جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
عقل فلسفی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • 1
  • تعداد رکورد ها : 9
معانی عقل در فلسفه فارابی
نویسنده:
اکبریان رضا, رادفر نجمه سادات
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
طرح نظریه های گونه گون در تبیین «نظریه عقل» در اندیشه فیلسوف بر جسته ای همچون ابو نصر فارابی، موسس فلسفه اسلامی، موجب ابهام، تداخل و تعارض آراء گردیده و ضرورت پژوهشی عمیق توام با تبیین نظریه صحیح را هویدا می گرداند. بر این پایه، نگارنده این مقاله می کوشد با تشریح ابعاد مختلف نگاه فارابی در مورد عقل و بررسی و تحلیل آن طی سه گفتار، به بررسی معانی مختلف عقل بپردازد و از این رهگذر، رویکرد فلسفی فارابی به «نظریه عقل» را به دست آورد. از این رو، در بخش نخست به بررسی رساله مهم معانی فی العقل فارابی می پردازد و در بخش دوم معانی شش گانه از «عقل» را مورد تحلیل قرار می دهد و در بخش نهایی ابتکارات و ابداعات فارابی در نظریه عقل را مطرح می کند.
صفحات :
از صفحه 53 تا 84
مشخصات اثر
تاثیرات عقل فلسفی بر کلام شیعه
نویسنده:
جهانگیر مسعود، هوشنگ استادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مقاله PDF مراجع
وضعیت نشر :
موسسه شیعه شناسی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
این مقاله در آغاز، چشم اندازی کلی از زمینه های تاریخی شکل گیری کلام ارائه می دهد، سپس پرسش های بنیادین و پاسخ های درخور و متناسب را مطرح می سازد تا وجوه اشتراک و افتراق و ریشه های تقابل و چالش های کلام دینی و فلسفی را از دیدگاه شیعه بررسی نماید و در این راستا، تعاریف و تقسیم بندی های مختلف عقل و اصالت آن و نگرش درون دینی و برون دینی به علم کلام و شکل گیری کلام فلسفی با گرایش به عقل فلسفی و چالش های جدید را مورد توجه قرار میدهد و با ارائه پیشنهادها و چشم انداز آینده، مقاله را پایان میدهد.
صفحات :
از صفحه 33 تا 60
مشخصات اثر
مقایسه عقل کلامی و فلسفی در بحث مبدأشناسی از منظر سید مرتضی، قاضی عبدالجبار و محقق طوسی
نویسنده:
مصطفی سلطانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
اندیشمندان در وجود حقیقتی به نام عقل که ابزار تمییز است، اتفاق نظر دارند. و به دلیل پیچیدگی بحث در باره آن، علوم مختلف معانی متفاوت از ماهیت عقل را اراده می‌کنند،آنگونه که گویا هیچ وجه جامعی میان معانی عقل نیست، نام گذاری اشتراک واژه عقل به «اشتراک اسمی» از سوی صدرالمتألهینو عنایت به معنا و موارد اطلاق آن نزد اصحاب مکاتب، شاهدی بر این ادعا است، پژوهش پیرامون ماهیت عقل درعلم کلام و فلسفه و راهبرد آن در مبداءشناسی با تحلیل و توصیف دیدگاههای سیدمرتضی، خواجه نصیرالدین و قاضی عبدالجبار تلاشی در راستای حل این مشکل خواهد بود. ثمره تلاش پژوهشگر این رساله این است که عقل کاربرد‌های زیادی در فلسفه دارد، اما دو معنا از معانی آن از جمله عمده ترین و شایع ترین کاربرد عقل در فلسفه است: الف) عقل به عنوان مرتبه‌ای از هستی که موجودی ذاتا و فعلا مجرد است؛ ب) عقل به عنوان قوه‌ای از قوای نفس که غالبا در کتاب النفس مورد بررسی قرار می‌گیرد. یافته‌های ما حاکی از آن است که معنای دوم از عقل نزد فلاسفه همان معنای مراد متکلمین از عقل است، از این رو عقل کلامی و فلسفی در مباحث مبدءشناسی تفاوت جوهری ندارند. عنایت به آراء سه اندیشمند مورد نظر، رهین این معنا است که علم کلام و فلسفه به توانمندی عقل در تبیین و تحلیل مسائل مبداءشناسی باور دارند، هرچند عقل فلسفی که خواجه نصیرالدین گرایش بیشتری به آن دارد، از توانمندی و نقش آفرینی استوارتری برخوردار بوده است.در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی برخی مباحث جزئی در مبداءشناسی و تمرکز بر موضوعات خاص مثل برهان حدوث و برهان امکان و وجوب وبحث از صفاتی که صبغه عقلانی داشته به توصیف و تحلیل اندیشه‌های سه متفکر مورد نظر در اثبات مبدء و صفات خداوند پرداخته و از این راه هدف را دنبال نمودیم.
