جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش با هدف بررسی رابطه باورهای معرفت شناختی و گرایش به تفکر انتقادی در دانش آموزان دوره متوسطه شهر ماکو انجام گرفت. جامعه آماری شامل کل دانش آموزان متوسطه شهر ماکو است که با استفاده از روش تصادفی خوشه ای تعداد 346 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش تحقیق روش همبستگی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه باورهای معرفت شناختی «شومر» و پرسش نامه تفکر انتقادی «کالیفرنیا» بودند. برای تحلیل اطلاعات از آزمون t گروه های مستقل و روش تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بین باورهای معرفت شناختی و گرایش به تفکر انتقادی رابطه معناداری وجود دارد و باورهای معرفت شناختی، پیش بینی کننده یکی از مولفه های تفکر انتقادی (استدلال استقرایی) است. همچنین بین باورهای معرفت شناختی دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری نیست. در گرایش به تفکر انتقادی، در استدلال استقرایی دختران بالاتر از پسران بودند؛ در سایر مولفه ها هیچ گونه تفاوتی دیده نشد و باورهای معرفت شناختی می تواند گرایش به تفکر انتقادی را در دختران و پسران پیش بینی کند. همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که باورهای معرفت شناختی می توانند پیش بینی کننده مولفه های گرایش به تفکر انتقادی باشند و نیز، مولفه های باورهای معرفت شناختی می توانند در جهت تقویت تفکر انتقادی و پیشبرد اهداف آموزشی عواملی تاثیرگذار باشند و با شناسایی این باورها گام های صحیح و موثری را در جهت رسیدن به شاخص های تفکر انتقادی بردارند.

کتاب «المذهب الذاتي في نظرية المعرفة» از آیت الله حیدری می باشد که این اثر ارزشمند را جهت بزرگداشت استاد خود، شهید سید محمدباقر صدر (قدس سره) و همچنین با توجه به اهمیت دستاوردهای معرفت شناختی ایشان در کتاب «الأسس المنطقية للاستقراء»، نگاشته است. علامه حیدری در این اثر، به تبیین نظریه معرفت شناختی شهید صدر مبنی بر یقین آوری استقراء و مسأله احتمال، و نیز آثار و نتایج این نظریه در عرصه های مختلف علوم اسلامی از جمله منطق، فقه، اصول فقه و کلام پرداخته است. مولف محترم در بخش اول این کتاب که آن را به عنوان مدخل و درآمد قرار داده، به بیان خصوصیات و وجوه تمایز این مکتب در مقایسه با دو مکتب عقلی و تجریی، می پردازد. و اما بخش دوم که حدود یک سوم این اثر را در برگرفته است، مشتمل بر بیان کاربردها و دستاوردهای مذهب ذاتی در علوم گونان می باشد.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین باورهای معرفت‌شناختی اثبات‌گرایی و پسا‌اثبات‌گرایی معلمان مقطع ابتدایی شهر اصفهان و میزان اعتقاد به استفاده از ارزشیابی توصیفی در بین آن‌ها است. در این روش پژوهش از روش توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر اصفهان که تعداد آن‌ها 5060 در سال تحصیلی 91-1390 بوده است. برای انتخاب نمونه از این جامعه روش طبقه‌ای نسبتی به کار رفته است، از هر ناحیه آموزشی به نسبت جمعیت معلمان و با توجه به حجم نمونه پژوهش، نمونه‌ها انتخاب شده است. تعداد نمونه‌های پژوهش در جامعه آماری384 نفر بوده است . برای گردآوری داده‌های مربوط به باورهای معرفت شناختی از «پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر»استفاده شد. روایی این پرسشنامه در پژوهش‌های قبلی از جمله پژوهشی توسط خالقی‌نژاد و دیگران در حد قابل قبول گزارش شده است. برای بخش ارزشیابی توصیفی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است.برای سنجش اعتبار آن از اعتبار صوری و به منظور سنجش پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد و میزان آن 93% محاسبه گردید. به منظور تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری آزمون همبستگی پیرسون، آزمون t، آنالیز واریانس و آزمون‌ تعقیبی دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد: بین باورهای معرفت شناختی اثبات گرایی معلمان و استفاده از ارزشیابی توصیفی رابطه منفی وجود دارد.اما بین باورهای معرفت شناختی پسا اثبات‌گرایی و استفاده از ارزشیابی توصیفی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که جنسیت بر باورهای معرفت شناختی معلمان و استفاده از ارزشیابی توصیفی تأثیرگذار نیست. نتایج آزمون F، نشان داد که بین باورهای معرفت‌شناختی و استفاده از ارزشیابی توصیفی بر حسب میزان تحصیلات تفاوت وجود دارد.

