جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهموضوع رساله بررسی تطبیقی مبانی، و روش تفسیری دکترصادقی وعلامه طباطبایی می‌باشد؛ سوال محوری درباب زمینه‌های فکری آقای صادقی وآراء جدید وی و روشهای مشترک واختصاصی در باب مبانی واصول وروش تفسیرقرآن باهدف روشن شدن مبنا وآراء دکترصادقی درسایه مبانی متقن و زمینه استفاده محققین ازآراء جدید وی می‌باشد که باتحقیق درآثاروی به صورت کتابخانه‌ای ومقایسه آن با مبانی علامه درتفسیر انجام گرفت.مبانی تفسیری دکترصادقی در تفسیر الفرقان مثل علامه با محوریت خود قرآن وسنت به شرط عدم مخالفت با قرآن است. روش وی روشی است متکی برتفسیرقرآن به قرآن وقرآن به سنت.روش صادقی در تفسیر را می‌توان یکی از مکاتب تفسیری وابسته به مشرب تفسیری علامه طباطبایی به شمار آورد. مبانی وروش دکترصادقی دراکثرموارد باعلامه یکیست ولی علامه خبرمتواتر را بدون توجه به مخالفت وعدم مخالفتش با قرآن می‌پذیرد اما صادقی برشرط عدم مخالفتش با قرآن اصرار می‌ورزد. علامه فقط ترتیب آیات را توقیفی می‌داند اما صادقی جمع سور، آیات، حروف، حتی اعراب را وحیانی می‌داند. علامه بعضی موارد اختلاف قرائت را می‌پذیرد. صادقی هیچ اختلافی را برنمی‌تابد.آراء جدید دکترصادقی در توسعه معانی لغات وعدم جمود برمعنای واحد(درموارد مقتضی وفاقد قرینه)، توقیفی دانستن چینش سور، آیات، اعراب، التزام به قراءت واحد، وبیان مسائل فقهی به صورت مستدل وگسترده می‌باشد. مهمترین دست آورد رساله روشن شدن مبانی وروش دکترصادقی در برداشت ازقرآن وتوسعه مفاهیم وبه خصوص مصادیق آیات، باتکیه براطلاقات وعمومات قرآن درپرتو منطق فصاحت وبلاغت و نیز اهرم بیان وتبیین کتاب هدایت است. سعی شده است مبانی، متخذ از وحی؛ وتمام قبض و بسطها دارای تکیه‌گاه محکم وبدون هیچ تحمیل علمی یا عقیدتی باشد. رساله طی چند فصل به ترتیب: کلیات، مبانی واصول، روش وگرایش ونهایتا نتیجه‌گیری، طراحی و ارائه گردید.

در سال‌های اخیر بازخوانی سنت و اندیشة اسلامی به جهت مواجهه مسلمانان با مسئله انحطاط از مسائل بااهمیت و ویژه در جهان اسلام برشمرده می‌شود. ارکون؛ ناقد رادیکال سنت، با دغدغة دیرینة انحطاط و عقب‌ماندگی مسلمانان، برای نخستین بار به نقد تاریخی عقل اسلامی دست می‌زند. وی عقل اسلامی را که سازوکار و نظام حاکم بر اندیشه در تاریخ اسلام معرفی می‌نماید، عامل اصلی عقب‌ماندگی سرزمین‌های اسلامی تشخیص می‌دهد. به باور ایشان، عقل اسلامی ضمن متعدد بودن، با ویژگی‌هایی نظیر فراتاریخی بودن، نقش اسطوره‌ای داشتن، دگماتیک بودن و نص‌گرا بودن زمینه عقب‌ماندگی مسلمین را فراهم کرده است. او تحت تأثیر متفکران فرانسوی هم‌عصر خود نظیر پیر بوردیو و ژاک دریدا در تلاش است تا با روش‌های نوین علوم انسانی نظیر روان‌شناسی تاریخی، انسان‌شناسی، زبان‌شناسی، تبار‌شناسی و واسازی به نقد اندیشة اسلامی پرداخته و با دو رویکرد آسیب‌شناسی و اسلام‌شناسی تطبیقی، پروژة خروج از رکود اندیشه در جهان اسلام را طراحی ‌نماید. مرتضی مطهری نیز متفکری از عالم تشیع با دغدغه‌ای مشترک با ارکونِ سنی مذهب، دوری از فکر اسلامی را سبب اصلی انحطاط مسلمین می‌داند. وی ضمن معرفی آسیب‌های فکر دینی، احیای هویت و "من" اسلامی و درک صحیح از مقتضیات زمان را راه‌حل رهایی از رکود اندیشه ذکر می‌کند. اما به نظر می‌رسد پروژة ارکون به دلیل گستردگی نقد و عبور از سنت؛ و طرح مطهری به جهت ناکافی بودن، نمی‌توانند به‌مثابه راه‌حل نهایی برای خروج از بن‌بست انحطاط مسلمین محسوب گردند.

معنای زندگی موضوعی مبهم و در عین حال اساسی در فلسفه است .بسیاری از اندیشمندان اشتیاق برای فهم فایده، غایت، ارزش و به طور کلی معنای آن را اشتیاقی عمیق و بنیادین در انسان دانسته اند .اگر فرآیند زندگی را فراتر از مظاهر صرف حیاتی و زیست روزمره در نظر بگیریم، پرسش های فلسفی اساسی و متعددی درباره ی این موضوع بروز می کند .اندیشمندان متعدد هر یک بر اساس اصول ویژه‌ی فکری خود به بررسی این موضوع پرداخته و با مبانی متعدد دینی و ماوراءالطبیعی، فلسفی و مادی پاسخ های متفاوتی به آن داده اند .نوشتار حاضر به بررسی تفکرات خیام با تکیه بر رباعیات و شوپنهاور پرداخته و در آن وجوه مختلف اندیشه ی این دو و نظرات آنان درباره ی موضوع اختصاصی معنای زندگی واکاوی شده و با دیدی نقادانه مورد مقایسه قرار گرفته است .تفکر خیام و فلسفه ی شوپنهاور در غیاب یک نظریه ی خدامحور قادر به ارائه ی نظریه ی معنابخشی برای زندگی نبوده اما برای مواجهه با آن هر یک راه حلی متفاوت را که یکی لذت گرایی و دیگری لذت گریزی و زهد است، بیان می کند.

کتاب جهان همچون اراده و تصور، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که نخستین بار در سال 1819 عرضه شد. این کتاب به شکلی گسترده به عنوان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین متون در فلسفه ی قرن نوزدهم در نظر گرفته می شود. شوپنهاور در این اثر ارزشمند به معرفی و توضیح سوالات و موضوعاتی بنیادین در فلسفه می پردازد و تلاش می کند تا در دنیایی خشونت آمیز، جان فرسا و پر هرج و مرج، به معنی و هدفی شخصی دست یابد. کتاب جهان همچون اراده و تصور از زمان انتشار تاکنون، نسل های متعددی از نوازندگان، هنرمندان، نویسندگان، تاریخ نگاران و البته فیلسوفان را تحت تأثیر قرار داده است. این کتاب را می توان برترین اثر شوپنهاور و چکیده ی یک عمر از اندیشه های این فیلسوف بزرگ در نظر گرفت.