جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 6
عقلانیت و اخلاق دینی ـ بحث در اخلاق خود بنیاد در الاهیات کاتولیک
نویسنده:
پیتر نوینر، مترجم: امیر آقاجانلو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
بسیاری از دیدگاه‌های علم کلام و فلسفۀ اخلاق، مبتنی بر تعیین ملاک حسن و قبح است. فخر رازی معتقد است حسن و قبح در افعال بشری عقلی، و در افعال الهی شرعی است. دیدگاه او خاص و منحصر‌به‌فرد است. در این جستار، نخست ادلۀ فخر رازی را برای تفکیک جایگاه عقل در اخلاق بشری و الهی و چرایی روی آوردن او را به چنین دیدگاهی خواهیم گفت. دلایل فخررازی را در دفاع از شرعی بودن حسن و قبح افعال الهی در سه جهت طبقه‌بندی می‌کنیم: تکلیف، خلقت و جبر حاکم بر عالم. در گام بعدی، ادّله او را با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی سنجیده و نقد می‌کنیم. در پایان، با ردّ دیدگاه فخر رازی نتیجه می‌گیریم ملاک معرفت‌شناختی در تشخیص حسن و قبح افعال انسانی و الهی یکسان است.
صفحات :
از صفحه 96 تا 108
ارزیابی انتقادی استدلال معرفتی و استدلال تعاکس بر حسن و قبح عقلی
نویسنده:
سید علی طالقانی، حسین رفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
آنچه ما «استدلال معرفتی» و «استدلال تعاکس» خوانده‌ایم دو استدلال از سه استدلالی‌ست که خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف‌ ـ متکلم امامی، در کتاب مهم و تأثیرگذار تجرید الاعتقاد، بر حُسن و قبح عقلی اقامه کرده است. نتیجۀ مورد نظر خواجه و مقدمات هر دو استدلال‌ مبهم است و می‌توان تفسیرهای متعددی از آن‌ها ارائه داد. در این مقاله با تفکیک جهات معرفت‌شناختی و هستی‌شناختیِ هریک از استدلال‌ها، روایت‌های محتمل هر استدلال بیان شده و پس از صورت‌بندیِ منطقیِ هر استدلال، مورد ارزیابی قرار گرفته است. به زعم نویسندگان، نتیجۀ بهترین تقریر از استدلال نخست، حُسن و قبحِ عقلیِ معرفت‌شناختی است و نتیجة بهترین تقریر از استدلال دوم، حُسن و قبحِ عقلیِ هستی‌شناختی؛ و البته هیچ‌یک از این دو استدلال نمی‌تواند نظریۀ عدلیه را اثبات یا دیدگاه مخالفان‌شان را ابطال کند.
صفحات :
از صفحه 271 تا 287
صدق الهی و مسئله خلف وعيد
نویسنده:
عبدالرحيم سليمانی بهبهانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
به دست دادن تصوير درست از صفات ذاتي و فعلي خداوند، و تلاش در جهت زدودن شبهات مرتبط با اوصاف الهي، نقشي برجسته در تعميق باور ديني و جلوگيري از انحرافات اعتقادي دارد. صفت صدق الهي هرچند از اوصاف مورد اتفاق است، اما گاهي ممکن است در تعارض با يکي ديگر از باورهاي ديني، يعني جواز عفو و عدم عذاب برخي گناهکاران بر طبق مشيت الهي، جلوه کند. تفضليه که معتقد به جواز عفو هستند، براي نشان دادن سازگاري ميان اين عقيده با صفت صدق الهي و وعيدهاي موجود در قرآن و احاديث، نظريه هاي مختلفي عرضه کرده اند، که مهم ترين آنها عبارت اند از: نظرية مبتني بر انکار اطلاق قبح کذب؛ نظرية انشاء انگاري وعد و وعيد؛ نظرية عدم واقع نمايي زبان وعد و وعيد؛ نظريه انکار تنجّز و حمل وعيدها بر استحقاق عقاب، و نظرية مشروط بودنِ وعيدهاي الهي. نوشتار حاضر، که به شيوة کتابخانه اي و با رويکرد توصيفي تحليلي سامان يافته، بر آن است که نظرية اخير- يعني مشروط بودنِ آيات و اخبار وعيد و عدم اطلاق و عموميت آنها- نظريه اي استوار و داراي پشتوانة عقلي، قرآني و حديثي است، و چهار نظرية ديگر داراي اشکال اند.