هدف اصلی این تحقیق شناسایی باورهای معرفت شناختی و جهت گیری های تدریس معلمان دوره متوسطه استان خراسان رضوی (14643=N) شاغل به تدریس در سال تحصیلی90-89، و تبیین رابطه بین این باورها و جهت گیری ها بود. هدف دوم آن بود که بررسی شود آیا بین باورهای معرفت شناختی؛ جهت گیری های تدریس؛ رابطه بین باورها و جهت گیری های معلمان؛ و ویژگی های فردی آنان (جنسیت، رشته تحصیلی و سطح تحصیلات) رابطه ای وجود دارد؟ داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر (1998) و پرسشنامه اصلاح شده جهت گیری های تدریس ساموئلوویچ (1999) از 403 نفر از معلمان که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند، با روش میدانی جمع آوری و با روش های آماری تحلیل واریانس عاملی، آزمون تفاوت معنی دار آماری بین ضرایب همبستگی و آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS نسخه 19 تحلیل شد. نتایج نشان داد 53% معلمان دارای باورهای معرفت شناختی خام و 55% دارای جهت گیری تدریس- محور هستند و بین باورهای معرفت شناختی و جهت گیری های تدریس آنها همبستگی معنی دار متوسط منفی وجود دارد. در این دو متغیر بین معلمان برحسب جنسیت تفاوت آماری معنی دار وجود نداشت. معلمانِ دارای سطح تحصیلات فوق دیپلم و پایین تر در رشته فنی و مهندسی نسبت به معلمان رشته های علوم انسانی، و معلمان رشته علوم انسانی نسبت به معلمان رشته های علوم پایه، به ترتیب از باورهای معرفت شناختی خام تری برخوردار بودند. در عوض، معلمانِ دارای سطح تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر در رشته فنی و مهندسی نسبت به معلمان رشته های علوم پایه، و معلمان رشته علوم پایه نسبت به معلمان رشته های علوم انسانی به ترتیب از باورهای معرفت شناختی پیچیده تری برخوردار بودند. به نظر می رسد چارچوب رشته های علوم پایه و علوم انسانی در مقاطع بالاتر چندان شرایط تحول فکری ورودی های خود را تأمین نمی کنند و این وضعیت در رشته های علوم انسانی شدیدتر است. معلمان دارای سطح تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر نسبت به معلمان دارای سطح تحصیلات لیسانس گرایش بیشتری به جهت گیری یادگیری- محور داشتند. به نظر می رسد دوره تحصیلات تکمیلی، تأثیر عمده ای بر نوع نگاه معلمان به کارشان در کلاس دارد. معلمان رشته های فنی و مهندسی در مقایسه با معلمان سایر رشته ها، بیشترین گرایش را به جهت گیری تدریس- محور داشتند و معلمان رشته های علوم پایه در مقایسه با معلمان رشته های علوم انسانی گرایش بیشتری را به جهت گیری یادگیری- محور نشان دادند. تفاوت ضرایب همبستگی بین باورهای معرفت شناختی و جهت گیری های تدریس در دو گروه معلمان دارای سطح تحصیلات لیسانس و معلمان دارای سطح تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر از نظر آماری معنی دار بود. یعنی معلمان لیسانس از معلمان فوق لیسانس در باورهای معرفت شناختی، خام تر در و جهت گیری به تدریس، تدریس- محورتر بودند. استدلال شد این امر ناشی از تحصیلات پایین تر است. این نتیجه در خصوص معلمان دارای سطح تحصیلات فوق دیپلم و پایین تر و معلمان دارای سطح تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر نیز تأیید شد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر باورهای معرفت شناختی و ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا بر عملکرد شیمی، با نقش میانجی گری خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای شناختی سطح بالا بود. بدین منظور، 646 دانش آموز دبیرستانی (328 دختر و 318 پسر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه ای متشکل از مقیاس