مشخصات اثر
همانندی های فلسفه نوافلاطونی و عرفان مولوی
نویسنده:
علی اکبر باقری خلیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
فلوطین با ترکیب افکار افلاطون، ارسطو، آرا و عقاید ادیان و مذاهب مختلف، از جمله حکمت و فلسفه کهن شرقی، فلسفه نوافلاطونی را پی ریزی کرد. فلسفه او بر فلسفه و عرفان و تصوف اسلامی ـ ایرانی تاثیر گذاشت و حکمت اشراق، برجسته ترین حکمت ایرانی متاثر از آن است. این مقاله، ضمن بحث از چگونگی تاثیر و تاثر فلسفه نوافلاطونی و حکمت و تصوف اسلامی، به بازتاب آن در عرفان مولوی پرداخته و همانندی های فلسفه نوافلاطونی و عرفان مولوی را بررسی کرده است. در این بررسی، مبانی فلسفه فلوطین، یعنی احد، عقل کلی و نفس کلی مورد بازکاوی قرار گرفته و با اندیشه فلسفی و بینش عرفانی مولوی سنجیده شده است و همانندی ها و تفاوت های اساسی آن دو، به ویژه در موضوع نفس کلی، بازگشت نفس، چگونگی بازگشت نفس، معرفت، وحدت وجود، هستی معقول و محسوس و آفرینش بر اساس صدور یا فیضان و تجلی، تجزیه و تحلیل شده است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 74
مشخصات اثر
عقل مقدم است یا کشف؟
نویسنده:
مهدی افتخار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
برتری کشف عرفانی بر عقل فلسفی ازجهت حضوری‌بودن علوم مکاشفات و لزوم سنجش و مستدل‌کردن کشف عرفانی با عقل، مسئله‌ای دوری در معرفت‌شناسی است که باید راه‌حلی برای آن یافت. عقل امری مشکک است، کشف نیز در مراتب مختلف سلوک دارای رتبه‌های معرفتی یکسانی نیست؛ لذا باید نسبت مراتب مختلف عقل با مراتب متفاوت کشف در داوری میان عقل و کشف در نظر گرفته شود. این مقاله ابتدا به بررسی نظر اهل منطق و فلاسفه و اهل عرفان درباره‌ی معانی عقل و مراتب کشف می‌پردازد، سپس با بررسی وجوه قوت و ضعف عقل، در برابر کشف، مشخص می‌نماید که چرا برخی مکاشفات عقل‌گریزند؟ و چه عقلی، می‌تواند داور درباره‌ی چه کشفی باشد؟ در انتها مواردی مشخص از جایگاه عقل در داوری درمورد کشف بیان می‌شود.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
مشخصات اثر
رهیافتی به ابعاد ناآشنای نظام فلسفی هیوم در باب تأسیس جهان‌ بینی بدون خدا
نویسنده:
مصطفی شهرآیینی ، جلال پیکانی ، فریده لازمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از داغ‌ترین مباحث فلسفۀ هیوم اعتقاد یا عدم اعتقاد او به وجود خداست. در این مقاله، کوشیده‌ایم، با بررسی آثار خود هیوم و استخراج آرایش در مورد وجود خدا، سازگاری درونی نظام فلسفی او در این باب را بررسی کنیم. برای این منظور، با نگاهی تحلیلی، تطابق برچسب‌های الصاق‌شده به او را با دلالت برآمده از آثارش تطبیق کرده‌ایم. این پژوهش نشان می‌دهد که اطلاق عنوان ملحد یا لاادری‌گرا بر هیوم خالی از دشواری یا اشکال نیست. همچنین یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد هیوم اعتقاد حداقلی خود به وجود خدا را در همۀ آثارش حفظ کرده است. در انتها، با تکیه بر نتایج به‌دست‌آمده، آشکار می‌شود که بهتر است هیوم را لاادری‌گرای ضعیف یا غیرجزمی بنامیم.