صفحات :
از صفحه 129 تا 143
«ذاتی باب برهان» بودن حسن و قبح افعال: پاسخ به نقدها
نویسنده:
احمدحسين شريفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسئله حسن و قبح ذاتي، از مسائل بسيار بحث‌انگيز در تاريخ علوم اسلامي به‌ويژه علم کلام بوده است. مخالفان و موافقان برداشت‌هاي مختلفي از اين ديدگاه داشته‌اند. در يکي از تقريرهاي مشهور اين ديدگاه، منظور از «ذاتي» در اين ترکيب، «ذاتي باب برهان» دانسته شده است. در عين حال،‌ چنين معنايي مورد رد و انکار پاره‌اي از متکلمان و فيلسوفان معاصر قرار گرفته است. اين مقاله، با به‌کارگيري روش توصيفي ديدگاه‌هاي مدافعان و مخالفان را توصيف و سپس با استفاده از روش عقلي و انتقادي به پاسخ نقدهاي مخالفان پرداخته و در پايان به اين نتيجه رسيده که نقدهاي مطرح‌شده يا ناشي از خلط حسن و قبح فعلي و اخلاقي بوده است و يا معلول سوء‌برداشت يا عدم دقت در معناي ذاتي باب برهان بوده و يا به سبب پيش‌فرض‌هاي اثبات‌ناشده‌اي مثل تفکيک ميان مقتضيات عقل عملي و عقل نظري است.
صفحات :
از صفحه 37 تا 50
مقایسۀ عدالت از دیدگاه اسلام و مکتب سودگرایی
نویسنده:
مهدی محمدرضایی,سعید فراهانی فرد
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله عدالت از دیدگاه اسلام و مکتب سودگرایی بررسی و سپس مقایسه می شود. ابتدا به تعریف و ضرورت عدالت و انواع آن در اسلام اشاره شده است: عدالت قرار دادن هرچیزی در جای مناسب خود است. خداوند به دلیل آنکه کامل مطلق است، همۀ اوامرو نواهی او عادلانه محسوب می شود. همچنین لازمۀ عدالت، آگاهی و شناخت همۀ نیازهای انسان و پاسخ های مناسب آن است که تنها خداوند چنین علمی را دارد، خاستگاه عدالت و حاکم بر نیکویی عدالت و تشخیص مصادیق آن، عقل و ارادۀ الهی است. عدالت از نظر اسلام با عدالت و حد وسط ارسطویی تفاوت دارد. سپس دربارۀ اصل عدالت در سودگرایی بحث و بررسی می شود و اثبات شده است که استدلال اصل عدالت در این مکتب صحت و اتقان لازم را ندارد و اجرای آن در مورد اعمال و قوانین با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد. نتیجه آنکه در مقام مقایسه، تعریف عدالت از نظر اسلام بهترین تعریف و تشخیص مصادیق عدالت تنها از طریق خداوند متعال مقدور است.
صفحات :
از صفحه 111 تا 130
اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله
نویسنده:
حمید ملک مکان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در علم اخلاق، از حسن و قبح سخن می‌رود و اخلاق بر اخلاق از دیدگاه اشاعره و معتزله مدار حسن و قبح می‌چرخد، اعم از آن‌که در حوزۀ عقاید یا اوصاف نفسانی و یا افعال باشد. نگارنده در مقالۀ حاضر، اخلاق را از دیدگاه دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله بررسی کرده است. معتزله به حسن و قبح ذاتی و عقلی افعال معتقدند و آن را از لوازم اساسی عدل الاهی می‌دانند. آنان همۀ افعال الاهی را حَسَن و زیبا می‌دانند و برآنند که خدا فعل قبیح انجام نمی‌دهد و در انجام واجبات، اخلال نمی‌ورزد. صفت عدل به صفات اراده و قدرت مطلق الاهی بازمی‌گردد؛ این صفات به شناخت توحید و مطلق صفات خداوند می‌انجامد. شناخت توحید و اثبات قدیم بودن خدا، بر آزادی اراده و اختیار انسانی در افعالش متوقف است و صحت این امور نیز به عقل توقف دارد نه نقل؛ در غیر این صورت، به فروپاشی نظام اجتماعی، بطلان قانون علّیت و نیز به نابودی شرع و دین می‌انجامد. در برابر این دیدگاه، اشاعره به حسن و قبح الاهی و شرعی افعال پایبندند. آنان به عدل خدا باور دارند اما نه با تعریفی که معتزله قائل است؛ بلکه به اعتقاد ایشان هر کاری که خدا انجام دهد، عین عدل است. بنابراین، آنان حسن و قبح افعال را ذاتی نمی‌دانند و به تبع، برای عقل در کشف حسن و قبح، ارزشی قائل نیستند؛ بلکه آفرینندۀ حسن و قبح را خدا و فرمان الاهی می‌دانند. در نظر آنان نیز حسن و قبح افعال، به اراده و قدرت مطلق الاهی بازگشت دارد که هر دو صفت از صفات ذات به شمار می‌آید. نکتۀ دیگر، آن است که هر دو مکتب در عقلی بودن برخی از معانی حسن و قبح، دیدگاهی مشترک دارند؛ تنها در استحقاق مدح و ثواب و ذم و عقاب، عاجلاً و آجلاً، اختلاف نظر وجود دارد. سرانجام این که در دستگاه کلامی معتزله و مطابق تفسیر آنان از حسن و قبح افعال، نگاه و توجه، بیش‌تر «انسان‌مدارانه» است؛ حال آن‌که در دستگاه کلامی اشاعره، تأکید بیش‌تر الاهیاتی و «خدامحور» می‌باشد.
صفحات :
از صفحه 63 تا 93
  • تعداد رکورد ها : 6