های باورهای معرفت شناختی، ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا، خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای شناختی سطح بالا پاسخ دادند. مشخصات روان سنجی این مقیاس ها از طریق محاسبه روایی محتوایی، روایی سازه و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. در این پژوهش، داده ها در دو سطح مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا در سطح آمار توصیفی شاخص های میانگین، انحراف معیار و ضرایب همبستگی محاسبه گردید. سپس به منظور آزمون مدل فرضی «روش تحلیل معادلات ساختاری» به کار گرفته شد. نتایج بدست آمده با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که متغیرهای برون زای باورهای معرفت شناختی و ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا اثر مستقیم معناداری بر عملکرد شیمی دارند، همچنین، نتایج نشان داد که رابطه بین باورهای معرفت شناختی و ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا با عملکرد شیمی از طریق خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای شناختی سطح بالا میانجی گری می شود. در این مدل تمام وزن های رگرسیون از نظر آماری معنادار بوده و متغیرهای پیش بینی کننده جمعاً 75 درصد از واریانس عملکرد شیمی را تبیین کردند. در مجموع یافته ها نشان می دهد که باورهای معرفت شناختی و ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا ضمن اثرات مستقیم، با واسطه خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای شناختی سطح بالا بر عملکرد شیمی اثرات غیرمستقیم دارند.

هدف کلی از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین باورهای معرفت شناختی و باورهای تدریس دبیران رشته ریاضی منتخب کشور بود. جامعه تحقیق شامل کلیه دبیران دوره متوسطه ریاضی منتخب کشور سال 92-1391 بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، در همایش تجلیل از دبیران دوره متوسطه ریاضی منتخب کشور که در فروردین ماه سال جاری برگزار گردید،150 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه باورهای معرفت‌شناختی (اسچرا و سیناترا، 2004) و پرسشنامه باورهای تدریس (گورسچ،2002) بود که پس از محاسبه روایی و پایایی، توزیع و جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که: 1) بالاترین میانگین باورهای معرفت شناختی دبیران مربوط به منبع دانش و پائین‌ترین میانگین مربوط به توانایی ثابت می‌باشد. منبع دانش بالاترین و توانایی ثابت پایین‌ترین اولویت باورهای معرف شناختی دبیران بود. 2) بالاترین میانگین باورهای تدریس دبیران منتخب رشته ریاضی مربوط به شایستگی اجتماعی و پائین‌ترین میانگین باورهای تدریس دبیران ریاضی مربوط به شایستگی اخلاقی می‌باشد و تفاوت بین میانگین‌ها معنی‌‌دار است. ابعاد باورهای تدریس دبیران ریاضی به ترتیب اولویت عبارتند از: شایستگی‌های اجتماعی، غیر کلامی، زمینه ای و اخلاقی. 3) بین باورهای معرفت شناختی دبیران رشته ریاضی منتخب کشور و باورهای تدریس آنان، رابطه معنی‌داری وجود دارد. 4) باورهای معرفت شناختی دبیران زن و مرد رشته ریاضی منتخب کشور، پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار باورهای تدریس آنان می باشد. 5) باورهای معرفت شناختی دبیران رشته ریاضی منتخب کشور با سوابق مختلف، پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار باورهای تدریس آنان می باشد. به طور کلی صرف نظر از ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، باورهای معرفت‌شناختی معلمان رشته ریاضی منتخب کشور، پیش-بینی کننده مثبت و معنی‌دار باورهای تدریس آنان می باشد.