صفحات :
از صفحه 115 تا 129
مشخصات اثر
چیستی و چرایی پرسش و پاسخ از دیدگاه مولوی
نویسنده:
لیلا پژوهنده
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
مقاله حاضر با طرح جایگاه و نسبت سوال و جواب با گفت و گو (دیالوگ) و حدود معنی شناختی آن آغاز می گردد و سرچشمه های اندیشه مولوی را در این خصوص باز می نمایاند. ادامه مقاله، پیشینه و جایگاه سوال و جواب، دیالوگ و دیالکتیک را با نگاهی تطبیقی در حوزه های هستی شناختی و معرفت شناختی در نظر فیلسوفان یونان، اندیشمندان دنیای معاصر و دیدگاه خاص و جهان نگری مولوی به اختصار بیان می دارد و به نقد و بررسی سوال و جواب به شیوه تحلیلی و با سه رویکرد متفاوت: 1. خاستگاه، ماهیت و ضرورت سوال و جواب 2. انگیزه سوال و جواب 3. سنخیت در سوال و جواب به طرح موضوعات و یافته های ذیل از دیدگاه مولوی می پردازد: برشمردن اندیشه به عنوان سرچشمه پرسش و پاسخ؛ اشاره به معانی، سطوح و ترازهای متفاوت در این حوزه؛ بررسی دلایل اعتراض و انکار مولوی بر عقل فلسفی با وجود تاکید بر ضرورت و سودمندی استدلال و چون و چراهای منطقی؛ نشان دادن راه گذر از تنگنای فلسفه؛ نقد گفت و گوی راستین با توجه به غایت، غرض و انگیزه پرسشگری و در نهایت، لزوم سنخیت و نسبت در پرسش و پاسخ در مجموعه روابط و حوزه های مختلف.
صفحات :
از صفحه 23 تا 46
مشخصات اثر
نقد نگاه تطبیقی محمد ارکون به عقل اسلامی و عقل غربی
نویسنده:
محمد عرب صالحی، سعید متقی فر
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
چکیده :
یکی از موضوعات مورد توجه اندیشـمندان اسـلامی، واکـاوی در علـت هـای انحطـاط جامعـه مسلمانان است که ضرورت و اهمیت پرداختن به آن، بر کسی پوشیده نیست. در ایـن واکـاوی برخی روشنفکران مسلمان عقل اسلامی را یکی از مهمترین علل انحطاط جهان اسلام می داننـد . محمد ارکون از دو روش آسیب شناختی و تطبیقی برای نقد عقل اسلامی بهره می گیرد. نوشتار حاضر، بررسی روش تطبیقی وی در نقد عقل اسلامی است. او در این روش با یکسان پنداشـتن عقل کلیسا و عقل اسلامی، می کوشد ناکارآمدی عقل دینی را اثبات کند. ارکون عقل دینی را با عقل های فلسفی،علمی، مدرن و پست مدرن مقایسه کرده و معتقد است، به حاشـیه رفـتن عقـل دینی در غرب توسط عقل های مذکور، علت آغاز پیشرفت های مادی غرب است. در اینجا سؤال اول این است که آیا یکسان پنداری عقل کلیسا و عقل اسلامی صحیح است؟ دوم اینکه نگاه تطبیقی ارکون بین عقل اسلامی و عقل های پیشگفتۀ غربی چه انـدازه اعتبـار دارد؟ مقالۀ حاضر بعد از مفهوم شناسی واژگان کلیدی، در چهار بخش به نقد و بررسی نگـاه تطبیقـی ارکون بین عقل اسلامی با عقل فلسفی، عقل علمی، عقل مدرن و در نهایت عقـل پسـت مـدرن می پردازد. نظر نویسندگان این است که بی توجهی به تفاوت های عقل کلیسا و عقل اسلام اصیل، باعث اشتباه ارکون در نگاه تطبیقی بین عقل اسلامی و عقل غربی شده است؛ بلکه فاصله گرفتن از ویژگی های عقلانیت اسلام اصیل که توسط مفسرین واقعی آن یعنی اهل بیت نبی مکرم اسلام تبیین می گردد، خود یکی از علل اصلی عقب ماندگی مسلمانان است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 36
مشخصات اثر
جامع نگری در روش شناسی علم کلام
نویسنده:
علی ربانی گلپایگانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
روش شناسی علوم نقش تعیین کننده در دستیابی علوم به اهداف ویژه آنها دارد. علم کلام با توجه به موضوع و اهداف آن از همه روش های منطقی استدلال و احتجاج می تواند بهره بگیرد و از نظر منبع معرفتی، یعنی عقل و نقل، علمی عقلی - نقلی ( عقلانی - وحیانی ) به شمار رود. روش جامع در مباحث کلامی این است که نقش ویژه هریک از عقل و وحی در این باره اعمال گردد. برای دستیابی به این مقصود لازم است عقاید دینی را به سر دسته پیشاوحیانی، فرا عقلی و عقلانی - وحیانی تقسیم کرد.
صفحات :
از صفحه 15 تا 38
مشخصات اثر
  • 1
  • تعداد رکورد ها : 9