبتنی بر آگاهی از ارزش موضوع و متعلقش نمی داند، چرا که ممکن است به چیزی عشق بورزیم که در واقع ارزشمند نباشد. بر خلاف باور عموم که باید چیزهای ارزشمند را دوست داشت، فرانکفورت می گوید که ما می توانیم به هر چیزی عشق بورزیم و عشق است که معشوق را ارزشمند می کند؛ هر چیزی که به آن عشق می ورزیم برای ما مستلزم ارزش می شود چون به آن عشق می ورزیم. فرانکفورت عشق به خود را خالص ترین نوع عشق می داند؛ همه ما عشق به خود را جزء خیرهایی می دانیم که همواره مهمشان می شماریم. عشق چهار خصوصیت ضروری دارد: اول، ارتباطی بی غرضانه است برای بهروزی معشوق؛ دوم، عشق شخصی است و نمی توان برای آن جایگزینی گذاشت؛ سوم، علایق عاشق همان علایق معشوق است؛ و چهارم، عشق ورزیدن مستلزم الزاماتی برای اراده است و انتخاب معشوق در اختیار ما نیست. ما با عشق همیشه در پی هدف نهایی، هدفی که تنها به خاطر خودش برای ما ارزش دارد یعنی دارای ارزش ذاتی است، خواهیم بود و به همین دلیل می دانیم باید در چه مسیری قدم برداریم و در پی کدام یک از خواست ها و امیال خود باشیم. پس دچار آشفتگی روانی نخواهیم شد و در وجود خود احساس آزادی می کنیم. در مقاله حاضر مفهوم و اهمیت و خصوصیات عشق از دیدگاه هری فرانکفورت بررسی می شود؛ اگرچه این مقاله بیشتر جنبه توصیفی و گزارشی دارد؛ در جمع بندی پایانی نکته ای انتقادی هم درباره دیدگاه فرانکفورت مطرح می شود.

جامی افزون بر سرودن منظومه های عاشقانه ای همچون «لیلی و مجنون» و «یوسف و زلیخا» به عشق از منظر یک محقق مدرسی و با نگاه و تحلیل عارفان نیز نگریسته است. در این جهان بینی عشق کلیدی ترین عنصر است؛ عنصری که آفرینش با او تبیین می شود و در همه جا و همه چیز جاری است. سرآغاز فتنه وجود، عشق حق است به خویشتن و شهود کمالات خویش. جامی می کوشد گونه های مختلف این عشق ورزی و شهود و نیز آدمیان و تنوع نگاه عاشقانه آنان را باز نماید. کوشش او در تبیین سریان عمومی عشق، انواع شهود حق و انگیزه های متفاوت آدمیان، کوششی است سزا و اما در مواضعی مبهم و شاید نارسا و ناتمام. در این نوشتار سعی بر آن است که به برخی از این ابهامات و ناهماهنگی ها، نارسایی ها و ناتمامی ها اشارت رود. نیز تلاش شده است تا بر اساس همان نگاه جامی، در طرحی دیگر تا آن جا که ممکن است این ناهماهنگی ها به هماهنگی رسد و ابهامات رفع شود.