درک اینکه معلمان چه باورهای معرفت شناختی داشته و چگونه به سطوح مختلف سواد زیست محیطی نایل می‌شوند، و فهم اینکه چه عواملی بر سواد زیست محیطی آن‌ها اثرگذار است، می‌تواند به ارائه راه حل‌هایی برای تغییر رفتارهای مخرب و تشویق رفتارهای مثبت محیطی منجر شود. در این تحقیق سعی شد تا درکی از سطح سواد زیست محیطی (شامل دانش، نگرش، و رفتار) معلمان شهر بابلسر، عوامل اثرگذار بر آن شامل ویژگی‌های زمینه‌ای (جنسیت، سطح تحصیلات، مقطع تدریس، سابقه کاری و . . . ) و همچنین نحوه تاثیرگذاری باورهای معرفت شناختی بر سواد زیست محیطی آن‌ها بدست آید. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که معلمان شاغل در شهر بابلسر به لحاظ باورهای معرفت شناختی در سطح نسبتاً خوبی قرار دارند. همچنین نسبت به مباحث زیست محیطی حساس بوده و در رفتارهای خود به مسائل زیست محیطی توجه دارند. اما علیرغم این حساسیت و نگرش، دانش کمی درباره مسائل پیرامون آن دارند.تحلیل دیگر سوالات نشان داد که رابطه معنی داری بین مولفه‌های سواد زیست محیطی با یکدیگر وجود دارد. از طرف دیگر، معلمانی که دانش را نسبی، اکتسابی و پیچیده و فرایند فراگیری آن را تدریجی تلقی میکنند، از دانش زیست محیطی بالاتری برخوردار می‌باشند.در مقام مقایسه نیز مشخص شد دغدغه و نگرش زیست محیطی معلمان زن بیشتر از معلمان مرد بوده ولی در مورد رفتار و نیز دانش زیست محیطی، در یک سطح قرار دارند. همچنین سطح دانش زیست محیطی معلمان با افزایش سطح تحصیلات آنها افزایش یافته است. البته تاثیر میزان سابقه کاری و مقطع تدریس معلمان بر مولفه‌های سواد زیست محیطی معنی دار نبود.در نهایت نتایج تحلیل مسیر نشان داد که رفتار زیست محیطی به صورت مستقیم تحت تاثیر سه متغیر مقطع تدریس، نگرش و دغدغه زیســـت محیطی و از طریق نگــرش، تحت تاثیر غیر مســتقیم متغیرهای دانش، سـطح تحصیلات و جنسیت می‌باشد. دو بعد از ابعاد باورهایهای معرفت شناختی (توانایی و سرعت یادگیری) نیز به صورت مستقیم بر دانش تاثیر گذاشته و از طریق آن در نهایت بر رفتار زیست محیطی اثر گذار می‌باشد.پایین بودن سطح رفتار زیست محیطی معلمان با سابقه نسبت به معلمان تازه استخدام و کم سابقه، و همچنین پایین بودن باورهای معرفت شناختی معلمان مسن در مقایسه با معلمان جوان‌تر از نتایج قابل بحثی بود که بررسی بیشتر آن در تحقیقات آتی پیشنهاد می‌شود.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی رابطه باورهای معرفت شناختی و رویکردهای یادگیری (سطحی، عمقی) با یادگیری خودگردان (فراشناخت، شناخت) در دانش آموزان دختر و پسر در سه رشته انسانی، تجربی و ریاضی است. همچنین، تعیین سهم هر یک از آنها در پیش بینی یادگیری خودگردان و مشخص کردن تفاوت دختران و پسران ورشته های مختلف در مولفه های فوق نیز از جمله اهداف این پژوهش است. روش: در این پژوهش 367 نفر( 211 دختر و 156 پسر) از دانش آموزان رشته انسانی، تجربی و ریاضی شهر پاکدشت با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسش نامه های معرفت شناختی (EQ) و پرسش نامه دو عاملی تجدید نظر شده فرآیند مطالعه بیگز (spQ)و پرسش نامه خودگردانی بوفارد برای آنها به اجرا درآمد. داده ها با استفاده از روش های آماری آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس چندگانه، تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که بین بعضی از ابعاد باورهای معرفت شناختی با یادگیری خودگردان رابطه معنادار وجود دارد و آنها توانستند یادگیری خود گردان را پیش بینی کنند. همین طور مشخص شد که بین رویکردهای