جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: بسمله الحمدلله الواحد الاحد الصمد و الصلوة و السلام علي سيد المرسلين المسمي باحمد و آله الطاهرين المعصومين المتصفين بالکمال الامجد اما بعد فيقول فقير خلق الله محمد الشهير بشمسا گيلاني ... هذه رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريک عن الواجب بالذات و اثبات التوحيد له تعالي علي ما وقع الاشارة اليه في قوله تعل في اوائل سورة الانبياء و هو قوله تعالي لو کان فيهما الهة الا الله لفسدتا، و اعلم ... انجام كتاب: الذي ذکرناه يلزم فوت الاشارة الي المطلب الاول الذي هو عمدة الطالب عند علماء الدين و الحکماء الالهيين و اهل الکشف و اليقين. تمت. [كتابخانه ملك 5/327؛ مجلس 9/441 ش 5/1823؛ دانشگاه 3/137 ش 2/926؛ مك گيل 65؛ دانشگاه تهران 16/141؛ فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375؛ اهدائي رهبر 4-1؛ ]

رسالة في اثبات الواجب و لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و نفي الشريك. (دانش پژوه) رسالة في بيان لزوم الفساد علي تقدير تعدد الواجب بالذات و بيان نفي الشريك عن الواجب بالذات و بيان اثبات التوحيد له. (محمد تقي دانش پژوه) از شمساي گيلاني همان رساله شماره 10/1701 اين كتابخانه است كه قبلا در اين فهرست از آن ياد شده. از ميان رسائل توحيديه شمساء گيلاني تنها همين رساله است كه در ذريعه و فهرست دانشگاه ياد شده است. نگارنده در ذريعه و ديگر مراجع و فهارس، تا كنون از ديگر رسائل او جز « حدوث عالم » و « تحقيقات » ذكري نديدم فهرست دانشگاه 3: 136 پايان اين نسخه با آنچه از پايان نسخه دانشگاه دانشگاه در فهرست آن كتابخانه نقل شده متفاوت است. در پايان نسخه ما 15/1701 تاريخ 1076 ديده ميشود و دور نيست تاريخ تاليف رساله باشد. (عبد السحين حائري) اين رساله (اثبات وحدة الواجب) بتازي و از شمسا ميباشد و در آن بروش مشائيان خاوري يگانگي خداوند آشكار گرديد و گاهي شعر پارسي و تازي نيز در آن آمده است. (محمد تقي دانش پژوه) اين رساله کلامي در اثبات توحيد و يگانگي پروردگار نوشته شده، و مؤلف در آن با بيان برهان تمانع به تقرير و توضيح آن مي پردازد. آغاز كتاب: هو الله سبحانه و تعالي عما يشركون. قد استدل علي توحيد الواجب جل شأنه بانه لو تعدد كان الاثنان منه اعني معروض الاثنينية بدون العارض انجام كتاب: نعم المعلوم بالعلم التفصيلي جزء للمعلوم بالعلم الاجمالي فافهم و تبصره و من الخطاء فاحذر [فيلم دانشگاه 1/647؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 1/316؛ الهيات تهران ص 375]

مختصري است در برهان بر اثبات يگانگي خدا و تعليقي است بر صحيفه سوم از كتاب الصحائف الالهية صاحب ذريعة و كشف الظنون از صحائف ياد كرده اند بدون تصريح بنام مؤلف آن در كشف الظنون شرح صحائف بنام «المعارف» ياد شده و صاحب ذريعه نسخه اي از اين شرح را كه در 736 نوشته شده ديده اند. [مجلس شورا 9/459؛ كشف الظنون 72: 2 ذريعه 9: 15]

براهین اثبات واجب الوجود، براساس چگونگی ارتباطشان با تسلسل، به سه دسته تقسیم می شوند: 1) از ابطال تسلسل، واجب را اثبات می کنند؛ 2) لابشرط از وجود یا عدم تسلسل، واجب را اثبات می کنند؛ 3) براساس فرض تسلسل، واجب الوجود را اثبات می کنند. برهان ابن سینا تنها برهان دستۀ سوم است. این نوشتار سه گام اصلی دارد: در گام نخست، به برهان ابن سینا پرداخته ایم و از زبان شارح مواقف، به اشکال صدرا بر این برهان پاسخ گفته ایم؛ در دومین گام، برای اثبات واجب، طرحی نو درانداخته و برهان دیگری از دستۀ سوم صورت بندی کرده ایم؛ مقایسۀ این برهان بدیع با برهان سینوی و بیان شباهت ها و تفاوت های آن ها، آخرین گام این پژوهش است.

از جمله دلایل وجود خداوند، برهان حدوث است که راه اختصاصی متکلّمان در میان همه مذاهب کلام اسلامی برشمرده شده است. این برهان دارای یک تقریر معیار است: عالم حادث زمانی است، و هر حادث زمانی به محدِث محتاج است، پس عالم به محدِث محتاج است. در تبیین این دو مقدّمه تقاریر مختلفی وجود دارد. اساس استدلال متکلّمانه در دلیل جهان‌شناختی کلامی ایده حدوث زمانی عالم و احتیاج آن به محدِثی قدیم زمانی است. امّا با بررسی مباحث مطرح از سوی متکلّمان، هیچ‌یک از دو مقدّمه‌ و مفروضات اساسی او ، از جمله حدوث زمانی عالم اثبات نمی‌شود. فلاسفه و حکما اصل ایده زمانی عالم را با مشکل مواجه، و دلیل متکلّمان را قاصر از این می‌دانند که برای عالم موجودی از هر جهت بی‌نیاز از علّت اثبات کند. روایات نیز از مطلق حدوث سخن می گویند که قابل تفسیر به حدوث ذاتی است .برهان وحوب وامکان بر حدوث ذاتی مبتنی هستند و برها ن حدوث نیز می تواند به برهان امکان باز گردد. دلیل ورود اشکالات متعدد بر دلیل حدوث نیز غفلت متکلمان از معنای امکان بوده است .