یادگیری با یادگیری خود –گردان رابطه معنادار وجود دارد وتوانستند یادگیری خود گردان را پیش بینی کنند. از طرف دیگر معلوم شد در باورهای معرفت شناختی بین دختران و پسران تفاوت معنادار وجود دارد. حال آنکه در رویکردهای یادگیری بین دختران و پسران تفاوت معنادار وجود ندارد. به علاوه، مشخص شد که در یادگیری خود گردان بین دختران وپسران تفاوت معنادار وجود دارد. نتیجه گیری کلی: با بررسی رابطه متغیرها و تفاوت آنها در دختران و پسران در رشته های انسانی، تجربی و ریاضی می توان راهبردهای کارآمد و سودمندی برای افزایش باورهای معرفت شناختی و بکارگیری مهارت های مطالعه و پذیرش مسئولیت یادگیری در جهت خودگردانی در اختیار دانش آموزان قرار داد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر باورهای معرفت شناختی بر جهت گیری های برنامه درسی است. برای این منظور دو نمونه شامل 271 نفر از معلمان مقطع متوسطه شهر مشهد و 38 نفر از دست اندر کاران وکارشناسان دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی، پرسشنامه های جهت گیری های برنامه درسی و باورهای معرفت شناختی را تکمیل نمودند. روش این پژوهش کمی غیر آزمایشی تبیینی مقطعی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در باورهای معرفت شناختی و جهت گیری های برنامه درسی بین معلمان و دست اندرکاران تفاوت معناداری وجود دارد: معلمان به طور معناداری در مقایسه با دست اندرکاران گرایش بیشتری به باورهای خام دارند . هم چنین میانگین نمره جهت گیری های برنامه درسی معلمان به جز در جهت گیری انسان گرایی به طور معناداری از دست اندرکاران بیشتر است. اجرای آزمون تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره نشان می دهد که تفاوت معناداری بین افراد با باورهای خام و پیچیده، در خصوص جهت گیری های برنامه درسی وجود دارد؛ بدین صورت که افراد با باورهای خام تمایل بیشتری به جهت گیری عقل گرایی آکادمیک و رفتاری دارند و افراد با باورهای پیچیده گرایش بیشتری به جهت گیری فرایندهای شناختی دارند. تفاوت معناداری بین دو گروه باورهای خام و پیچیده در سایر جهت گیری ها مشاهده نشد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه ی باورهای معرفت شناختی، رویکردهای یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی در مقطع پیش دانشگاهی رشته های انسانی و ریاضی بود. برای این منظور تعداد 311نفر شامل 151 دانش آموز انسانی و 160 دانش آموز ریاضی انتخاب و پرسشنامه های باورهای معرفت شناختی، فرایند مطالعه ی بیگز و خودکارآمدی تحصیلی جینکز و مورگان برروی آنها اجرا شد. داده ها با استفاده از روش های آماری تحلیل واریانس مستقل یک راهه، همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که دانش آموزان رشته ها ی علوم انسانی و ریاضی- فیزیک در باور به ذاتی بودن یادگیری و ساده بودن دانش باهم متفاوتند، در استفاده از رویکرد سطحی یکسان نیستند و با وجوداینکه در خودکارآمدی تحصیلی کلی تفاوت معناداری ندارند ولیکن در سازه های استعداد و کوششِ خودکارآمدی متفاوتند. به علاوه نتایج نشان داد که درهر دو گروه، ابعاد ذاتی بودن توانایی یادگیری و یادگیری سریع با رویکرد عمیق و خودکارآمدی تحصیلی رابطه ی منفی معنادار ولی با رویکرد سطحی رابطه ی مثبت معنادار دارند. جهت رابطه ی خودکارآمدی تحصیلی با رویکرد عمیق مثبت و با رویکرد سطحی منفی بود. همچنین نتایج حاکی از آن بود که خودکارآمدی تحصیلی به همراه سه باور معرفت شناختی ذاتی بودن یادگیری، ساده و قطعی بودن دانش قدرت پیش بینی رویکرد سطحی را دارا بودند.